Các cuộc thi sắc đẹp ở Vn có truyền thống từ lâu đời và được nhắc nhiều nhất là vào thập niên 1930. Các cuộc thi này diễn ra ở nhiều tỉnh thành trên cả nước và đã chọn ra được rất nhiều cô gái đẹp thời đó. Dưới đây là những thông tin cụ thể. Theo báo "Sài Gòn" và "Hà Thành ngọ báo", vào giữa thập niên 1930, cuộc thi sắc đẹp của chị em phụ nữ bắt đầu xuất hiện ở Việt Nam.
Số lượng tin bài viết về chủ đề này trên các báo còn khiêm tốn nhưng cũng cho chúng ta biết một lượng thông tin nhất định về quy mô, hình thức, cách thức tổ chức, hay những cô đoạt giải của những cuộc thi sắc đẹp này...
Các cuộc thi sắc đẹp diễn ra ở nhiều nơi trên cả nước
Tờ Hà Thành ngọ báo số 2234, ra ngày 12/2/1935, đăng bài “Cuộc chợ phiên ở hội khai trí lấy tiền giúp dân bị bão lụt, Trung Kỳ” có dành góc nhỏ viết về cuộc thi sắc đẹp nằm trong khuôn khổ của cuộc chợ phiên.
Bài báo cho biết hội đồng chấm thi có các ông Nguyễn Tiến Lãng, Tôn Thất Bình, Lê Vũ Thái, Tô Ngọc Vân, Nguyễn Văn Tuân và một bà đầm.
Kết quả, cô Ái Liên được chấm là hoa khôi. Phần thưởng cho cô là pho tượng bằng cẩm thạch. Cô Ái Liên thuộc Hội kịch Bắc Kỳ. Bài báo này cũng cho biết vẻ đẹp của cô Ái Liên như sau: “Cô đẹp vì mặt đánh phấn cực trắng và lúc cười lại lộ cái răng vàng”.
Cô Ng.Thị Nhẫn. Nguồn: Thư viện Quốc gia Việt Nam.
Bài báo đăng 2 bức ảnh. Bức thứ nhất chụp 7 cô gái của nhà nhiếp ảnh Võ An Ninh. Phía dưới ảnh có chú thích ghi như sau: “Cuộc thi sắc đẹp từ trái sang phải không kể cô đứng đầu, từ cô thứ 2 giở đi, các cô: Loan, Ái Liên, Hồng, Tính. Hai cô áo thâm đến chậm không kịp dự cuộc thi”.
Bức thứ 2 là ảnh chân dung cô Ái Liên (chụp bán thân) của nhiếp ảnh gia Lê Đình Chữ. Dưới có chú thích ghi “Cô Ái Liên được giải nhất cuộc thi gái đẹp tại khai trí hôm qua”.
Cũng liên quan cuộc thi sắc đẹp này, tờ Hà Thành ngọ báo số 2234, ra ngày 12/2/1935 trang nhất còn đăng ảnh chân dung của cô gái đạt giải ăn mặc của nhiếp ảnh gia Võ An Ninh. Dưới bức ảnh có dòng chú thích ghi “Cô Ng. Thị Nhẫn, chiếm giải nhất về lối ăn mặc thường trong cuộc thi sắc đẹp tại khai trí tiến đức hôm chủ nhật ngày 10/2/1935”.
Sau cuộc thi trên ít tháng, ở Sài Gòn cũng diễn ra một cuộc thi sắc đẹp tại một hội chợ Chợ Lớn. Tờ Sài Gòn số 561 ra ngày 16/4/1935, trang nhất đăng tin "Hai ngôi sao được trúng tuyển cuộc thi sắc đẹp tại hội chợ Chợ Lớn" cho biết: “Trong một hội chợ đêm ở Chợ Lớn, người ta có tổ chức một cuộc thi sắc đẹp. Cô Siu - Kam - Chung và cô Lei-TSeng được giải ba”.
Sau phần tin thành văn là 2 bức ảnh chân dung, một bức chú thích là “Cô Siu - Kam - Chung”, một bức chú thích là “Cô Lei-Tseng”.
Cũng đăng thông tin về cuộc thi này, tờ Hà Thành ngọ báo, số 2295, ra ngày 21/4/1935, trang nhất có đăng ảnh chân dung (bán thân) cô Lei-TSeng, dưới bức ảnh có dòng chú thích như sau: “Cô Lei-Tseng được bầu làm hoa khôi Chợ Lớn (Miss Chợ Lớn) trong cuộc thi sắc đẹp ở Chợ Lớn vừa rồi”.
Cuộc thi gái đẹp ngày hội Đền Hùng năm 1936. Nguồn: Thư viện Quốc gia Việt Nam.
Bên cạnh đăng tin các cuộc thi sắc đẹp ở 2 thành phố lớn là Hà Nội và Sài Gòn, các báo còn đăng tin các cuộc thi sắc đẹp ở các tỉnh. Hà Thành ngọ báo, số 2573, ra ngày 9/4/1936, trên trang nhất đăng dòng tin “Cuộc thi gái đẹp ngày hội Đền Hùng” kèm theo một bức ảnh minh họa của Tuệ Dung. Phía dưới bức ảnh có dòng chú thích: “Cô Đặng Thị Mùi (1) đứng thứ 2 hàng trên (từ trái sang phải) ở làng Cao Mai phủ Lâm Thao chiếm giải hoa khôi”.
Một cuộc thi sắc đẹp khác diễn ở tỉnh Bắc Giang đã chọn ra hai cô đạt giải nhất là một cô tỉnh và một cô quê. Hà Thành Ngọ báo, số 2589 ra ngày 29/4/1936 trang nhất đăng ảnh chụp hai cô đạt giải này. Người chụp bức ảnh này là nhiếp ảnh gia Lê Đình Chữ. Phía dưới bức ảnh có dòng chú thích “2 cô được giải nhất cuộc thi sắc đẹp tại Bắc Giang: cô tỉnh và cô quê”.
Tuyển chọn hoa khôi dự thi đấu xảo quốc tế
Ngoài các cuộc thi sắc đẹp nêu trên, báo chí thời kỳ này còn cho biết, ở Nam Kỳ lần đầu tiên tuyển chọn hai hoa khôi đại diện cho phụ nữ thuộc địa đi dự thi đấu xảo quốc tế. Tờ Sài Gòn số 1093, ra ngày 30/4/1937 đăng bài "Đi dự cuộc đấu xảo ở Pari Hai đóa hoa lai".
Bài báo cho biết hai bông hoa lai được chấm để thay mặt cho phụ nữ Nam Kỳ đi dự đấu xảo ở Paris. Cô Hélène Trương làm Miss Nam Kỳ, cô Humbert làm Miss Sài Gòn.
Cô Hélène Trương (cha An Nam, mẹ Pháp) tuổi đôi tám (16) là ái nữ của ông Nguyễn Khắc Trương, chủ hiệu Au Tisseu ở đường Bonnard (đường Lê Lợi ngày nay).
Cô Hélène Trương. Nguồn: Thư viện Quốc gia Việt Nam.
Cô Humbert (cha người Pháp, mẹ An Nam) tầm tuổi cô cô Hélène Trương là ái nữ của chủ hiệu kim hoàn Bijoux Fix, cũng ở tại đường Bonnard.
Sáng kiến chọn con lai làm hoa khôi dự cuộc đấu xảo ở Paris là do ông Maurice de Waleffe đưa ra. Có nhiều cô gái lai Pháp đến dự tuyển và 2 cô gái trên được lựa chọn.
Cũng theo bài báo, cô Humbert vì nhiều lý lẽ riêng nên chưa chắc đã cùng cô Hélène Trương đi dự cuộc đấu xảo ở Paris.
Tóm lại, các các cuộc thi sắc đẹp ở Việt Nam trong thập niên 1930 dù diễn ra ở khắp nơi trên cả nước, nhưng quy mô nhỏ và thường nằm khuôn khổ một hội chợ, một lễ hội. Trường hợp chọn hoa khôi đi dự cuộc đấu xảo ở Paris là con lai nằm ngoài một cuộc thi thông thường.
Chẳng thế mà khi đề cập đến việc chọn người đi thay cô Humbert, bài báo Đi dự cuộc đấu xảo ở Pari Hai đóa hoa lai viết: “Ban tổ chức cũng nên lựa người An Nam thế vào, chớ cần gì phải lai hay không lai mà làm gì”.
