Dự báo nguồn cung xăng dầu thế giới có thể căng thẳng hơn

[Romano]

Chiều tối 8-11, nguồn tin từ Bộ Công thương, cho biết, tình trạng thiếu hụt nguồn cung xăng dầu đang có xu hướng lan rộng tại nhiều nước thời gian gần đây trong bối cảnh công suất lọc dầu sụt giảm và dòng chảy nhiên liệu bất ổn, khiến nguồn cung xăng dầu toàn cầu suy yếu.

Tồn kho dầu thấp hơn trung bình khoảng 32%

Chẳng hạn, Chính phủ Pakistan vừa cảnh báo nước này có thể rơi vào tình trạng thiếu hụt nghiêm trọng nguồn cung xăng dầu trong thời gian tới khi hoạt động nhập khẩu xăng dầu gặp nhiều khó khăn. Tình trạng khan hiếm dầu diesel cũng đang diễn ra ở Hoa Kỳ. Mansfield Energy, hãng cung ứng xăng dầu lớn nhất Hoa Kỳ, yêu cầu các khách hàng phải thông báo trước 72 giờ để có thể giao hàng. Hàng chục nghìn trạm xăng dầu tại châu Âu cũng đã đóng cửa hoặc hoạt động gián đoạn kể từ đầu tháng 10 do thiếu hụt nguồn cung.

Theo các chuyên gia, tình trạng căng thẳng nguồn cung xăng dầu trên thế giới là hệ quả của nhiều yếu tố đan xen, gồm công suất hoạt động của nhiều nhà máy lọc dầu ở mức thấp hơn thông thường, phương Tây áp đặt cấm vận đối với Nga khiến dòng chảy năng lượng toàn cầu rối loạn, Trung Quốc hạn chế xuất khẩu nhiên liệu.

Bên cạnh đó, trong 2 năm qua, các nhà máy lọc hóa dầu gần như không có lợi nhuận, nhiều nhà máy phải tạm ngưng hoạt động do tác động của đại dịch. Nhiều cơ sở lọc dầu thậm chí đã đóng cửa vĩnh viễn khi dự báo nhu cầu xăng dầu toàn cầu sẽ không sớm tăng trở lại và thế giới đẩy mạnh chuyển dịch năng lượng theo hướng “xanh hóa” khiến lượng vốn đầu tư vào lĩnh vực lọc dầu bị thu hẹp.

Trong Báo cáo Thị trường dầu mỏ tháng 6, Cơ quan Năng lượng quốc tế (IEA) cho biết công suất lọc dầu trên toàn cầu trong năm 2021 lần đầu tiên đã giảm xuống sau 30 năm, giảm 730.000 thùng/ngày. Hoa Kỳ, quốc gia có công suất lọc hóa dầu lớn nhất thế giới, lần đầu tiên ghi nhận thiếu hụt công suất lọc hóa dầu bổ sung sau nhiều thập kỷ gia tăng liên tục. Dự trữ nhiên liệu trên toàn cầu cũng sụt giảm liên tục trong 7 quý liên tiếp tính đến giữa năm 2022.

Điều này dẫn tới thực tế khi nhu cầu sử dụng nhiên liệu tăng vọt trở lại thì tình trạng thiếu hụt nguồn cung xuất hiện tại nhiều nơi trên thế giới. Nhiều chuyên gia cảnh báo tình trạng sụt giảm công suất lọc dầu là thiếu hụt mang tính cơ cấu và khó có thể giải quyết trong thời gian ngắn.

Ông Joe DeLaura, chiến lược gia năng lượng cấp cao tại Ngân hàng đầu tư Rabobank (Hà Lan), cho biết nguồn cung dầu diesel trên toàn cầu “đang rơi vào tình trạng thiếu hụt nghiêm trọng nhất trong hàng chục năm trở lại đây”. Hiện tổng lượng tồn kho dầu diesel tại 3 trung tâm phân phối lớn nhất thế giới (ngoại trừ Trung Quốc) là Hoa Kỳ, Amsterdam-Rotterdam-Antwerp (châu Âu) và Singapore đang ở mức 132 triệu thùng, thấp hơn khoảng 32% so với mức trung bình 10 năm trở lại đây.

Có thể căng thẳng hơn

Tình trạng căng thẳng nguồn cung xăng dầu trên toàn cầu càng trở nên phức tạp hơn khi phương Tây áp đặt các biện pháp cấm vận đối với Nga, bao gồm việc Liên minh châu Âu (EU) ngưng nhập khẩu hoàn toàn các sản phẩm tinh chế từ dầu mỏ của Nga kể từ đầu tháng 12 tới đây.

Nhằm thay thế nguồn cung nhiên liệu khổng lồ từ Nga, các quốc gia châu Âu đã và đang tăng cường thu gom nguồn cung trên khắp thế giới. Trong một số trường hợp, các khách hàng châu Âu đưa ra mức giá hấp dẫn đến mức nhà cung cấp sẵn sàng cắt hợp đồng đã ký kết với khách hàng khác. Một phần nguồn cung nhiên liệu tại châu Á đã dịch chuyển sang châu Âu để hưởng lợi chênh lệch giá cao, dẫn đến những rối loạn trong dòng chảy xăng dầu thế giới.Đối với Trung Quốc, mặc dù nước này đã cho phép xuất khẩu nhiên liệu trở lại kể từ tháng 8 sau 4 tháng tạm ngưng, song nhiều chuyên gia cảnh báo Trung Quốc vẫn đang ưu tiên nguồn cung cho thị trường nội địa để kiềm chế lạm phát. Do đó, tổng lượng nhiên liệu được Trung Quốc xuất khẩu trong năm nay sẽ chỉ đạt 60% của mức ghi nhận trong năm 2021.

Ngoài ra, Trung Quốc đã có động thái tái mở cửa lại nền kinh tế nên dự báo nhu cầu sử dụng nhiên liệu của chính nước này có thể tăng vọt trong thời gian tới, chiếm gần 50% tổng công suất lọc hóa dầu của châu Á và giữ vị thế nước xuất khẩu nhiên liệu lớn nhất châu Á. Tình trạng thiếu hụt nguồn cung từ Trung Quốc có thể buộc các khách hàng trong khu vực phải đổ dồn vào tìm kiếm nguồn cung từ các nhà cung cấp khác như Hàn Quốc và Singapore, cũng như phải cạnh tranh với các khách hàng châu Âu để đảm bảo nguồn cung, khiến tình trạng biến động giá xăng dầu trên thị trường châu Á trở nên phức tạp hơn.

Trong khi giá dầu thô Brent giao tương lai hiện đã tăng trở lại, đạt 97,37 USD/thùng, tăng 28% so với hồi đầu năm và cao hơn 37% so với mức giá trung bình của năm 2021. Các chuyên gia nhận định, tình trạng thiếu hụt cục bộ nguồn cung xăng dầu và giá nhiên liệu tăng cao đang là “bài toán khó” đối với nhiều quốc gia trên thế giới.

Tăng công suất lọc hóa ở trong nước

Ở thị trường trong nước, Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) vừa có thông báo mở cửa bán hàng 24/24 giờ tại tất cả 96 cửa hàng xăng dầu của Petrolimex trên địa bàn TP Hà Nội từ ngày 8-11 đến ngày 13-11.

Quyết định này được đưa ra do những ngày qua, tại Hà Nội xuất hiện tình trạng người dân dồn về các cửa hàng xăng dầu của Petrolimex với số lượng tăng đột biến, khiến lượng bán lẻ tại TP Hà Nội của Petrolimex tăng trung bình 35-40% trong những ngày đầu tháng 11 so với tháng 10.

Còn theo nguồn tin từ Bộ Công thương, sau khi có chỉ đạo tăng công suất sản xuất xăng dầu trong nước, bắt đầu từ ngày 18-10, Nhà máy Lọc dầu Dung Quất đã tăng công suất vận hành từ 107% lên 109% và tiếp tục nâng dần công suất lên 112% kể từ ngày 4-11 vừa qua để giảm áp lực nguồn cung xăng dầu ở thị trường nội địa.

Trong 10 tháng năm 2022, Công ty cổ phần Lọc hóa dầu Bình Sơn (đơn vị vận hành Nhà máy Lọc dầu Dung Quất) đã xuất bán gần 6,6 triệu m3 xăng dầu, cung cấp cho các đầu mối tiêu thụ vượt hơn 450.000m3 so với khối lượng đã cam kết, tồn kho chỉ ở mức thấp. Nhà máy này sẽ tiếp tục vận hành với công suất cao trong quý 4 để kỳ vọng đáp ứng khoảng 30% thị phần và cùng với các nhà sản xuất, thương nhân đầu mối khác đảm bảo đủ nhu cầu xăng dầu tiêu thụ trong nước.