Tư duy đối ngoại trong hành động

Báo chí quốc tế một dạo rộ lên những bình luận về một số khuôn mặt mới trong nội các VN nhiệm kỳ này, trong số đó có ông Phạm Bình Minh nhậm chức bộ trưởng ngoại giao.

Ông Minh được người ta xếp vào đẳng cấp các nhà ngoại giao nhà nghề, với một nền tảng cơ bản vững vàng về quan hệ quốc tế, về chính trị đối ngoại và kinh qua nhiều hoạt động ngoại giao từ trong nước cũng như trên nhiều diễn đàn quốc tế song phương, đa phương quan trọng. Ông Minh là người sử dụng tiếng Anh thông thạo.

Tuy nhiên chỉ với những năng lực và phẩm chất đó thì mới là đủ cơ sở để đảm đương trọng trách chứ cũng chưa hẳn là khác biệt so với nhiều cựu ngoại trưởng trước đây bởi vì các bậc tiền bối hoặc đi trước ông ít khóa cũng có những vốn liếng chính trị và kinh nghiệm ngoại giao dày dặn và phong phú. Và tương tự, họ cũng đều thành thạo một hai ngoại ngữ thông dụng được dùng trong các hoạt động ngoại giao hiện đại.

Cho nên nếu coi là sự khác biệt lớn nhất, có thể đơn giản gọi là điểm mới nổi bật nhất thì ở vị ngoại trưởng mới này lại chính là ở tuổi đời - ông Minh giữ chức này khi mới đúng 52 tuổi. Với độ tuổi như vậy ông Minh có một dư địa rộng rãi để thực thi trách nhiệm mà không phải vội tính đến các vệt vàng hay đỏ của giới hạn thời gian. Cái thời điểm tuổi tác hồi hưu theo quy định hiện hành đã làm không ít quan chức cấp cao dù gánh vác công việc đầy kết quả nhưng đã phải dừng bước. Thì ít nhất ông Minh thoát được cái vòng kim cô thời gian mà dốc lòng cho công vụ.

Kể ra năm mươi tuổi làm bộ trưởng đâu phải là điều hiếm trên thế giới này. Nhiều khi ở tuổi đó, hoặc kể cả dưới tuổi đó, còn có người làm đến thủ tướng, tổng thống, vậy đâu có gì là lạ!

Nhưng nói về nghề chính trị ở VN thì với lứa tuổi 40, 50 nhìn chung vẫn được coi là trẻ hoặc quá trẻ. Nhất là công việc chính trị đối ngoại, với lứa tuổi này càng được coi là trẻ, hình như chưa đủ độ chín và thông thạo về "các mối quan hệ' trong và ngoài ngành để có thể được nhất trí trao việc - như cách quan niệm lâu nay ở nước ta (!?).

Nhìn lại mà xem, kể từ vị tiền nhiệm hơn 3 thập kỷ trước là ông Nguyễn Cơ Thạch, rồi kế tiếp các ông Nguyễn Mạnh Cầm, ông Nguyễn Dy Niên, và gần đây nhất ông Phạm Gia Khiêm, tất cả đều 60 hoặc hơn tuổi đó mới được cơ chế quyền lực cấp cao nhất đặt họ vào chiếc ghế lúc nào cũng được coi là khó tìm chọn người này. Vì thế sự việc ông Phạm Bình Minh được bổ nhiệm vào chức vụ ngoại trưởng được hiểu là một điểm khá mới mẻ và cũng là bước tiến mạnh dạn của hệ thống tổ chức chính trị VN - như báo chí nước ngoài từng bình luận.

Gần 2 tháng đã trôi qua kể từ khi ông Phạm Bình Minh ngồi ghế bộ trưởng ngoại giao, mới đây chủ blog tôi nhận được bài viết của một vị cựu chiến binh, đại tá Phạm Xuân Phương. Tác giả ghi những cảm nghĩ khi đọc một bài viết của ông Phạm Bình Minh in trong cuốn sách cách đây đã một năm rưỡi, khi ông là thứ trưởng thường trực bộ ngoại giao. Giờ ông Minh đã là bộ trưởng, thiết nghĩ những điều ông từng viết ra trước đây cùng những bình luận của người đọc nó là ông Phạm Xuân Phương nay ta cùng xem lại cũng là điều thú vị và bổ ích.

Mới đây nhân dịp ông Phạm Bình Minh chính thức có chuyến xuất ngoại thuần túy ngoại giao và hoạt động hoàn toàn độc lập trên cương vị người đứng đầu đoàn VN tại diễn đàn LHQ (trải qua 2 tháng ông Minh đã đi công cán nước ngoài mấy lần nhưng là đi với đoàn cấp cao), chủ bog tôi xin giới thiệu với bạn đọc biết tiếng Anh cùng xem và nghe đoạn phim quay trực tiếp buổi gặp gỡ đối thoại giữa Ngoại trưởng VN với ông Robert W. Woodruff, Correspondent, ABC News khi ông Minh là khách mời của CFR (Hội đồng các quan hệ đối ngoại Hoa Kỳ). Toàn bộ đăng tải trên Website của CFR: