Những ǵ đang diễn ra khiến chúng ta nhớ lại 40 năm trước, khi 1 lực lượng đủ sức đối chọi với Quân đội Arab Syria (SAA) tồn tại công khai và uy hiếp chính Damascus.
CÁN CÂN QUYỀN LỰC SYRIA QUAY NGƯỢC TRỞ LẠI 40 NĂM TRƯỚC?
Sau 40 năm, Syria một lần nữa có chế độ quân sự kép khi một vị Tổng thống và một người anh em của ḿnh sở hữu 2 lực lượng vũ trang gần như độc lập.
Vào đầu những năm 1980, Rifaat al-Assad - em trai của Cố Tổng thống Syria Hafez al-Assad là chỉ huy của Saraya ad-Difa (Lữ đoàn Pḥng thủ).
Ngày nay, chúng ta thấy kịch bản này lặp lại với Tướng Maher al-Assad, em trai của Tổng thống Bashar al-Assad kiểm soát Sư đoàn 4 Thiết giáp thuộc Vệ binh Cộng ḥa Syria (Sư đoàn 4), đơn vị đă trở nên tinh nhuệ nhờ sự hỗ trợ mạnh mẽ của Iran.
Tuy nhiên, có một sự khác biệt to lớn giữa năm 1984 và năm 2021.
Năm 1984, Rifaat và Hafez quay lưng lại với nhau sau một cuộc đảo chính do Rifaat cố gắng thực hiện. Ngược lại, mối quan hệ giữa Maher và Bashar hiện vẫn ḥa hợp - bất chấp sự cạnh tranh giữa Sư đoàn 4 và phần c̣n lại của Vệ binh Cộng ḥa (VBCH) do chính Bashar giám sát.
Tuy nhiên việc Sư đoàn 4 - một phiên bản mới của Saraya ad-Difa - ngày càng trở nên mạnh mẽ trong suốt cuộc chiến ở Syria đặt ra những câu hỏi lớn về tương lai của đơn vị này, tương lai của Quân đội Arab Syria (SAA) và cán cân sức mạnh quân sự bên trong quốc gia Trung Đông.
Nó cũng làm dấy lên lo ngại về sự xuất hiện của một thế lực khác sẽ thay thế SAA - lực lượng đă gần như sụp đổ trong cuộc chiến tranh kéo dài.
Một mối quan tâm khác là việc Iran xâm nhập vào SAA, Vệ binh Cộng ḥa Syria và liên minh chặt chẽ của họ với Sư đoàn số 4 - tạo điều kiện cho ảnh hưởng của Iran tồn tại ngay cả khi các nhóm dân quân của họ rút khỏi Syria.
Vậy Sư đoàn Thiết giáp số 4 đă phát triển như thế nào trong cuộc xung đột vẫn đang tiếp diễn và tương lai của nó sẽ như thế nào?
SƯ ĐOÀN 4 THIẾT GIÁP, HỌ LÀ AI?
Giống như Saraya ad-Difa trước đây, nhiệm vụ của Sư đoàn 4 (thực tế là Sư đoàn 4 được tạo thành từ Saraya ad-Difa sau khi Rifaat al-Assad lưu vong vào năm 1985) là đảm bảo an ninh cho Thủ đô Damascus và bảo vệ chính phủ Syria - đặc biệt là từ bên trong.
Tuy nhiên, trong cuộc chiến, Sư đoàn 4 đă trở thành một lực lượng chinh phạt khắp lănh thổ Syria - tức ra vượt ra khỏi phạm vi tác chiến được định vị là thủ đô và vùng ngoại ô của nó.
Năng lực của Sư đoàn 4 cùng với hiện tượng đào ngũ và trở phe hàng loạt, chiến đấu kém trong tác chiến đô thị của SAA cũng dẫn đến sự thiếu tin tưởng của Damascus với quân đội.
Việc lựa chọn Sư đoàn 4 với khoảng 95% là sĩ quan và binh lính là người người Alawite thay v́ SAA có thể là do phán đoán rằng việc quân đội sẽ tham gia vào các trận đánh lớn sẽ dẫn đến nhiều cuộc đào tẩu hơn.
Điều này cũng tác động ngược lại - làm suy giảm khả năng của SAA trong các hành động kiên quyết chống lại Sư đoàn 4, đem lại sức mạnh to lớn trong chiến tranh và cho phép lực lượng này đứng trên đỉnh của "kim tự tháp" quân sự.
Cần lưu ư rằng mặc dù Sư đoàn 4 chưa bao giờ tự ḿnh giành lấy chiến thắng trong bất kỳ trận chiến nào mà không có sự hỗ trợ của các đội quân c̣n lại, nhưng sức mạnh ấn tượng và việc sở hữu khí tài có khả năng tiến hành hủy diệt trên diện rộng đă tạo nên danh tiếng của đơn vị.
"Kẻ đánh cắp chiến thắng" là cách các sĩ quan SAA và VBCH mô tả về Sư đoàn 4. Đơn vị này sẽ không thể giành thắng lợi trong các trận đánh ở Aleppo, Rastan và Daraa nếu không tác chiến cùng với Hezbollah và dân quân thân Iran.
Nói cách khác, các lực lượng này đă cố t́nh nhường vinh quang cho Sư đoàn 4 - nhằm mang lại danh tiếng là người chiến thắng cho cá nhân Tướng Maher al-Assad và đơn vị của ông.
Sư đoàn 4 được tạo thành từ 4 lữ đoàn (số 38, 40, 41, và 42) và 3 trung đoàn (số 555, 666 và 54) thuộc Binh chủng Thiết giáp.
Các đơn vị chuyên biệt (Lữ đoàn Signal, Lữ đoàn al-Sata và Lữ đoàn Kỹ thuật) cùng các thành phần quân sự khác cũng được liên kết với Sư đoàn 4 biến nó thành một lực lượng quân sự mang h́nh thức của quân đội.
Nếu chỉ tính tới số lính chính quy, sư đoàn sở hữu khoảng 16.000 tay súng.
Sư đoàn 4 cũng sở hữu 500 xe tăng các loại, một số lượng chưa xác định xe cơ giới mang hỏa lực, xe bọc thép và xe vận tải khác giúp vận chuyển binh lính, hậu cần...
Được coi là một trong những lực lượng "thân binh" của Tổng thống Bashar al-Assad, Sư đoàn 4 được cung cấp vũ khí và nhân lực mà các sư đoàn SAA không có - trong đó quan trọng nhất là Tiểu đoàn Cảm tử bao gồm 4 lữ đoàn với khoảng 600 tay súng.
Tuy nhiên bất chấp 10 năm chiến tranh, việc các lữ đoàn này vẫn chưa được sử dụng cho thấy mức độ nghiêm trọng của cuộc chiến vẫn chưa đạt đến đỉnh điểm theo quan điểm của Damascus.
Theo các nguồn tin mật, các đơn vị cảm tử này là phương sách cuối cùng được chuẩn bị trong trường hợp quyền lực nhà nước và quân đội sụp đổ, đặc biệt là trong trường hợp quân đội tan ră.
Sư đoàn 4 được cho là sở hữu một tiểu đoàn bí mật có khả năng triển khai vũ khí hóa học - đây được cho là tiểu đoàn duy nhất các lực lượng quân sự Syria c̣n sở hữu loại vũ khí cấm này.
Theo các sĩ quan Syria đào ngũ, với sự trợ giúp của Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) đơn vị hóa học này đóng quân tại khu vực Dăy núi As'Saboura và các khu vực ở biên giới Syria - Lebanon.
Về pḥng không, Sư đoàn 4 sở hữu các hệ thống pḥng không hiện đại nhất bao gồm S-200, S-300, Pantsir S1... Các tên lửa tầm trung và tầm xa này là vũ khí chiến lược sẽ được chỉ định cho các cuộc đối đầu với Israel hoặc trong trường hợp xảy ra xung đột quân sự ở nước ngoài.
Sư đoàn 4 là đơn vị quân đội duy nhất sở hữu các nhà máy sản xuất quần áo quân sự, các trung tâm hậu cần và sửa chữa riêng nằm trong Sân bay Quân sự Damascus và Mezzeh.
Đây cũng là sư đoàn duy nhất có thể sử dụng trực thăng quân sự để vận chuyển hậu cần và các kỹ thuật viên sửa chữa cơ giới đến bất kỳ điểm nóng nào mà họ đang tham chiến ở Syria.
Bên cạnh một lực lượng khác là Sư đoàn đặc nhiệm số 25 (trước đây là Lực lượng Tiger), Sư đoàn 4 có hẳn một "đơn vị an ninh" phụ trách ḥa giải và quản lư các "t́nh nguyện viên" - ước tính vào khoảng 15.000 tay súng.
ĐIỂM YẾU VÀ NHỮNG ẢNH HƯỞNG TIÊU CỰC CỦA SƯ ĐOÀN 4
Tiêu hao trong 10 năm chiến tranh cũng ảnh hưởng lớn tới Sư đoàn 4 khi số lượng các tay súng dân quân trung thành với Iran trong hàng ngũ "t́nh nguyện viên" của sư đoàn tăng lên đáng kể - biến đơn vị này thành một dạng "con tin" của Tehran.
Phần lớn những "t́nh nguyện viên" là những người đào ngũ từ SAA, tội phạm bị truy nă, cựu phiến quân được ân xá với cam kết chiến đấu cho chính phủ, dân quân giáo phái... biến các chốt gác của Sư đoàn 4 thành nơi thu tiền "măi lộ".
Điều này đă khiến cho Sư đoàn 4 trở thành một cái tên xấu trong các lực lượng vũ trang Syria - biến nó trở lại thành Saraya ad-Difa dưới thời Rifaat al-Assad.
Sự nhiệt t́nh của người Nga trong việc tái cơ cấu SAA cũng có thể làm gia tăng quyền bá chủ của Sư đoàn 4.
Ngoài ra việc "Alawite hóa" trong Sư đoàn 4 nói riêng và các lực lượng vũ trang Syria nói chung - mặc dù đă giúp Damascus khỏi sụp đổ nhưng cũng là khó khăn trong việc tách quyền bá chủ về quân sự khỏi giáo phái này.
Tất cả sẽ cản trở bất kỳ nỗ lực nào nhằm tái cấu trúc quân đội v́ lợi ích của quốc gia chứ không phải v́ lợi ích của chính phủ, tăng cường hơn nữa sự thống trị của quân đội đối với tất cả các khía cạnh của cuộc sống ở Syria và biến nó thành một nhà nước quân sự.
VietBF @ Sưu tầm