Theo như giá xăng, đã tăng gần 50% trong sáu tháng qua, nhưng vẫn chưa ở mức cao kỷ lục được điều chỉnh theo lạm phát tại nước Mỹ cao kỷ lục hiện nay, đúng như vậy. Hầu hết mọi người đang sống tại Mỹ đều biết giá xăng hiện nay trung bình là 5 đô la một gallon trên toàn quốc.
Nhiều người Mỹ chỉ cảm nhận tình trạng của nền kinh tế và chính trị qua giá xăng cao hay thấp. Nhưng giá xăng không thực sự là thước đo tốt nhất để hiểu được nền kinh tế rộng lớn có thể dễ bị tổn thương hay không.
Một khách hàng bơm xăng vào xe tải của mình tại xây xăng Shell ở Rancho Cordova, California, ngày 10 tháng 6 năm 2022. Photo Credit: KOVR
Nhưng có điều mà không phải người nào sống tại Mỹ đều biết, đó là ngay cả khi giá khí đốt gần mức cao kỷ lục, hầu hết các hộ gia đình vẫn khá giả hơn so với năm 2008.
Giá xăng, đã tăng gần 50% trong sáu tháng qua, nhưng vẫn chưa ở mức cao kỷ lục được điều chỉnh theo lạm phát.
Nhà phân tích Natasha Kaneva của JPMorgan cho biết có một rủi ro rất thực tế là giá xăngnó có thể đạt 6 đô la vào tháng 8 tới đây. Để đánh bại kỷ lục thực tế năm 2008, giá khí đốt sẽ phải tăng quá 5,33 đô la.
Cuộc chiến của Nga ở Ukraine khiến Mỹ và châu Âu trừng phạt Moscow, bao gồm cả dầu thô của nước này, chiếm khoảng 12% thị trường toàn cầu. Trước chiến tranh, Mỹ nhận được ít hơn 4% lượng dầu của mình từ Nga, nhưng những lệnh trừng phạt đó đã ảnh hưởng đến thị trường dầu mỏ trên toàn cầu bằng cách khiến những người khác tiếp cận nguồn dầu đó trở nên đắt đỏ hơn.
Nhu cầu về dầu cũng tăng trở lại từ sau đại dịch nhưng mức độ sản xuất dầu thì lại đáp ứng không kịp nhu cầu.
Động lực chính thứ nhất của chi phí khí đốt là giá dầu thô, đã tăng kể từ tháng 10 và dao động quanh mức 120 USD / thùng, tăng so với mức 70 USD của một năm trước.
Động lực chính thứ hai làm tăng giá là chi phí lọc dầu thô. Những chi phí này cũng đang tăng lên và các nhà máy lọc dầu đã đóng cửa trong những năm thời đại dịch và đến giờ vẫn chưa mở cửa trở lại.
Và hai yếu tố cuối cùng là chi phí đổ xăng đến trạm bán lẻ và thuế. Mặc dù một số tiểu bang đã đình chỉ thuế xăng, nhưng chúng chỉ chiếm một lượng tương đối nhỏ trong giá xăng.
Và điều mà nhiều người Mỹ ngộ nhận về quyền hạn của một TT Mỹ, quyền lực của một TT Mỹ rất lớn, thậm chí có thể lấp biển vá trời, dời non lấp bể, nhưng lại hoàn toàn không thể xoay chuyển được giá xăng dầu lên cao hay xuống thấp, không liên quan đến bất kỳ chính sách nào của chính phủ liên bang.
Các công ty dầu mỏ cũng đang gặp phải những vấn đề khác, chẳng hạn như tiếp cận nguồn lao động và vật liệu như thép cần thiết để đặt đường ống trong lòng đất. Ngành công nghiệp có kế hoạch tăng sản lượng ở Mỹ khoảng 1,8 triệu thùng / ngày trong năm nay.
Tất cả những điều này, đã vẽ nên một bức tranh nghiệt ngã khiến mong muốn rất đơn giản của nhiều người Mỹ, đó là có thể đổ đầy bình xăng chiếc xe khi đến trạm xăng mà không cần nhìn lên bảng giá, vì chắc chắn giá xăng có thể tiếp tục tăng trong thời gian tới, chắc chắn như vậy.
Nếu có một kết quả kinh tế rõ ràng từ giá xăng dầu cao, thì đó chỉ là lợi nhuận riêng của công ty dầu khí. Năm công ty xăng dầu lớn đã công bố lợi nhuận cao nhất của họ trong hơn một thập niên ở mức 35 tỷ đô la chỉ trong quý đầu tiên của năm 2022, tỷ suất lợi nhuận sẽ tiếp tục tăng đều miễn là giá vẫn ở mức cao.
Nếu không, chắc chắn có mối tương quan giữa giá khí đốt và sức khỏe của nền kinh tế Hoa Kỳ. Khi giá dầu tăng, nó không nhất thiết có nghĩa là nền kinh tế đang suy sụp; Hay khi giá dầu giảm thì cũng không nhất thiết có nghĩa là nền kinh tế đang phát triển mạnh.
Đại dịch là một ví dụ điển hình: Giá dầu giảm vì nhu cầu giảm. Trong đại dịch, máy bay không bay nhiều, người ta không lái xe đi chơi nhiều.
Vào tháng 9 năm 2020, khi giá khí đốt dưới 2,20 đô la một gallon, hàng triệu người Mỹ không có việc làm, với hàng trăm ngàn công nhân mất việc làm mỗi tuần.
Nếu các luận điệu chính trị bởi các chính trị gia Cộng Hòa đổ lỗi cho chính quyền Biden khi liên kết giá dầu với nền kinh tế rộng lớn hơn, thì đó là do bài học kinh nghiệm từ các cú sốc dầu của những năm 1970.
Điều trái ngước với thời điểm biến động về dầu trong những năm 1970, lý do khiến cuộc khủng hoảng dầu mỏ trở nên nghiêm trọng là do nền kinh tế Mỹ sử dụng nhiều dầu mỏ hơn, còn trong thế kỷ này, năm 2022 tiêu thụ xăng dầu của Mỹ gần như không thay đổi trong hai thập niên qua ngay cả khi dân số và nền kinh tế tăng trưởng.
Người Mỹ sẽ dễ bị tổn thương vì giá cả tăng cao. Đối với các hộ gia đình chạy bằng dầu, điện và làm mát sẽ đặc biệt đắt đỏ hơn trong những tháng mùa hè vì giá cả tăng cao và thời tiết nóng bức hơn. Giá khí đốt tự nhiên cung cấp khoảng 40% năng lượng cho lưới điện ở Hoa Kỳ đang tăng đều đặn. Các hộ gia đình trung bình của Hoa Kỳ sẽ chi tiêu nhiều hơn khoảng 450 đô la cho giá xăng so với năm ngoái.
Nhưng, nếu người Mỹ chịu khó nhìn sang bên kia bờ Đại Tây Dương, sẽ thấy thông cảm với chính phủ Hoa Kỳ, vì giá xăng cao tại Mỹ tính ra vẫn còn rất rẻ so với hầu hết các nước tại Châu Âu, thí dụ, nếu so sánh với giá xăng tại Đức hôm nay, người Đức phải trả khoảng 8,5 đô la cho một gallon xăng.
Khi người Mỹ nhìn qua hàng rào nhà hàng xóm Châu Âu, họ vẫn thấy nhà họ có cỏ xanh hơn nhà hàng xóm nhiều, nên hãy tập chấp nhận với giá xăng cao 5 đô la một gallon hiện nay, vì đây là khó khăn chung bởi chiến tranh mà bất cứ quốc gia nào cũng phải chịu đựng. Việt Linh
