Bằng cách lần theo đường đi của chiếc máy ảnh, các nhà khoa học có thể tìm hiểu sông băng đã thay đổi như thế nào trong 8 thập kỷ qua.
Năm 1937, nhà thám hiểm kiêm nhiếp ảnh gia và nhà vẽ bản đồ huyền thoại Bradford Washburn đã buộc phải từ bỏ hàng chục kg máy ảnh, thiết bị khảo sát và vật tư khi gặp phải thời tiết xấu trong hành trình leo lên núi Lucania ở dãy Saint Eliaskhám, thuộc vùng Yukon băng giá ở Canada.
85 năm sau, một nhóm các nhà khoa học và nhà thám hiểm núi chuyên nghiệp đã phát hiện ra phần "bánh răng lịch sử" bị mất tích từ lâu này đang bị chôn vùi trong băng trên một dòng sông băng xa xôi.
Ảnh chụp từ trên không của Sông băng Walsh, vào ngày 24 tháng 4 năm 2022
Mọi chuyện bắt đầu vào cuối tháng 4, khi vận động viên trượt tuyết chuyên nghiệp Griffin Post bắt đầu chuyến thám hiểm ba tuần lên sông băng cùng với các nhà thám hiểm và nhà khoa học khác, để tìm kiếm vị trí của các camera từng bị bỏ lại. Khu vực này hiện nay đã thuộc bên trong Khu bảo tồn và Vườn quốc gia Kluane của Canada.
"Tôi đã hy vọng, nhưng tôi biết rằng nó giống như mò kim đáy bể", Post nói trong một thông cáo báo chí. "Rất nhiều điều có thể xảy ra trong suốt 85 năm trên một sông băng."
Nhóm nghiên cứu đã cố gắng tìm kiếm thiết bị bỏ lại của Bradford Washburn từ một chuyến thám hiểm năm 1937 ở Dãy núi Sant Elias ở Canada
Dora Medrzycka, một nhà nghiên cứu về băng hà của Đại học Ottawa, đã được gọi tới hỗ trợ, đi đến địa điểm này và vạch ra giới hạn trên sông băng, nhằm xác định nơi thiết bị có thể đã di chuyển theo thời gian.
“Về cơ bản, họ cần trợ giúp để tìm ra cách sông băng đang di chuyển và cách tốt nhất để tìm kiếm các thiết bị đã bị chôn vùi”, Medrzycka chia sẻ. Một nhóm các nhà băng học tại Đại học Ottawa cũng đã tham gia hỗ trợ cuộc thám hiểm từ xa.
Khi đến khu vực này, nhóm đã tìm kiếm bằng cách đi bộ, trượt tuyết và trượt ván ngang trên tuyết. “Chúng tôi đã có ý tưởng về nơi bắt đầu tìm kiếm, nhưng không có gì chính xác lắm” Medrzycka nói thêm. “Chúng tôi đã đi bộ lên xuống khu vực sông băng rất nhiều km. Chúng tôi gặp khó khăn khi tìm kiếm nó, chúng tôi không thể nhìn thấy nó ở đâu cả"
Để thử và tìm hiểu vị trí ban đầu nơi mà các thiết bị đã bị bỏ lại, nhóm nghiên cứu đã xem xét các bức ảnh đã tồn tại sau chuyến thám hiểm của Washburn. Nhưng kết quả không mấy khả quan.
“Chúng tôi đã suýt bỏ cuộc bởi vì tất cả những nỗ lực của chúng tôi chẳng mang lại gì”, Medrzycka nói.
Nhóm nghiên cứu đã xem xét các bức ảnh còn lại sau chuyến thám hiểm của Bradford Washburn để tìm ra vị trí của các máy ảnh bị mất
Vào ngày áp chót của một chuyến đi ngắn vào tháng 8, Medrzycka đã đưa ra một giả thuyết mới về nơi có thể tồn tại các hiện vật. Các sông băng thường di chuyển với tốc độ không đổi từ năm này sang năm khác, nhưng sông băng Walsh là một dòng sông băng hiếm thuộc nhóm "biến động dâng", có nghĩa là nó di chuyển nhanh hơn trong một hoặc hai năm sau mỗi vài thập kỷ.
Cô đã nhận thấy hàng đống mảnh vỡ xuất hiện suốt chiều dài của sông băng, thứ mà nhà khoa học này tin rằng đó là do nước dâng lên gây ra. Điều đó khiến cô suy nghĩ lại về cách thức và thời gian di chuyển của dòng sông băng trong quá khứ. Việc quan sát cho phép cô tính toán để đưa ra một ước tính mới về vị trí có thể có của các món đồ, nơi xa hơn 5 hoặc 7 km hướng xuống thung lũng và cách nơi Washburn đã để chúng lại khoảng 22 km.
Linh cảm của cô ấy cuối cùng đã dẫn cả đội đến chỗ phát hiện nhóm thiết bị bị chôn vùi.
“Đó là một cảm giác tuyệt vời và tôi cảm thấy nhẹ nhõm vì mình đã không thất bại trong việc tìm kiếm”, Medrzycka nói. “Đó là một khoảnh khắc tuyệt vời đối với tất cả mọi người”.
Phần còn lại của chiếc máy ảnh Fairchild F-8 của Bradford Washburn trong số những vật dụng được tìm thấy
Nhiều tuần sau, các nhà khảo cổ học từ Cục Công viên Quốc gia Canada đã quay trở lại sông băng cùng với nhóm thám hiểm để thu hồi các thiết bị bên dưới lớp băng. Nhóm nghiên cứu đã tìm thấy “một phần còn lại đáng kể” của chiếc máy ảnh Fairchild F-8 của Washburn, với hai máy ảnh di động khác với cuộn phim vẫn được giữ ở bên trong, các công cụ hỗ trợ đi bộ đường dài, lều và các thiết bị sinh tồn khác.
Theo Medrzycka, nhóm nghiên cứu biết Washburn đã ghi hình phong cảnh trước khi ông từ bỏ thiết bị của mình. Do đó giờ đây, họ đang lên kế hoạch khôi phục lại cuốn phim có tuổi đời hàng thập kỷ, hy vọng sẽ cứu vãn được những hình ảnh hiếm hoi.
Nhóm nghiên cứu cũng thu được hai máy ảnh khác, trong đó có một chiếc "Lunchbox" của hãng DeVry, với phim vẫn được giữ bên trong
"Điều thực sự quan trọng ở đây là chúng là các dữ liệu mới mà chúng tôi không có cách nào có được nếu không tìm thấy các thiết bị bị chôn vùi đó", Medrzycka nói. "Chúng tôi đã có thể theo dõi lại hành trình kể từ năm 1937".
Bà cho biết phát hiện này có thể giúp các nhà khoa học hiểu rõ hơn về cách các sông băng di chuyển, đồng thời nói thêm rằng: "Nếu chúng ta kết hợp thông tin này với dữ liệu vệ tinh, chúng ta có thể thử tìm hiểu xem dòng chảy của sông băng Walsh Glacier đã thay đổi như thế nào trong thời gian tám thập kỷ vừa qua".
