5 ảo tưởng về kinh tế Mỹ

Đến năm 2020, tỷ lệ thất nghiệp tại Mỹ mới có thể về mức 5% nếu kinh tế tăng trưởng được 3% ở hiện tại.“Ngày tàn” của nước Mỹ? Alan Greenspan: "Nếu không nâng trần nợ, nước Mỹ sẽ gặp thảm họa"

Đến năm 2020, tỷ lệ thất nghiệp tại Mỹ mới có thể về mức 5% nếu kinh tế tăng trưởng được 3% ở hiện tại. “Ngày tàn” của nước Mỹ? Alan Greenspan: "Nếu không nâng trần nợ, nước Mỹ sẽ gặp thảm họa"

Kinh tế Mỹ chỉ đi xuống tạm thời

Kinh tế Mỹ chỉ đi xuống tạm thời nhưng sau đó sẽ phục hồi mạnh mẽ. Khảo sát của Fed tại Philadelphia mới đây cho thấy chỉ 12,2% chuyên gia kinh tế cho rằng kinh tế Mỹ có thể đương đầu với suy thoái kép (dù tỷ lệ này đã cao hơn so với đầu năm 2011). Việc tránh được suy thoái kép không giống với việc tạo ra tăng trưởng đủ mạnh để hồi sinh thị trường việc làm.

Sau thời kỳ suy thoái kinh tế, thông thường sẽ phải mất 6 tháng để tình hình trên thị trường việc làm Mỹ trở lại như bình thường. Tuy nhiên lần này McKinsey Global Institute ước tính lần này khoảng thời gian trên sẽ kéo dài đến 1 năm.

Thất nghiệp gây ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế thông qua giảm tiêu dùng; không bán được hàng, các doanh nghiệp khó có thể tuyển dụng thêm lao động.

Nước Mỹ cần 187 nghìn việc làm/tháng, tăng trưởng kinh tế đạt 3,3% để đến năm 2020 tỷ lệ thất nghiệp về mức 5%. Ở tốc độ tăng trưởng kinh tế và tạo việc làm như hiện tại, đến thời điểm đó, nước Mỹ có thể mới chỉ đi được nửa con đường.

Tiêu dùng sẽ cứu được kinh tế Mỹ

Hiện nay, khi khả năng gói giải cứu chưa bị loại bỏ (Tổng thống Obama đã nói đến một gói giải cứu nếu mọi chuyện trở nên tồi tệ hơn), tỷ lệ rủi ro/lợi nhuận không tốt.

Dù chương trình mua trái phiếu của Fed đã giúp hạ lãi suất và giúp chủ sở hữu nhà ở có được nguồn tài chính thuận lợi hơn, chương trình cũng chẳng mấy tác dụng với những chủ sở hữu nhà không có việc làm để có lương trả nợ.

Dù tỷ lệ thu hồi nhà đang giảm, nguồn cung nhà bán đang tác động xấu đến thị trường bất động sản, thị trường đang khiến niềm tin người tiêu dùng và tiêu dùng đi xuống.

Ông Mohamed El-Erianm CEO của quỹ đầu tư trái phiếu lớn nhất thế giới (PIMCO), nói: “Rõ ràng quá trình phục hồi nhờ vào gói kích cầu đã không thể giải quyết được vấn đề cấu trúc để tạo ra nhiều việc làm.”

Lĩnh vực tư nhân sẽ cứu thị trường việc làm Mỹ

Không có mối liên hệ nào giữa số phận của các công ty Mỹ, hiện đang kinh doanh khá tốt, và người lao động Mỹ, hiện đang có mức lương theo giờ thấp hơn so với thời kỳ suy thoái kinh tế. Các công ty kiếm được nhiều tiền nhưng không chi tiền để tuyển dụng.

Hơn một nửa người Mỹ cho biết họ không thể có nổi 2.300USD trong 30 ngày mà không phải bán đi một số tài sản. Trong khi đó các công ty rất thừa tiền: Các công ty Mỹ kiếm được 1,68 nghìn tỷ USD chỉ riêng trong quý 4/2010. Thế nhưng chắc chắn các công ty sẽ nghĩ rất kỹ trước khi mở nhà máy mới tại Mỹ trong khi họ hoàn toàn có thể làm điều tương tự tại Braxin, Trung Quốc hay Ấn Độ.

Mỗi năm, nhóm nước mới nổi có thêm khoảng 70 triệu người lao động thuộc tầng lớp trung lưu và người tiêu dùng. Điều này giải thích tại sao tỷ lệ thất nghiệp cao và người tiêu dùng Mỹ chịu thiệt ngay chính trên nước Mỹ. Thực tế trên đã diễn ra trước thời kỳ suy thoái kinh tế và trước cả khi Tổng thống Obama lên nhậm chức. Từ năm 2000 đến năm 2007, tăng trưởng số lượng việc làm trên thị trường lao đọng Mỹ thấp nhất trong hơn 70 năm.


Ông Michael Spence, tác giả của The Next Convergence, đã nghiên cứu cách các công ty Mỹ tạo việc làm trong khoảng thời gian từ năm 1990 đến năm 2008, khoảng thời gian toàn cầu hóa bùng nổ. Kết quả đáng kinh ngạc.

Các công ty có phạm vi kinh doanh trên toàn cầu, trong đó bao gồm các công ty sản xuất, ngân hàng, xuất khẩu và dịch vụ tài chính, chẳng đóng góp gì cho tăng trưởng trên thị trường việc làm Mỹ nói chung. Các công ty mang lại việc làm cho người Mỹ chủ yếu hoạt động trong lĩnh vực y tế, lĩnh vực công, bán lẻ và kinh doanh nhà hàng khách sạn, nhóm lĩnh vực không chịu tác động nhiều từ cạnh tranh toàn cầu

Người lao động sẽ chuyển chỗ ở để làm việc

Lý thuyết linh động thật ảo tưởng: nếu công ty tuyển dụng, người lao động sẽ tìm đến. Trên thực tế, phần lớn người Mỹ không thể chuyển nơi ở bởi họ còn mắc kẹt với việc trả nợ cho căn nhà của họ. Ngoài ra, tính linh động của lực lượng lao động Mỹ đã giảm ngay cả trước khủng hoảng kinh tế. Thập niên 1980, cứ 5 người lao động, 1 người sẵn sàng chuyển chổ ở để đi làm, nay tỷ lệ này chỉ còn 1/10. Hiện thường có 2 thế hệ gia đình Mỹ cùng sống chung và rõ ràng họ không dễ dàng để quyết định chuyển nhà chỉ để cho người bố đi làm. Xu thế đang trở nên mạnh mẽ hơn bởi phụ nữ học cao và kiếm được việc làm tại những lĩnh vực tăng trưởng mạnh.

Doanh nghiệp không còn là nền tảng của nền kinh tế

Doanh nghiệp vẫn đóng góp sức mạnh quan trọng nhất cho nước Mỹ? Sai lầm. Từ thập niên 1980, hoạt động thành lập doanh nghiệp không ngừng đi xuống. Đáng buồn cười, lĩnh vực tài chính tăng trưởng “phình to”. 2 xu thế này chẳng liên quan đến nhau.

Nghiên cứu của Kauffman Foundation cho thấy mối liên hệ trái chiều giữa 2 xu thế. Lĩnh vực tài chính thu hút quá nhiều nhân tài mà lẽ ra những người đó đã làm việc tại thung lũng Silicon hay các trung tâm doanh nghiệp khác. Tình trạng thắt chặt tín dụng đã khiến mọi chuyện trầm trọng hơn. Tín dụng vẫn bị hạn chế và các phương pháp tự trang trải tài chính khác không còn phù hợp.

Với một nền kinh tế vẫn còn nhiều khó khăn, cần đến cải tổ lớn. Có một số giải pháp ngắn và dài hạn. Trước tiên, cần giải quyết các vấn đề trên thị trường nhà đất. Dù chính phủ còn ngại ngần can thiệp vào các khoản vay doanh nghiệp, rõ ràng thị trường tư nhân không thể giải quyết được khối tài sản bị thu hồi đủ nhanh để bình ổn được giá nhà. Nếu thị trường nhà đất không cải thiện trong tháng tới, có thể đã đến lúc chính phủ tiếp quản thêm nợ xấu hoặc thông qua các quy định cho phép chủ sở hữu nhà thỏa thuận điều khoản các khoản vay thuận lợi hơn.

Ngọc Diệp
Theo Time