Theo như trong bối cảnh cựu tổng thống Donald Trump gần đây hứng chịu loạt rắc rối pháp lý, với đỉnh điểm là quyết định truy tố của công tố viên Manhattan, khiến ông trở thành tâm điểm chú ý của truyền thông Mỹ. Vụ truy tố giúp ông Trump tăng nguồn gây quỹ từ người ủng hộ, song cũng giúp ông Biden tránh được nhiều rắc rối và tạo đà tái tranh cử.
Tổng thống Mỹ Joe Biden ngày 14/4 tuyên bố ông sẽ sớm đưa ra thông báo chính thức về việc có chạy đua vào Nhà Trắng năm 2024 hay không, nhưng nhấn mạnh "tôi đã nói rằng kế hoạch của tôi là tái tranh cử".
Tuyên bố được ông Biden đưa ra trong bối cảnh cựu tổng thống Donald Trump gần đây hứng chịu loạt rắc rối pháp lý, với đỉnh điểm là quyết định truy tố của công tố viên Manhattan, khiến ông trở thành tâm điểm chú ý của truyền thông Mỹ.
Mọi động thái của ông Trump liên quan đến vụ truy tố, từ máy bay cất cánh đến đoàn xe hộ tống ông tới tòa án New York, đều được đưa trên hàng loạt kênh tin tức lớn ở Mỹ. Cựu tổng thống sau đó bị cáo buộc 34 tội danh liên quan tới các khoản tiền "bịt miệng" những người có khả năng tung thông tin bất lợi về mình. Ông Trump phủ nhận mọi cáo buộc từ phía công tố viên.
Vụ truy tố và tuần thống trị truyền thông đã giúp Trump, ứng viên tổng thống năm 2024, thu về hàng triệu USD quyên góp từ những người ủng hộ trung thành với chiến dịch tranh cử của ông. Nhưng điều đó cũng chính quyền Tổng thống Biden tránh được sự chú ý của truyền thông liên quan đến loạt vấn đề.
Vài ngày sau khi Trump trình diện trước tòa án New York, chính quyền ông Biden công bố bản tóm tắt 12 trang về cuộc rút quân khỏi Afghanistan năm 2021, trong đó phần lớn đổ lỗi cho người tiền nhiệm Trump.
Cựu tổng thống Donald Trump (trái) và Tổng thống Joe Biden. Ảnh: AP
"Chính quyền Trump trước khi hết nhiệm kỳ đã ấn định ngày rút quân, nhưng không vạch ra bất kỳ kế hoạch thực thi nào", Nhà Trắng nhận định trong báo cáo, đồng thời cáo buộc chính quyền tiền nhiệm đã làm suy yếu nhiều cơ quan và hệ thống tổ chức có vai trò quan trọng với chiến dịch rút quân.
Ông Trump phản đối báo cáo này, cáo buộc Nhà Trắng đang "chơi trò đổ lỗi" và cung cấp thông tin sai lệch.
Nước Mỹ sau đó đối mặt với cuộc khủng hoảng rò rỉ thông tin tình báo nghiêm trọng, khi một binh nhất thuộc lực lượng không quân Vệ binh Quốc gia tung hàng trăm tài liệu mật và tuyệt mật lên mạng. Những tài liệu này cho thấy Lầu Năm Góc tỏ ra hoài nghi về năng lực quân sự của Ukraine, cũng như tiết lộ các hoạt động do thám đồng minh và đối tác mà Mỹ tiến hành.
Những tài liệu mật đó đã lan truyền trên mạng suốt nhiều tuần. Đến ngày 6/4, Lầu Năm Góc mới thông báo "đã biết đến các bài đăng trên mạng xã hội và đang điều tra vấn đề".
Cuộc điều tra sau đó nhanh chóng xác định Jack Teixeira, 21 tuổi, binh nhất thuộc Lực lượng Không quân Vệ binh Quốc gia bang Massachusetts, là nghi phạm tung tài liệu mật lên mạng
Các vấn đề này đều được truyền thông quốc tin đưa tin rộng rãi, nhưng trong lòng nước Mỹ, chúng không thu hút được quá nhiều chú ý từ công chúng, khi phần lớn các bản tin đều tập trung vào vụ truy tố ông Trump.
Vào năm 2019, hai chuyên gia Ruben Durante và Milena Djourelova đã công bố kết quả nghiên cứu, cho thấy các tổng thống Mỹ có xu hướng đưa ra những quyết định có thể gây nhiều tranh cãi khi có các sự kiện lớn khác đang thu hút sự chú ý của giới truyền thông và công chúng. Chiến thuật này cho phép họ tránh được sự chú ý quá mức và phản ứng tiêu cực từ dư luận.
Các nghiên cứu khác cũng cho thấy nhiều doanh nghiệp, thậm chí cả quân đội Mỹ, cũng thường xuyên áp dụng khái niệm "lên kế hoạch chiến lược" tương tự, nhằm giúp họ hạn chế tối đa hiệu ứng bất lợi về truyền thông.
Ông Trump thường tự hào mình là một "bậc thầy truyền thông", có khả năng dẫn dắt dư luận và thúc đẩy câu chuyện của riêng mình. Ông đã tận dụng khả năng đó trong vụ truy tố, khi tìm cách khiến các hãng truyền thông liên tục chú ý đến mình bằng chiến thuật "kịch tính hóa" mọi hành động của bản thân, theo Rita Kirk, chiến lược gia chính trị kiêm giáo sư Đại học Southern Methodist.
Tuy nhiên, chiến thuật đó của ông lại vô tình tạo thuận lợi cho Tổng thống Biden. Trong khi các hãng tin lớn tập trung khai thác câu chuyện liên quan đến vụ truy tố và các phát biểu quyết liệt của Trump, những tờ báo trước đây thường xuyên công kích Tổng thống Biden giờ cũng phải thúc đẩy các kịch bản bảo vệ Trump và tạm chuyển hướng chiến lược đưa tin thông thường của họ.
"Các hãng tin thích những câu chuyện thu hút người xem theo dõi sự kiện. Trump được đưa tin dày đặc bởi ông ấy rất khó đoán và những tuyên bố tiếp theo mang giá trị giải trí cao", Kirk nói.
Không chỉ riêng Tổng thống Biden được hưởng lợi từ điều này. Khi các cuộc tranh luận về Trump tiếp diễn, một số người cho rằng các quyết định gây tranh cãi khác, như quyết định của Thống đốc Texas Greg Abbott ân xá cho phạm nhân bị kết tội giết người biểu tình Black Lives Matter năm 2020 cũng không được báo giới chú ý.
Trong khi đó, ông Trump dường như vẫn tập trung vào chiến lược công kích của mình, cho rằng nhóm đang nhắm vào ông trong cuộc "điều tra lố bịch" là "những kẻ phân biệt chủng tộc, mất trí và điên cuồng của cánh tả muốn can thiệp bầu cử", ông viết trên mạng xã hội Truth Social ngày 10/4.
Ông thêm rằng đảng Dân chủ đang "lợi dụng Bộ Tư pháp và FBI" để can thiệp vào cuộc bầu cử sơ bộ của Cộng hòa. "Chúng tôi phải nhấn chìm những kẻ gian lận này và giành chiến thắng", ông viết.
Tuy nhiên, Kirk chỉ ra rằng vấn đề của chiến lược đó là nó khiến Trump luôn rơi vào tình thế phải tự bảo vệ bản thân, dẫn tới có ít thời gian để làm điều mà các ứng viên thường làm trong các chiến dịch tranh cử, đó là đưa ra lý do khiến ông trở thành lựa chọn tốt hơn.
"Trump đang làm lu mờ thông điệp tranh cử của chính mình. Trong khi thích thú trở thành hình mẫu cho những kẻ yếu thế bị áp bức, Trump quên mất thông điệp quan trọng nhất cho chiến dịch tranh cử là đưa ra lý do ông nên được chọn để lãnh đạo đất nước", Kirk nói.
