Năm 2021, các nhà sản xuất ô tô hàng đầu thế giới như ngồi trên lửa v́ thiếu chip điện tử.
Tesla th́ khác, khi doanh số quư sau phá kỷ lục quư trước và kết thúc năm 2021 với tổng lượng xe bán ra tăng gần gấp đôi so với cùng kỳ năm 2020.
Từ “tṛ cười” trở thành chiến lược khôn ngoan
Xưa nay, hăng xe Tesla và Giám đốc điều hành Elon Musk rất ít khi tiết lộ về cách thức vận hành. Hiện tại dù đă đạt được nhiều thành tựu lớn, Musk vẫn từ chối trả lời.
Nhưng nh́n cách họ làm, bức tranh về Tesla phần nào rơ hơn. Trong một bài phân tích, tờ báo New York Times (Mỹ) nhận định, công thức thành công của hăng xe điện Mỹ đơn giản là làm chủ công nghệ và chuỗi cung ứng của riêng ḿnh.
Đối mặt với sự biến đổi khôn lường của dịch bệnh, từ mức giảm sâu ở đầu đại dịch, thị trường ô tô phục hồi cực nhanh khiến nhiều hăng ô tô bị sốc.
Một vài hăng khác không có đủ chip và phụ tùng để sản xuất xe, bắt kịp nhu cầu.
Doanh số Tesla năm 2021 tăng gần gấp đôi so với cùng kỳ 2020
Với Tesla, hăng xe điện Mỹ cũng không nằm ngoài thảm cảnh khan hiếm chip. Tuy nhiên họ có cách giải quyết mà các hăng khác khó có thể làm được, đó là sử dụng chip có sẵn và viết lại phần mềm đă vận hành để phù hợp với nhu cầu.
Các hăng ô tô lớn hơn không thể làm vậy v́ họ phụ thuộc vào nguồn cung bên ngoài đối với cả phần mềm và chuyên môn máy tính.
Trong một số trường hợp, các nhà sản xuất ô tô c̣n phải dựa vào những nhà cung cấp này để đàm phán với các nhà sản xuất chip. Khi khủng hoảng ập tới, các hăng sản xuất ô tô không có khả năng thương lượng.
Theo New York Times, cách đây vài năm, Musk từng bị đem ra làm tṛ cười khi chật vật trong sản xuất và cung cứng, liên tục không đạt mục tiêu đề ra.
Hăng cũng vấp phải nhiều lỗi sản xuất v́ CEO Musk khăng khăng rằng, công ty phải tự chế tạo nhiều bộ phận trên ô tô thay v́ thuê ngoài. Nay, kết quả đă chứng minh cho sự đúng đắn của chiến lược tự sản xuất đó.
Hay như năm 2014, khi hầu hết các nhà sản xuất ô tô c̣n mải tranh căi xem ô tô điện có thể chiếm lĩnh thị trường hay không, Tesla đă động thổ xây dựng công tŕnh được gọi là siêu nhà máy (gigafactory) ở Reno, bang Neveda để sản xuất pin cùng đối tác Panasonic. Hiện tại, nhà máy này đă giúp Tesla đảm bảo nguồn cung bền vững.
Ryan Melsert, cựu Giám đốc điều hành Tesla, người trực tiếp tham gia vào quá tŕnh xây dựng Nhà máy Nevada cho biết: “Lúc ấy, dự án xây dựng nhà máy là rủi ro rất lớn nhưng ban lănh đạo Tesla đă sớm ra quyết định đưa mọi công đoạn trở về sản xuất nội bộ để họ có thêm quyền định đoạt số phận của ḿnh”.
Ông Morris Cohen, Giáo sư danh dự tại Khoa Wharton, Đại học Pennsylvania chỉ ra, xét trên nhiều mặt, dường như Tesla đă chọn cách tiếp cận như giai đoạn đầu của ngành ô tô thế giới - thời điểm mà Ford c̣n sở hữu riêng một nhà máy sản xuất thép và trồng cao su.
Trong vài thập kỷ gần đây, các nhà sản xuất ô tô đă chuyển hướng, chỉ tập trung vào thiết kế và khâu lắp ráp cuối cùng c̣n các khâu khác th́ thuê ngoài.
Chiến lược đó đă giúp nhiều ông lớn trong ngành sản xuất ô tô tiết kiệm chi phí nhưng lại khiến họ dễ bị tổn thương khi chuỗi cung ứng hỗn loạn.
Dẫn đầu về phần mềm
Đa phần phương tiện đỗ tại một trạm sạc ở TP San Diego, bang California, Mỹ là xe Tesla
Một yếu tố khác làm nên thành công của Tesla là phần mềm. Trong thời đại ô tô đang ngày càng đi theo hướng kỹ thuật số, phần mềm cũng có tầm quan trọng tương tự như động cơ và hộp số.
Và Tesla gần như là hăng xe đi tiên phong. Phần mềm của họ được đánh giá là tinh vi nhất trong ngành.
Công ty này không cần sử dụng nhiều chip như các loại xe khác mà có thể kiểm soát các chức năng như làm mát pin, tự động lái từ hệ thống máy tính tập trung trên xe.
Trong khi đó, cách đây vài tháng, các hăng xe như Ford, Mercedes-Benz mới công bố thông tin đang thuê kỹ sư và lập tŕnh viên để tự thiết kế chip và viết riêng phần mềm cho hăng xe ḿnh.
Tín dụng carbon - mảng kinh doanh béo bở của Tesla
Bên cạnh đó, Tesla cũng không ham chạy theo quá nhiều ḍng xe. Đa phần doanh số của công ty trong năm 2021 tập trung vào 2 mẫu sedan Model 3 và thể thao đa dụng Model Y.
Tesla cũng đưa ra ít lựa chọn trang thiết bị trên xe (option) hơn các hăng xe truyền thống, qua đó có thể đơn giản hoá sản xuất.
Triển vọng Tesla trong thời gian tới
Dĩ nhiên, để có thể duy tŕ thành quả tăng trưởng đạt được trong năm 2021 và mục tiêu tăng doanh số khoảng 50%/năm trong vài năm tới, Tesla vẫn gặp nhiều vấn đề.
Trong báo cáo quư III, Tesla thừa nhận, cách viết lại phần mềm để khắc phục t́nh trạng hỗn loạn chuỗi cung ứng có thể không c̣n hiệu quả v́ hăng đă tăng sản xuất và cần thêm nhiều chip, phụ tùng hơn.
Thị trường ô tô điện cũng cạnh tranh hơn khi các hăng xe truyền thống đă bắt đầu tung ra nhiều mẫu xe hấp dẫn người dùng hơn là những mẫu xe nhỏ.
Ford cho biết sẽ tăng năng suất phiên bản xe tải điện nổi tiếng F-150 lên gấp đôi v́ nhu cầu tăng mạnh. Trong khi phải ít nhất 1 năm nữa, xe tải điện của Tesla mới được bán ra thị trường.
Ngoài ra, năm nay, triển vọng của các nhà sản xuất ô tô truyền thống cũng sáng hơn v́ t́nh trạng thiếu chip và các phụ tùng khác đă bớt căng thẳng.
Cuối cùng, phương tiện của Tesla vẫn c̣n tồn tại nhiều vấn đề về chất lượng. Cuối tháng 12 vừa rồi, công ty này thông báo kế hoạch triệu hồi hơn 475.000 ô tô v́ 2 lỗi khác nhau.
Một lỗi có thể khiến camera phía sau gặp trục trặc; lỗi khác khiến mui xe phía trước bị mở ra bất ngờ.