Đó là người đàn ông có tài và vô cùng xuất chúng. Ông được biệt danh là "Thanh thiên đại lăo gia". Ông là người đàn ông mà Vơ Tắc Thiên tiếc nuối cả đời.
Là nữ Hoàng đế quyền lực nhất các triều đại Trung Hoa, tài giỏi và vô cùng tàn bạo, trong suốt những năm trị v́, Vơ Tắc Thiên đă sủng hạnh không ít đàn ông. Thế nhưng nắm cả giang sơn trong tay, người đàn bà quyền lực này tới cuối đời vẫn không có được người đàn ông ḿnh thầm yêu mến này.
Địch Nhân Kiệt tự là Hoài Anh, vốn là người Thái Nguyên, Bính Châu, nay là Khu Nam, Thái Nguyên. Ông sinh ra trong một gia đ́nh danh giá có truyền thống làm quan. Ông nội là Địch Hiếu Tư từng giữ chức Thượng thư Tả thừa dưới thời Đường Thái Tông, cha cũng làm tới chức Thứ sử Quỳ Châu.
Ngay từ nhỏ, ông đă tỏ ra là một người tài năng xuất chúng. Từng bị kẻ xấu vu khống bắt giam vào ngục nhưng Địch Nhân Kiệt không hề phải chịu tội mà c̣n được một vị quan chứng minh sự trong sạch và đề bạt làm Pháp tào Tham quân ở Bính Châu.
Được ví như “viên ngọc quư dưới đáy biển”, Địch Nhân Kiệt đă dùng chính tài năng của ḿnh để phục vụ cho triều đ́nh. Từ chỗ bị kẻ xấu hăm hại tưởng chết, ông đă được đề bạt vào vị trí Pháp tào Tham quân ở Bính Châu rồi tới Đại Lư Thừa nắm toàn bộ đại quyền h́nh pháp của quốc gia.
Nắm vị trí quyền cao chức trọng trong tay, ông đă xử lư nghiêm minh, giải oan cho hàng vạn người bị án oan, xử lư toàn bộ những vụ án tồn đọng. Khả năng phá án như thần khiến người ta c̣n gọi Địch Nhân Kiệt với cái tên “Thanh thiên đại lăo gia”.
Được ví như “viên ngọc quư dưới đáy biển”, Địch Nhân Kiệt đă dùng chính tài năng của ḿnh để phục vụ cho triều đ́nh. Ảnh minh hoạ.
Sau khi được thăng chức lên làm Độ chi Lang trung (một chức vụ lớn về cai quản ngân khố quốc gia), Đường Cao Tông và Vơ Tắc Thiên trong một lần ra ngoài chơi đă cử Địch Nhân Kiệt chịu trách nhiệm tổ chức chuyến du ngoạn.
Tuyến đường du ngoạn vốn phải đi qua Đố nữ từ (miếu thờ người đàn bà hay đố kỵ), một nơi vẫn được người dân đồn rằng, ai mặc quần áo diêm dúa đi qua nhất định sẽ gặp rủi. Thấy vậy một vị quan đă hạ lệnh gấp rút xây dựng một con đường mới ṿng qua Đố nữ từ.
Song Địch Nhân Kiệt biết vậy liền nói rằng: “Thiên tử tuần du, thần gió sẽ tới quét sạch bụi, thần mưa sẽ tới rửa sạch đường. Hà cớ ǵ phải tránh một mụ đàn bà hay đố kỵ?”. Đường Cao Tông biết chuyện liền dành lời khen: “Địch Nhân Kiệt quả là một đại trượng phu”.
Câu nói của ông vừa có thể tán dương bậc quân vương, lại giúp người dân thoát khỏi lao dịch. Điều này khiến người ta thêm ngưỡng mộ tài năng xuất chúng của ông. Tuy nhiên, sự tài năng của ông cũng khiến không ít kẻ xấu ganh tỵ, t́m cách hăm hại.
Qua bao biến cố, ông từng có lúc bị bắt giam v́ bị tố mưu phản song cuối cùng, Vơ Tắc Thiên vẫn tin vào sự trung thành của ông. Địch Nhân Kiệt dược tha khỏi tội chết nhưng bị giáng chức xuống làm một huyện lệnh.
T́nh đơn phương của người đàn bà quyền lực dành cho "quốc lăo"
Thế nhưng thời gian ông làm quan huyện chưa lâu th́ Vơ Tắc Thiên đă phải nhanh chóng triệu hồi và giao cho ông chức vụ Thống soái khi người Khiết Đan quấy nhiễu vùng Hà Bắc. Với tài lănh đạo xuất chúng của Địch Nhân Kiệt, quân Khiết Đan đă nhanh chóng bị dẹp loạn.
Để thưởng cho công lao của ông, Vơ Tắc Thiên đă cho ban một áo bào tía cùng hai mươi chữ vàng do tự tay ḿnh viết và một đai rùa.
Vơ Tắc Thiên không gọi Địch Nhân Kiệt bằng tên như các đại thần khác mà thường xuyên gọi ông là "quốc lăo" một cách thân mật. Ảnh minh hoạ.
Với tính t́nh ngay thẳng, khi làm tới chức Tể tướng, Địch Nhân Kiệt thậm chí c̣n dám đấu khẩu với nữ Hoàng đế quyền lực Vơ Tắc Thiên. Song sự tín nhiệm và ḷng tin mà vị nữ Hoàng đế này dành cho ông lại là duy nhất, không một vị đại thần nào sánh bằng.
Theo sử sách chép lại, Vơ Tắc Thiên không gọi Địch Nhân Kiệt bằng tên như các đại thần khác mà thường xuyên gọi ông là "quốc lăo" một cách thân mật. Tuổi đă cao nên nhiều lần Địch Nhân Kiệt muốn cáo lăo về quê nhưng đều không được Vơ Tắc Thiên đồng ư.
Trong triều đ́nh, ông cũng được ban cho những ngoại lệ đặc biệt. Ngay cả khi gặp Vơ Tắc Thiên, Địch Nhân Kiệt cũng không phải quỳ lạy ḿnh. "Nh́n ông quỳ, người trẫm lại thấy đau", Vơ Tắc Thiên nói.
Thậm chí, sợ Địch Nhân Kiệt tuổi đă cao, Vơ Tắc Thiên ban chỉ: "Nếu không phải là việc quốc gia đại sự th́ không được phiền tới Địch tiên sinh".
Năm Cửu Thị thứ nhất, tức năm 700 sau Công Nguyên, không may bệnh cũ tái phát nên Địch Nhân Kiệt đă qua đời. Vơ Tắc Thiên khi đó đă vô cùng đau ḷng mà khóc rằng: "Từ nay triều đường sẽ trở nên trống trải. Ông trời sao lại nỡ cướp đi quốc lăo của ta".
"Từ nay triều đường sẽ trở nên trống trải. Ông trời sao lại nỡ cướp đi quốc lăo của ta". Ảnh minh hoạ.
Các tài liệu lịch sử vẫn không hề nêu rơ mối quan hệ giữa hai người này, song theo sự phỏng đoán, việc sủng tín và trân trọng một vị đại thần chỉ có thể xuất phát từ t́nh yêu Vơ Tắc Thiên dành cho Địch Nhân Kiệt.
Có lẽ, sự tài năng xuất chúng của Địch Nhân Kiệt đă khiến người đàn bà quyền lực như Vơ Tắc Thiên phải nể phục và mến mộ. Song dù Vơ Tắc Thiên công khai hay ngấm ngầm bày tỏ t́nh cảm của ḿnh, Địch Nhân Kiệt đều một ḷng cự tuyệt.