Tổng thống Trump đang vướng“lùm xùm” khi ông sa thải hàng loạt các quan chức Ṭa Bạch Ốc cùng với những diễn biến mới liên qua đến cuộc điều tra của công tố viên đặc biệt Robert Mueller về cáo buộc Nga can thiệp vào cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ và gần đây nhất là 2 vụ scandal liên quan đến sao khiêu dâm Stormy Daniel và cựu người mẫu của tạp chí Playboy Karen McDougal. Nhưng tỷ lệ người Mỹ ủng hộ ông Trump tăng mạnh sau khi Mỹ chính thức đánh thuế hàng loạt hàng hóa Trung Quốc.
Cách đây mấy hôm, Tổng thống Mỹ - Donald Trump kư biên bản ghi nhớ áp thuế nhập khẩu lên số hàng hóa trị giá tới 60 tỷ USD của Trung Quốc. Một ngày sau, thuế nhập khẩu với nhôm thép toàn cầu vào Mỹ bắt đầu có hiệu lực. Cùng ngày, Trung Quốc tuyên bố áp thuế nhập khẩu với 3 tỷ USD hàng hóa Mỹ.
Động thái trả đũa được đôi bên ban ra nhanh chóng, đủ để xảy ra cuộc chiến thương mại giữa hai nền kinh tế số 1 và số 2 thế giới. Nhật báo lớn nhất Trung Quốc, tờ China Daily bồi thêm, nước này đang tiến hành nghiên cứu về danh sách các hàng hóa nhập khẩu khác của Mỹ bị áp thuế, bao gồm máy bay, chíp máy tính và ngành du lịch. Con bài "ẩm" của chiến tranh thương mại là thuế - chiêu thức mà ông Trump đang dùng, ngoài thuế c̣n một con át chủ khác là đặt hạn ngạch (quota).
Chính quyền ông Donald Trump đă giải thích quyết định áp đặt thuế mới bằng mong muốn loại bỏ sự mất cân bằng trong thương mại Mỹ-Trung Quốc, khi mức thâm hụt đối với Mỹ vượt quá 300 tỷ $ mỗi năm. Mỹ có thâm hụt thương mại với nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam. Và đường lối nguyên tắc của Donald Trump sẽ giảm mức thâm hụt này. Liệu điều này có nghĩa rằng Mỹ có thể mở ra một cuộc chiến tranh thương mại chống Việt Nam hay không?
Rất có thể !!! Về mặt địa chính trị ngày nay, mặc dù Mỹ đang rất muốn ve văn Việt Nam phản phe để quay sang Mỹ chống Trung Quốc. Đặc biệt gần đây hàng không mẫu hạm Mỹ tới Đà Nẵng là một ví dụ minh chứng. Tuy nhiên Việt Nam vẫn lập lờ nước đôi, nghĩa là bên nào thắng th́ ngả về phía đó? Nhưng căn bản hiện nay Việt Nam phụ thuộc kinh tế rất lớn vào Trung Quốc. Như vay tiền Trung Quốc cho các dự án cơ sở hạ tầng, các nguồn khách du lịch, hàng hóa rẻ Trung Quốc chính là lợi ích lớn mà Việt Nam không thể dễ dàng đổi phe để hùa với Mỹ chống Trung Quốc. Điều này sẽ khiến Mỹ bắt Việt Nam mua hàng của Mỹ để giảm mức thâm hụt khoảng 30 tỷ USD hiện nay, nếu không Mỹ sẽ trừng phạt Việt Nam như đối với Trung Quốc.
Trờ lại Trung Quốc, Bắc Kinh đang rất cố gắng để giảm rủi ro chiến tranh thương mại với Mỹ, theo khẳng định của Financial Times trong bài báo mới đây. Giới chức Trung Quốc đang cố gắng điều chỉnh một số quy định trước thời điểm tháng 5/2018, theo đó, các tổ chức tài chính nước ngoài nhiều khả năng sẽ được cho phép mua cổ phần đa số tại các công ty chứng khoán trong nước.
Cùng lúc đó, chính phủ Trung Quốc cũng tính đến việc chuyển sang mua các sản phẩm bán dẫn từ Mỹ và giảm bớt mua hàng từ Hàn Quốc và Đài Loan nhằm giảm bớt thặng dư thương mại 375 tỷ USD với Mỹ. Các cuộc đối thoại nhằm giảm tổn thất chiến tranh thương mại đang được tiến hành tích cực bởi ông Lưu Hạc, Phó thủ tướng đồng thời là cố vấn kinh tế chủ chốt của Chủ tịch Trung Quốc – ông Tập Cận B́nh, và Bộ trưởng Tài chính Mỹ Steven Mnuchin.
Thứ Bảy tuần trước, Tân Hoa Xă đưa tin trong một cuộc điện đàm, ông Lưu nói với ông Mnuchin rằng các hành động từ phía Mỹ vi phạm quy định thương mại toàn cầu và cảnh báo ông rằng phía Trung Quốc đang chuẩn bị để bảo vệ quyền lợi của họ. Bộ Tài chính Mỹ trong ngày Chủ nhật đă xác nhận thông tin về cuộc gọi trên, họ khẳng định hai bên đă cùng có những cuộc đối thoại đầy hợp tác để giúp giảm thâm hụt thương mại Mỹ - Trung Quốc.
Giữa những lo lắng về một cuộc chiến tranh thương mại trên quy mô toàn cầu, đồng yên tăng giá mạnh so với đồng USD do nhà đầu tư t́m kiếm một tài sản an toàn. Sáng hôm qua, đồng yên đóng cửa ở mức cao nhất 17 tháng so với USD sau quyết định áp gói thuế nhập khẩu trị giá 60 tỷ USD của Mỹ lên hàng hóa Trung Quốc. "Mua vào đồng yên v́ một cuộc chiến tranh thương mại mà trong đó Nhật Bản cũng bị ảnh hưởng khá nặng nề, không nằm ngoài danh sách bị áp thuế, có vẻ như khá kỳ cục", Giles Keating - giám đốc điều hành công ty quản lư tài sản Werthstein Institute nhận định.
Trung Quốc có “vũ khí” ǵ đáp trả Mỹ trong chiến tranh thương mại?
Trung Quốc sẽ tăng thuế 15% đối với 120 loại hàng hóa Mỹ trong đó có hoa quả, rượu nho và ống thép, những sản phẩm này có liên quan đến xuất khẩu trị giá 977 triệu USD của Mỹ vào Trung Quốc. Ngoài ra, Trung Quốc sẽ c̣n tăng thuế lên 25% đối với 8 loại sản phẩm khác trong đó có thịt lợn và nhôm thu hồi. Những sản phẩm này liên quan đến xuất khẩu vào thị trường Trung Quốc với trị giá 2 tỷ USD của Mỹ. Trung Quốc sẽ áp dụng các biện pháp cứng rắn hơn, "Nếu cần đánh thuế, trước hết đánh đậu tương, rồi đến ô tô, sau đó đánh máy bay". Dưới đây là những sản phẩm Trung Quốc có thể đáp trả Mỹ về thương mại:
Đậu tương
Trung Quốc là nước nhập khẩu đậu tương lớn nhất trên thế giới, phần lớn đậu tương được dùng làm thức ăn cho động vật. Năm 2017, Trung Quốc cũng là nước nhập khẩu lớn thứ hai của hàng nông sản Mỹ, đă mua tổng cộng 19,6 tỷ USD hàng nông sản Mỹ, trong đó có 63% số tiền dùng để mua đậu tương. Bất cứ biện pháp thuế mang tính trừng phạt nào nhằm vào đậu tương đều sẽ gây ra tác động to lớn đối với người nông dân Mỹ, trong khi đó rất nhiều nông dân ở khu vực miền trung và miền tây nước Mỹ là những người ủng hộ quan trọng khi ông Donald Trump tranh cử Tổng thống vào năm 2016.
Xe hơi
Năm 2017, Mỹ đă bán trên 10 tỷ USD xe hơi cho Trung Quốc, Trung Quốc là thị trường xuất khẩu xe hơi lớn thứ hai của Mỹ, đứng sau Canada.
Máy bay
Năm 2017, công ty Boeing đă bàn giao 202 máy bay dân dụng cho Trung Quốc, chiếm 26% tổng số lượng toàn cầu, điều này làm cho Trung Quốc trở thành thị trường lớn nhất của hăng Boeing ngoài Mỹ. Công ty Boeing cho biết trong giai đoạn 2017 - 2036, Trung Quốc sẽ cần đến 7.240 máy bay mới, trị giá khoảng 1.100 tỷ USD.
Thiết bị điện tử và chất bán dẫn
Năm 2017, Mỹ đă xuất khẩu chất bán dẫn và các thiết bị điện tử khác trị giá lên tới 6,89 tỷ USD.
Du lịch
Năm 2016, số lượng du khách Trung Quốc đến Mỹ du lịch tăng 15,4% so với cùng kỳ, đạt 3 triệu lượt người. Chỉ trong năm 2016, chi tiêu của du khách Trung Quốc tại Mỹ (bao gồm giáo dục) lên tới 33 tỷ USD, làm cho du khách Trung Quốc trở thành người tiêu dùng nước ngoài lớn nhất của Mỹ. Bộ Thương mại Mỹ cho biết dự kiến đến năm 2021, số lượng du khách Trung Quốc sẽ tăng lên 5,7 triệu lượt người.
Trái phiếu chính phủ
Là biện pháp cuối cùng, Trung Quốc c̣n có thể cân nhắc giảm giữ trái phiếu chính phủ Mỹ. Tính đến cuối tháng 12/2017, Trung quốc giữ gần 1.200 tỷ USD trái phiếu chính phủ Mỹ. Theo Vụ Khảo cứu Quốc hội Mỹ (CRS), Trung Quốc mua trái phiếu chính phủ Mỹ có lợi cho ngăn chặn tăng lăi suất của Mỹ.
Ai bị tổn thất lớn hơn?
Theo báo cáo của tổ chức The Conference Board Mỹ, chiến tranh thương mại Trung - Mỹ hầu như không phải là mối đe dọa lớn đối với kinh tế Mỹ, các ảnh hưởng trực tiếp sẽ gây bất lợi hơn cho Trung Quốc. Theo báo cáo này, giá trị gia tăng xuất khẩu của Mỹ và EU đối với Trung Quốc lần lượt tương đương với 0,7% và 1,6% so với GDP của mỗi bên. Cho dù đó là Nhật Bản, quốc gia láng giềng của Trung Quốc th́ con số này cũng chỉ là 2,1%. Trong khi đó, giá trị gia tăng xuất khẩu của Trung Quốc đối với Mỹ hầu như tương đương 3% GDP của họ. Theo chuyên gia kinh tế cao cấp Erik Lundh: “Nh́n vào những số liệu này, chiến tranh thương mại Mỹ - Trung hầu như không phải là mối đe dọa to lớn đối với kinh tế Mỹ”. “Chiến tranh thương mại Mỹ - Trung sẽ lan đến các phương diện quan trọng khác của quan hệ hai nước, có thể làm cho Mỹ cảm thấy tương đối khó khăn”. Người tiêu dùng Mỹ có thể bị tác động do giá cả hàng hóa nhập khẩu tăng mạnh. “Sự sụp đổ của thương mại Mỹ - Trung sẽ gây ảnh hưởng trực tiếp đến người tiêu dùng do lạm phát”. Báo cáo của của The Conference Board đă gạt đi những số liệu thương mại truyền thống. Báo cáo cho rằng, ở góc độ thương mại, “sự lệ thuộc của thế giới nói chung vào Trung Quốc là không cao”. Chẳng hạn, đối với các nước lớn xuất khẩu như Hàn Quốc và Úc, giá trị gia tăng xuất khẩu của họ đối với Trung Quốc lần lượt tương đương với 6,8% và 4,4% GDP của họ. Trung Quốc đă tận dụng ảnh hưởng kinh tế đối với Hàn Quốc để t́m cách ngăn chặn Mỹ triển khai hệ thống pḥng thủ khu vực tầm cao đoạn cuối (THAAD) ở Hàn Quốc.
Mỹ không đơn độc trong cuộc chiến thương mại với Trung Quốc
Mức thuế mới của ông Trump nhắm vào thép và nhôm, là được áp dụng cho cả Trung Quốc và các nước đồng minh tuân thủ luật pháp của Mỹ như Canada và Tây Âu. Tuy nhiên trên thực tế, sự giận giữ của ông Trump đối với Trung Quốc nhận được sự đồng t́nh rộng răi. Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đă kêu gọi một chính sách Liên minh châu Âu thống nhất, chống lại sự thâu tóm của các công ty Trung Quốc. Là cố vấn thương mại của ông Trump, ông Peter Navarro đă phát biểu với các phóng viên rằng: “Tất cả các công ty đang làm ăn với Trung Quốc đều phải đối mặt với vấn đề này. Một phần của quá tŕnh mà chúng tôi đă trải qua … là phải có một sự tiếp cận rộng răi với các đồng minh và các đối tác thương mại có cùng quan điểm với chúng tôi”.
Nhật Bản trong nhiều thập kỷ, cũng giống như Trung Quốc hiện giờ, sử dụng nhiều biện pháp hỗ trợ các doanh nghiệp trong nước như: hạn chế sự tiếp cận của các công ty nước ngoài với thị trường Nhật Bản, cung cấp hỗ trợ công nghiệp trực tiếp, và thúc ép các công ty phương Tây chuyển giao quyền sở hữu công nghệ của họ. Các công ty Nhật Bản đă bắt kịp trong các lĩnh vực công nghiệp chủ chốt như ngành chế tạo ô tô, điện tử và máy tính, nhưng Mỹ lại đi đầu trong các ngành công nghiệp mới như phần mềm và dịch vụ. Nền kinh tế Nhật Bản đă rơi vào cuộc suy thoái kéo dài kể từ năm 1992 và cho đến nay, vẫn chưa hoàn toàn thoát khỏi t́nh trạng này. Một số chuyên gia cho rằng hiện tại Trung Quốc cũng đang rơi vào cuộc khủng hoảng tương tự.
Nhưng Nhật Bản th́ lại khác. Là một đồng minh quân sự quan trọng của Mỹ, nên việc gây áp lực thương mại lên Nhật Bản là một vấn đề nhạy cảm, trong khi Trung Quốc là một đối thủ địa chiến lược, luôn theo đuổi và thường ăn cắp các bí mật công nghệ của Mỹ, cho cả mục đích dân dụng và quân sự. Ngoài ra, Nhật Bản là một quốc gia dân chủ và minh bạch, trong khi Trung Quốc là một nhà nước độc tài, phi dân chủ.
Vào thời điểm Trung Quốc gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) năm 2001, nhiều người ủng hộ Trung Quốc nghĩ rằng nước này sẽ tuân thủ các quy tắc thương mại toàn cầu, đặt lợi ích của các công ty trong nước sang một bên, và không làm tổn hại đến các doanh nghiệp nước ngoài. Tuy nhiên, Trung Quốc đă đi ngược lại những mong đợi này, trong khi WTO cũng không có cách nào giải quyết được vấn đề này.
Chủ tịch Quỹ Công nghệ Thông tin và Đổi mới (ITIF) Rob Atkinson lưu ư rằng mỗi vụ kiện thương mại nộp lên WTO, thường yêu cầu bằng chứng từ một công ty bị thiệt hại. Nhưng rất nhiều công ty nước ngoài không sẵn ḷng khiếu nại về t́nh trạng họ bị đối xử không công bằng ở Trung Quốc, v́ lo sợ bị trả đũa; chẳng hạn họ có thể bị Trung Quốc đưa vào tầm ngắm điều tra chống độc quyền, lạm dụng người tiêu dùng, lừa đảo hoặc làm gián điệp, hoặc v́ lo sợ mất cơ hội làm ăn về tay các doanh nghiệp nhà nước Trung Quốc.
Một năm trước đây, ông Atkinson và hai đồng tác giả, đă viết một bài xă luận chuyên sâu về Trung Quốc, nói rằng trong hoàn cảnh không có sự cân bằng quyền lực hay các toà án độc lập ở Trung Quốc, th́ “không có nền pháp trị, để hạn chế việc các quan chức Trung Quốc thực thi các chính sách thương mại tùy tiện và phi lư”.
Cũng rất khó để Trung Quốc thực hiện đầy đủ trách nhiệm của họ đối với các nghĩa vụ của WTO v́ hệ thống quản lư thương mại của nước này không minh bạch. Ông Atkinson cho hay có quá nhiều biện pháp phân biệt đối xử ở thị trường Trung Quốc mà không được công bố, hoặc chỉ được xuất bản bằng tiếng Trung. Cũng theo ông Atkinson, dưới áp lực bên ngoài, khi chính quyền trung ương Trung Quốc hủy bỏ một số biện pháp phân biệt đối xử, th́ chúng lại xuất hiện ở cấp tỉnh hoặc địa phương.
Cuộc chiến sẽ làm sụp đổ đế chế cộng sản Trung Quốc?
Thượng Báo (Up Media) của Đài Loan cũng đăng bài nhận định rằng, hành động của ông Trump lần này có ư nghĩa chính trị sâu sắc. Hơn nữa, lần này Trung Quốc chỉ có thể chịu trận, v́ không thể phản công trong khi đang nắm giữ trong tay hàng ngh́n tỷ trái phiếu Mỹ. Một khi nhà cầm quyền Trung Quốc cho bán trái phiếu Chính phủ Mỹ, các tổ chức cần nhiều trái phiếu không rủi ro để pḥng ngừa như quỹ lương hưu và các công ty bảo hiểm sẽ lập tức mua lại trái phiếu. V́ vậy, cho dù từ năm 2013 nhà cầm quyền Trung Quốc đă cho bán dần trái phiếu của Mỹ, nhưng tổng khối lượng trái phiếu của Mỹ không sụt giảm v́ hành động bán ra của nhà cầm quyền Trung Quốc, ngược lại c̣n không ngừng tăng lên. Trái phiếu Mỹ do Trung Quốc bán ra lại vào tay nước khác cũng như khu vực tư nhân trong và ngoài nước Mỹ, nh́n chung Mỹ không phải lo lắng việc trái phiếu kho bạc Mỹ không có thị trường tiêu thụ. Ngoài ra, điều quan trọng là tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc phụ thuộc hoàn toàn vào xuất siêu. Cho dù nhà cầm quyền Trung Quốc cứng giọng thế nào cũng không thể phủ nhận được thực tế này. Nhà cầm quyền Trung Quốc cũng muốn phát triển kinh tế Trung Quốc bằng con đường tăng tiêu dùng cá nhân và đầu tư, bao gồm đường sắt cao tốc, sân bay, xây dựng đô thị, nới lỏng kinh tế internet, những động thái này v́ muốn thoát khỏi sự phụ thuộc vào xuất khẩu. Nhưng kiểu cách“buông lỏng th́ loạn, ḱm chặt th́ chết” của mô h́nh tập quyền trung ương không giải quyết được vấn đề thặng dư thương mại của Trung Quốc, nh́n vào t́nh trạng dự trữ ngoại hối ngày càng tăng của Trung Quốc là hiểu rơ, dù nhà cầm quyền Trung Quốc chấn hưng tiêu thụ trong nước và đầu tư cũng không có kết quả. Quan trọng nhất là hiện nay thế giới không tin tưởng nhà cầm quyền Trung Quốc, trong một quốc gia mà mọi người dân không tin Chính phủ, mọi quyết sách đều mờ ám, vậy th́ thế giới sao có thể tin được trách nhiệm của Chính phủ này đối với thế giới. V́ người dân Trung Quốc không tin vào nhà cầm quyền nên mới xảy ra t́nh trạng có khoản tiết kiệm lớn như vậy. Nếu người dân Trung Quốc tin tưởng vào tương lai của họ giống như người Mỹ th́ họ không cần phải tiết kiệm như thế. Thay vào đó, họ có thể hưởng thâm hụt thương mại và đầu tư nước ngoài rất lớn giống như người Mỹ.
+ Theo hăng tin Sputnik, sau khi Tổng thống Donald Trump tuyên bố chiến tranh thương mại, Mỹ đang đối mặt với những ảnh hưởng tiêu cực không nhỏ, trong đó bao gồm việc Trung Quốc từ chối nhập khẩu rác của Mỹ.
+ Thông điệp Kim Chính Ân gửi Mỹ: Trung Quốc đứng về phía Triều Tiên. Trước thềm cuộc hội ngộ dự kiến, ông Kim đă gửi một thông điệp mạnh mẽ đến tổng thống Mỹ Donald Trump rằng Trung Quốc đang đứng về phía Triều Tiên.
Nguồn: Tổng Hợp