Các chuyên gia đề nghị chỉ cần có chứng cứ hành vi quan hệ thân xác ngoài luồng, có yêu cầu của bên bị phụ bạc là có thể xử phạt hành chính.
Ba lần “trai trên gái dưới” với người không phải vợ là… sẽ bị xử lư h́nh sự. Ngoại t́nh bị xem là lỗi trong xem xét chia tài sản, quyền nuôi con khi ly hôn.
Các quy định xử phạt việc ngoại t́nh hiện nay quá khó, muốn phạt hành chính phải có chứng cớ, được hàng xóm, xă hội công nhận có sống chung, tài sản chung, có con chung; muốn xử lư h́nh sự phải có hậu quả ly hôn hoặc có người tự sát… Một số chuyên gia đồng t́nh đề nghị để bảo vệ quan hệ hôn nhân gia đ́nh bền vững, bảo vệ sự chung thủy trong đời sống vợ chồng, cần phải sửa luật, định nghĩa vi phạm chế độ một vợ một chồng bằng hành vi cụ thể và áp dụng nhiều chế tài mới nặng hơn quy định hiện nay.
Luật hiện hành: Không thể phạt
Luật sư Nguyễn Hữu Thế Trạch (Đoàn Luật sư TP.HCM) cho rằng: “Tôi bảo vệ cho nhiều nạn nhân bị vợ (chồng) ngoại t́nh nhưng lực bất ṭng tâm v́ không vận dụng luật để bảo vệ cho thân chủ. Có trường hợp vợ đă bắt quả tang chồng ăn nằm, có con riêng với người thứ ba rồi nhưng không làm được ǵ. Như quy định hiện nay th́ phạt hành chính đă khó mà xử lư h́nh sự càng khó hơn. Theo luật hiện hành, để phạt được hành vi vi phạm chế độ một vợ một chồng th́ phải có yếu tố “chung sống như vợ chồng”.
Thông tư liên tịch 01/2001 quy định: “Việc chung sống như vợ chồng phải được chứng minh bằng việc có con chung, được hàng xóm và xă hội xung quanh coi như vợ chồng, có tài sản chung đă được gia đ́nh, cơ quan, đoàn thể giáo dục mà vẫn tiếp tục duy tŕ quan hệ đó”. Quy định này khó thực thi. Muốn phạt hành chính người ngoại t́nh phải chứng minh đến ba yếu tố: Họ có con chung, có tài sản chung, quan hệ chung sống phải được hàng xóm xác nhận. Chỉ cần thiếu một trong ba yếu tố này th́ không thể xử phạt v́ vậy rất hiếm người ngoại t́nh bị phạt”.
Thông tư liên tịch 01/2001 quy định: “Việc chung sống như vợ chồng phải được chứng minh bằng việc có con chung, được hàng xóm và xă hội xung quanh coi như vợ chồng, có tài sản chung đă được gia đ́nh, cơ quan, đoàn thể giáo dục mà vẫn tiếp tục duy tŕ quan hệ đó”
Ăn nằm với người “lạ” một lần: Phạt!
Từ thực tế trên luật sư Thế Trạch đề nghị: “Cần có xem xét lại định nghĩa (trong Thông tư 01/2001) về hành vi vi phạm chế độ một vợ một chồng. Theo đó, một người đă có vợ (chồng) không cần phải chung sống như vợ chồng với người khác mới là ngoại t́nh. Chỉ cần họ có hành vi “trai trên gái dưới” với người khác, có một nhân chứng khách quan chứng kiến th́ đă là vi phạm chế độ một vợ một chồng, đủ yếu tố để phạt. Thời buổi công nghệ thông tin hiện nay, việc xác định một người đang ăn nằm với người khác không khó”.
Đồng t́nh, TS Nguyễn Văn Cừ, phụ trách khoa Pháp luật dân sự, Trường ĐH Luật Hà Nội, nói: Mục đích của việc xử phạt này là muốn răn đe những người không chung thủy. Ví dụ người đă có vợ đi ăn nằm với phụ nữ khác là không chung thủy chứ c̣n là ǵ nữa mà không cho xử phạt. Luật nên sửa đổi theo hướng chỉ cần một lần ăn nằm với người khác, có người làm chứng, bị lập biên bản th́ đă xử phạt được rồi”.
Cũng đồng t́nh cho rằng quy định hiện hành rất khó thực thi v́ khó t́m chứng cứ chung sống như vợ chồng nhưng luật sư Trương Thị Ḥa có quan điểm khác: “Nếu nói chỉ cần bắt quả tang “trai trên gái dưới” là xử phạt th́ cũng khó, bởi nếu đă nói đến chuyện chung sống như vợ chồng th́ phải hiểu giữa hai người đó phải có một đời sống chung kéo dài. Đó là chưa nói đến có những trường hợp quan hệ vợ chồng bị trục trặc (một bên bị bệnh không thể quan hệ t́nh dục được chẳng hạn), người kia đi t́m người chỉ để đáp ứng chuyện đó qua đường th́ không nên xử phạt”.
Luật sư Hữu Trạch cho rằng: “Đặt ra yếu tố “trai trên gái dưới” để tránh t́nh trạng lạm dụng luật gây rối ren trật tự xă hội. Nếu một người đă có vợ (chồng) mà cảm mến một người nào đó, hẹn ḥ đi ăn trưa với nhau, không vượt quá giới hạn vi phạm đạo đức, pháp luật không can thiệp. Mặt khác, để không bị lạm dụng, cần quy định rơ chỉ xử phạt được khi có yêu cầu của người vợ (chồng) của người ngoại t́nh. Bởi có những trường hợp vợ (chồng) ngoại t́nh, người kia biết mà chỉ muốn giải quyết riêng trong nội bộ gia đ́nh th́ cơ quan pháp luật không cần can thiệp”.
“Trai trên gái dưới” ba lần: Gây hậu quả nghiêm trọng
Theo quy định hiện hành, muốn xử lư h́nh sự hành vi này phải có một trong hai điều kiện: Một là đă bị xử lư hành chính về hành vi này mà c̣n vi phạm. Hai là gây hậu quả nghiêm trọng. Thông tư 01/2001 hướng dẫn rằng gây hậu quả nghiêm trọng là “làm cho gia đ́nh của một hoặc hai bên tan vỡ dẫn đến ly hôn, vợ hoặc chồng, con v́ thế mà tự sát”. Luật sư Hữu Trạch phân tích: “Để có hậu quả nghiêm trọng này th́ quá khó. Trong khi đó rất nhiều nạn nhân bị tổn thương tinh thần mà v́ nhiều nguyên nhân họ không thể ly hôn. Do vậy, theo tôi cần sửa đổi hướng dẫn này theo hướng bắt quả tang ba lần “trai trên gái dưới” với người khác th́ đă là gây hậu quả nghiêm trọng. Anh đă có vợ rồi mà làm chuyện đó với người khác ba lần (bất kể với một người hay nhiều người) th́ xử lư h́nh sự được rồi. Tôi tin không có người vợ (chồng) nào mà chịu được cảnh chồng (vợ) ḿnh ngoại t́nh nhiều lần như vậy được, sự tổn thất về tinh thần trong trường hợp này khó mà đong đếm được”.
Nhiều chuyên gia khác cũng đồng ư cần lượng hóa hành vi vi phạm để làm căn cứ xử lư h́nh sự, c̣n chờ đến hậu quả xảy ra nghiêm trọng có ly hôn, có người tự sát th́ luật pháp không c̣n tác dụng pḥng ngừa, răn đe.
Xem ngoại t́nh là lỗi khi ly hôn
Mức phạt hiện nay là quá thấp. Tôi nghĩ cần nâng lên mức 1 triệu đến 5 triệu đồng để răn đe. Trước đây, pháp luật chế độ cũ có một biện pháp răn đe hay mà ta nên tham khảo đó là khi ly hôn, hành vi ngoại t́nh được xem xét như một yếu tố lỗi để phân chia tài sản, giao quyền nuôi con… Người bị ngoại t́nh sẽ được xem xét quyền lợi khi phân chia tài sản và nuôi con.
Đó cũng là một cách răn đe vậy.
Luật sư Trương Thị Ḥa
Thẩm quyền xử phạt chưa rơ
Theo Nghị định 87/2001, thẩm quyền xử phạt hành chính trong trường hợp này là chủ tịch UBND quận nhưng thực tế UBND lại đẩy qua công an. Công an th́ nói vụ việc này phải chuyển qua ṭa án v́ phức tạp (chẳng hạn chứng cứ nào để chứng minh họ sống như vợ chồng, để xác định được đứa con có phải là của người đàn ông đó không phải đi giám định ADN…). Khi người vợ đưa vụ việc ra ṭa, ṭa xét rơ mâu thuẫn các bên không thể hàn gắn được th́ cho ly hôn. Hết. Anh chồng ngoại t́nh chẳng bị phạt ǵ cả.
Theo Pháp luật TPHCM