Không đưa ra những tuyên bố cứng rắn, bị coi là “hiếu chiến” như người tiền nhiệm George Bush nhưng Tổng thống Barack Obama vẫn tăng cường can thiệp quân sự vào nhiều nơi trên thế giới, có khác chăng chỉ là hình thức.
Tháng trước, Tổng thống Mỹ công bố Chiến lược quốc gia chống khủng bố mới. Khi đó, ông liên tục nói về luật pháp quốc tế, về các liên minh hợp tác... thay cho chiến tranh, “trục ma quỷ”...
Và thế chỗ cho những thông bố về những chính sách hiếu chiến, về các cuộc xâm lược, về thay đổi toàn cầu… của George Bush là những thuật ngữ phát triển, hợp tác vững chắc với các mục tiêu thực tế…
Tổng thống Mỹ có nhiều tuyên bố "khác" người tiền nhiệm.
Điều này khiến nhiều người, nhất là những người theo chủ nghĩa tự do, có ấn tượng rằng Mỹ đang và sẽ thay đổi chiến lược an ninh theo hướng hòa bình hơn.
Cộng với việc Mỹ đưa ra thời gian biểu cho việc chấm dứt các chiến dịch quân sự ở Afghanistan… những người “nhẹ dạ cả tin” cho rằng, cuối cùng thì những chính sách “hiếu chiến” của chính quyền Bush thực sự cũng đến hồi kết ở Nhà Trắng.
Tuy nhiên, một lần nữa sự thực không như những gì ông chủ Nhà Trắng tuyên bố; bởi thay vì giảm bớt các cam kết quân sự, Mỹ tiếp tục can thiệp vào các "điểm nóng" dưới nhiều hình thức khác mà điển hình là tăng cường sử dụng máy bay không người lái – “siêu vũ khí” của Mỹ.
Chiến lược này dựa trên cơ sở là máy bay không người lái giúp Mỹ dễ dàng tiếp cận hầu hết các mục tiêu mà họ mong muốn ở bất cứ nơi đâu cũng như ở bất cứ thời điểm nào…
Máy bay không người lái có thể vượt qua mọi biên giới, mọi khoảng cách địa lý, là công cụ cực kỳ hữu hiệu cho “cảnh sát toàn cầu” – “thế lực” vẫn muốn duy trì “an ninh, trật tự” toàn thế giới nói chung và các khu vực nói riêng, dù nơi đó nằm cách xa Mỹ hàng nghìn km như Pakistan hay Afghanistan…
Đã vậy, nếu máy bay không người lái gặp sự cố thì thiệt hại của lính Mỹ chỉ là con số 0 - yếu tố giúp Nhà Trắng tránh khỏi mọi chỉ trích từ các phe đối lập trong nước, lực lượng thường xuyên “phàn nàn” về binh sĩ thương vong nhiều như ở Afghanistan, Iraq…
Do đó, có thể nói máy bay không người lái trở thành một trong nhiều điều kiện cần để giúp Mỹ can thiệp vào nhiều khu vực, nhiều vấn đề hơn thời gian trước.
Tương tự, nhiều người còn khẳng định, máy bay không người lái không còn đơn thuần là một chiến thuật, một công cụ chiến tranh; mà nó thực sự là yếu tố giúp Mỹ thay đổi “môi trường chiến tranh cũng như địa chính trị”.
Máy bay không người lái - "siêu vũ khí" của Mỹ.
Chưa dừng lại ở việc thay đổi cách xử lý "điểm nóng", Mỹ còn tái khẳng định mục tiêu quan trọng nhất của mình vẫn là tiêu diệt tổ chức khủng bố al Qaeda - động thái bị coi là “đánh bùn sang ao" nhằm duy trì phạm vi hoạt động quân sự.
Nguyên nhân là hiện chẳng ai có thể định nghĩa chính xác thế nào là al Qaeda, ai có hoạt động, tư tưởng gì thì bị coi là al Qaeda, cũng như việc tổ chức này đang hoạt động ở đâu.
Với sự "mù mờ" như trên, nếu Mỹ cho rằng tổ chức này hoạt động không chỉ ở Afghanistan và Pakistan mà còn ở Yemen, Iraq hay ở bất cứ nơi nào mà Mỹ “quy chụp” (có thể là Trung Á, Nam Mỹ…) thì rõ ràng, khi đó Mỹ sẽ lại tự cho phép mình tấn công những địa điểm đó với lý do chống khủng bố.
Điều này càng được thể hiện rõ nét trong nhiều văn kiện của Bộ Quốc phòng Mỹ mà theo đó, Lầu Năm Góc tự cho mình cái quyền tấn công Bắc Phi, Trung, Tây và Nam Á, những nơi mà Mỹ cho rằng có nhiều chi nhánh của al Qaeda.
Và trên thực tế, Mỹ đã làm vậy trước cả khi thông báo những chiến lược trên. Đơn cử như một mặt, ông Obama từ lâu không còn dùng cụm từ “Cuộc chiến toàn cầu chống khủng bố”, khẳng định cuộc chiến ở Iraq kết thúc nhưng mặt khác, nhà lãnh đạo này vẫn tăng cường sử dụng máy bay không người lái ở nhiều nơi hay cho đặc nhiệm đột nhập Pakistan, tiêu diệt bin Laden...
Mỹ đang mập mờ về nhiều vấn đề, trong đó có tổ chức khủng bố al Qaeda...
Cuối cùng trong chiến lược mới là Mỹ tăng cường quân sự hóa các “xã hội ở quy mô toàn cầu” (đơn cử như các mạng xã hội trên internet). Đây rõ ràng không phải là bước đi tiến bộ, xa rời chính sách quân sự hiếu chiến của Bush mà thực chất chỉ là sự điều chỉnh chính sách cho phù hợp với tình trạng lộn xộn đang diễn ra trong một thế giới được toàn cầu hóa như hiện nay.
Theo Mỹ, trong 30 năm toàn cầu hóa vừa qua, loài người trải qua những biến động to lớn. Trong quãng thời gian đó, thay cho những thay đổi nhỏ lẻ, dễ dự đoán, có tính kế thừa là hàng loạt sự kiện lớn, bất ngờ và diễn biến với tốc độ chóng mặt; điển hình như khủng hoảng tài chính châu Á 1998, hay những gì đang xảy ra ở Bắc Phi và Trung Đông.
Thế giới mà chúng ta quá quen thuộc gồm nhiều quốc gia riêng lẻ sẽ trở thành một mạng lưới các thành phố như New York, London, Bắc Kinh, Tokyo… những trung tâm giàu có, quyền lực bị bao bọc bởi những khu vực rộng lớn nhưng nghèo khó.
Do đó, tương lai sẽ không xảy ra chiến tranh giữa các quốc gia mà sẽ là cuộc chiến giữa những người bị quá trình toàn cầu hóa bỏ lại, những người sẽ trở nên tức giận, hiếu chiến và đánh nhau vì nghèo đói với những người giàu có hơn.
Trong bối cảnh đó, Mỹ phải hướng tới vai trò mới: cảnh sát của những không gian vô Chính phủ, mảnh đất màu mỡ cho các lực lượng không có tổ chức hoặc được tổ chức lỏng lẻo như ở Bắc Phi.
Facebook bị cáo buộc là "máy gián điệp" lớn nhất thế giới của Mỹ.
Tuy nhiên, chiến lược trên của Mỹ chưa hoàn thiện và trong tương lai gần, họ vẫn bị vướng vào “ma trận”, bị “nhiễu” bởi nhiều yếu tố truyền thống do chúng hiện vẫn có vai trò của riêng mình; bất chấp việc xe tăng, vũ khí hạt nhân…sẽ giảm dần vị thế.
Nhưng khi những yếu tố làm nhiễu “ma trận” mất dần tác động, các công cụ mà Mỹ đã, đang và tiếp tục phát triển sẽ phát huy tác dụng.
Nói cách khác, dù hiện gặp nhiều khó khăn, Mỹ vẫn đang tích cực chuẩn bị cho một thế giới tương lai mà ở đó, chính sách của họ vẫn hiếu chiến trong vỏ bọc “ảo, mềm mỏng” hơn…
Trần Lâm (tổng hợp)
theo dv
Obama 'hiền lành' hơn Bush?
