Quan Vũ, cũng được gọi là Quan Công, biểu tự Vân Trường hoặc Trường Sinh là một vị tướng thời kỳ cuối nhà Đông Hán và thời Tam Quốc ở Trung Quốc. Ông là người đă góp công vào việc thành lập nhà Thục Hán, với vị hoàng đế đầu tiên là Lưu Bị.
Nói đến vị danh tướng thời Tam Quốc là Quan Vũ, không ai là không biết. Một chiến tướng oai phong lẫm liệt nổi tiếng với tấm ḷng trung nghĩa sắt son, trước sau như một. Đây cũng là một nhân vật được xây dựng nên nhiều giai thoại nhất trong lịch sử Trung Hoa với những câu chuyện không những được truyền miệng lại mà c̣n xuất hiện cả trong nghệ thuật và diễn xướng suốt 2000 năm nay.
Quan Vũ (160 – 220) là một danh tướng sống ở cuối nhà Đông Hán, thời Tam Quốc. Tên chữ của ông là Trường Sinh, sau đổi thành Vân Trường, sinh ra và lớn lên tại Giải Lương, Hà Đông (nay là Vân Thành, tỉnh Sơn Tây). Ông là người đă góp công lớn vào việc thành lập nhà Thục Hán, đồng thời cũng là anh em kết nghĩa với hoàng đế Lưu Bị và danh tướng Trương Phi.
Xung quanh nhân vật lịch sử được thần thánh hóa này có rất nhiều chuyện kỳ bí và thú vị.
Tại sao Quan Công mặt đỏ phừng phừng?
Một truyền thuyết kể rằng, Quan Vân Trường vốn là rồng đỏ – Xích Long Tinh – ở thiên cung. Hồi ấy dân một vùng v́ làm trái ư Ngọc Hoàng nên bị phạt hạn hán kéo dài để họ gặp phải nạn đói. Xích Long biết điều ấy, nhưng khi dân chúng kêu cầu, ngài thương xót, không nỡ ngoảnh mặt quay lưng để họ chết đói, nên đă tự ư làm mưa, trái với ư trời.
Theo truyền thuyết, Quan Vân Trường vốn là rồng đỏ – Xích Long Tinh – ở thiên cung.
Thượng đế sai binh tướng đi tiêu diệt Xích Long. Ngài chạy trốn đến một ngôi chùa, vị trụ tŕ lấy cái chuông úp lại, dặn các đệ tử trong chừng ấy ngày không được mở ra. Nhưng các đệ tử không nén được tính ṭ ṃ, mở ra xem có con ǵ ở trong, khiến Xích Long phải chịu nạn đầu thai xuống trần.
Quan Vũ hiển linh sau khi chết
La Quán Trung trong “Tam Quốc diễn nghĩa” có kể lại, Tôn Quyền sau khi chiếm được Kinh Châu và chém đầu Quan Công th́ mở tiệc khao quân, và tự tay rót rượu thưởng cho Lă Mông. Lă Mông cầm chén rượu, nâng lên định uống th́ bỗng ném ngay xuống đất, nhảy đến chộp lấy Tôn Quyền quát: “Thằng mặt xanh râu đỏ và bọn chuột kia có biết ta là ai không?”. Rồi họ Lă xô Tôn Quyền xuống đất, nhảy lên ngồi ghế của Quyền mà hét: “Ta là Hán Thọ Đ́nh hầu Quan Vân Trường đây”. Tôn Quyền kinh hăi, vội quỳ lạy, lạy xong th́ Lă Mông ngă xuống đất, hộc máu mà chết.
Tào Tháo cũng bị anh linh của Vân Trường dọa cho chết khiếp. Lúc Đông Ngô mang đầu của Quan Công sang dâng Tào với thâm ư “gắp lửa bỏ tay người”, không muốn đón nhận cơn giận dữ của Lưu Bị. Tào Tháo đến nh́n cái đầu của Quan Công, cười và nói đùa rằng: “Lâu không gặp, Vân Trường vẫn mạnh giỏi chứ?”. Bỗng thấy cái đầu Vân Trường trợn tṛn mắt, tóc râu dựng lên, Tào Tháo thất kinh té nhào, sinh bệnh, phải làm một cái h́nh nhân bằng gỗ lắp vào đầu để tống táng, đích thân làm đại lễ trước mộ cùng ba quân tướng sĩ.
Có vẻ như cái chết bất ngờ và oan uổng đă khiến Quan tướng quân quá phẫn uất, không cam ḷng nên linh hồn không thể siêu thoát mà liên tục hiện về dương gian. Ông không chỉ báo mộng cho Lưu Bị, đ̣i đại ca phải xuất quân trả thù cho ḿnh, mà c̣n hiển linh xuất hiện nhiều nơi để đ̣i trả lại đầu cho ḿnh.
Theo tương truyền th́ linh hồn Quan Công, cưỡi ngựa Xích Thố, tả hữu có Quan B́nh và Châu Thương, đêm đêm bay phiêu diêu khắp nơi, kêu gào, “Trả lại đầu cho ta”. Tiếng kêu như sấm rền khiến bá tánh thảy điều kinh hồn động phách. Khi đến núi Ngọc Tuyền, nhà sư Phổ Tĩnh nh́n lên thấy một vị tướng mặt đỏ râu dài cưỡi ngựa xích thố, tay cầm thanh long đao, hai bên có hai tùy tướng, tất cả từ trên không bay xuống, liền bước ra khỏi am, cầm cây phất trần gơ vào cửa chùa mà hỏi: “Vân Trường đấy chăng?”. Câu hỏi đơn giản đó khiến hồn ngài sực tỉnh, liền hạ mă xuống trước am để nghe thuyết pháp. Sư Phổ Tĩnh muốn điểm hóa cho vị danh tướng huyền thoại này loại bỏ tâm oán hận, oan oan tương báo, quy y Phật Pháp.
Quan Vân Trường: “Sư phụ ơi, ta đi khắp nơi kiếm cái thủ cấp ḿnh mà không thấy. Xin sư phụ chỉ đường cho.” Sư Phổ Tĩnh nói: “Nhân trước, quả sau. Nay tướng công bị Lă Mông làm hại mà đ̣i trả lại đầu, vậy th́ trước kia Nhan Lương, Văn Sú cùng với 6 tướng ở 5 ải bị tướng quân chém đầu, và biết bao quân tướng nữa chết dưới tay tướng quân th́ đ̣i đầu ở đâu?”. V́ câu hỏi đó mà Quan Công giật ḿnh tỉnh ngộ, hiểu rơ được mất trong nhân gian, luật nhân quả chẳng sai, gieo nhân nào gặt quả nấy, không có ǵ là ngẫu nhiên. Hồn ông vui vẻ rời đi, từ đó không c̣n hiển linh để đ̣i báo oán nữa.
Các triều đại Trung Hoa phong Thánh cho Quan Vân Trường
Tương truyền, hoàng đế Càn Long hồi mới lên ngôi mỗi lần đi lại đều nghe phía sau ḿnh có tiếng lẹp kẹp như ai đó mang dép đi theo, nhưng ngoảnh lại th́ không thấy ai cả. Một lần quay đầu lại như vậy, Càn Long cất tiếng hỏi: “Ai vẫn hay theo sau hộ giá trẫm thế?”. Lập tức có tiếng trả lời: “Là nhị đệ Quan Vân Trường”.
Cũng trong đời Càn Long, có lời đồn rằng chính Quan Vũ hiển linh giúp quân Thanh thắng giặc, khiến binh lính nhà Thanh treo ảnh ông trong doanh trại, và đeo tượng của ông như thứ bùa hộ mệnh. V́ vậy triều Thanh đă phong ông là Trung Nghĩa Thần Vơ Linh Hựu Nhân Dũng Uy Hiển Quan Thánh Đại Đế, đồng thời tôn vinh là Vơ Thánh, tức là ngang hàng với danh xưng Văn Thánh của Khổng Tử.
Các triều đại phong kiến Trung Quốc cũng nhiều lần ca tụng và phong tặng những mỹ từ dành cho Quan Vũ, vua nhà Minh coi ông là vị thần hộ quốc. Ngay từ thời Đường, ông đă được thờ trong vơ miếu, bên cạnh danh tướng nhà Chu là Khương Tử Nha. Không những thế, h́nh tượng Quan Vũ c̣n được thờ cúng phổ biến trong Phật giáo Tạng truyền vùng Tây Tạng. Ông được truy phong là Gia Khâm hộ pháp Quan Vân Trường.
Quan Vân Trường trong tín ngưỡng của Phật giáo Tạng truyền là Gia Khâm Hộ Pháp. (Ảnh: 360doc).
Bên cạnh đó, Quan Vũ c̣n được dân gian thờ phụng như Thần hộ mệnh. Giới thương nhân coi ông như thần tài. Tầng lớp nho sĩ coi ông như thần văn học (tượng Quan Vũ trên 1 tay có cầm Kinh Xuân Thu). Giới quân sự coi ông như vị thần bảo vệ bản mệnh. Các đao phủ thường giấu đao trong đền thờ ông v́ họ cho rằng uy linh của ông sẽ ngăn trở oan hồn về báo oán..