GiadinhNet - Thềm nhà Bách hóa Thanh Xuân chiều mưa. Hà Nội đang đón những đợt rét cuối năm. Cụ vẫn ngồi co ro một chỗ, mắt không chớp, nh́n xa xăm.
Khi chết sẽ hiến xác

27 năm sống nhờ cái cân
Tôi lại gần, kiểm tra cân nặng của ḿnh, bước chân xuống khỏi bàn cân, cụ già nhỏ nhẹ xin hai ngh́n đồng. Rồi t́nh cờ cụ chép miệng: “Chú có quen ở ở bệnh viện Bạch Mai không? Tôi muốn hiến xác mà không biết thủ tục làm thế nào?”. Câu hỏi bâng quơ mà có lẽ cụ đă hỏi rất nhiều người qua lại bước lên bàn cân của cụ làm tôi bất ngờ.
Hỏi chuyện mới biết, đă gần 30 năm rồi bà cụ ngồi tại địa điểm này kiếm sống nhờ chiếc cân đă cũ kỹ. Người muốn được hiến xác có y học tên là Đinh Thị Hạnh.
- V́ sao cụ lại muốn hiến xác? - Tôi hỏi.
- Tôi đọc qua báo chí thấy hiện nay các bệnh viện đang rất thiếu xác để nghiên cứu và phục vụ sinh viên thực tập. Thân già như tôi chả c̣n tiếc cái ǵ, đóng góp cho y học sau khi chết không phải là có ích ư! - Cụ trả lời rành rọt.
Thế rồi cũng từ những câu hỏi t́nh cờ đến lạ lùng đó mà tôi quyết định nán lại hỏi chuyện cụ già đặc biệt này. Cụ cởi mở, ăn nói minh mẩn khúc chiết khác với cái vẻ bề ngoài lụ khụ, khắc khổ của cụ. Tôi hỏi theo phản xạ:
- Người thân cụ đâu cả rồi?.
- Chẳng c̣n ai? Đời tôi khổ đủ rồi có thiết ǵ nữa đâu? - Tay vịn cái cân quen thuộc, vừa nói mắt cụ lại ngước ra phía ngoài đường nơi đông đúc xe cộ qua lại một cách xa xăm buồn thảm.
Đời khổ quá
Tết vừa rồi, cụ lên thượng thọ, cũng như bao nhiêu năm qua, cụ đón xuân ở vỉa hè. 82 năm qua, đời cụ Hạnh là một chuỗi ngày dài cơ cực đầy nước mắt. Cụ Hạnh kể ḿnh quê ở Thái B́nh, nạn đói kinh hoàng năm 1945 đă cướp đi mạng sống của cha mẹ anh em. Cả gia đ́nh c̣n mỗi ḿnh cụ vượt qua được nạn đói thảm khốc.
Từ nhỏ, cụ đă phải lăn lộn kiếm sống ở hết gầm cầu Bo rồi chợ Bo Thái B́nh để kiếm miếng ăn qua ngày. Qua hai đời chồng, chồng đầu bỏ cụ, người chồng thứ hai và đứa con trai duy nhất th́ lâm trọng bệnh rồi cũng qua đời. Cụ kể, trước đây cũng có mái nhà ở phường Thanh Xuân Nam nhưng do mua bán trao tay không giấy tờ và bị chủ cũ lừa mất. Không chồng, không con, không người thân, không quê hương và không nhà cửa, số phận cay nghiệt đẩy thân già bơ vơ giữa ḍng người xuôi ngược…

15 ngh́n tiền nhà, 10 ngh́n tiền cơm mỗi ngày
Gió mùa về, cụ vẫn một manh áo phong phanh. Cụ như biết trăn trở của tôi, bất giác thở dài: “Cũng có áo ấm người qua đường người ta cho nhưng phải thật rét mới mặc được. Chứ tôi có cái chứng mồ hôi ra là bị dị ứng mẩn ngứa hết cả người. Cũng thấy lạnh đấy nhưng chịu lạnh dễ chịu hơn chịu ngứa”.
“Đông không dám mặc áo quá ấm. Nhưng hè mới là cực h́nh. Mùa hè vừa rồi thật khủng khiếp, cả đêm bà nằm phe phẩy quạt nan đến sáng. Mùa đông đến, những ngày nhiệt độ xuống quá thấp tôi mới đi thuê pḥng để ngủ. Gọi là pḥng chứ thực ra chỉ là cái hầm của một căn nhà, chỉ rộng 5 m². B́nh thường người ta để đồ nên giá chỉ có 300.000 đồng/tháng”.
Ngày không kiếm được hơn chục ngh́n bạc th́ nguy cơ hết con đường sống hiển hiện trước mắt cụ. Hôm nào không được 15 ngh́n đồng th́ cụ không dám mua cơm ăn mà chỉ ăn cái bánh ḿ rồi xin bà hàng nước chén nước nuốt cho qua bữa.
Thế rồi, những điều thầm kín nhất trong sâu thẳm con người khổ hạnh này cũng được cụ nói bật ra: “Sống không nơi nương tựa, cô đơn quá đủ rồi. Tuổi đă nhiều, ngày xa rời trần thế cũng không xa, nằm xuống chẳng biết ai chôn cất cho ḿnh. Người ta về già, yên tâm khi chết c̣n có con cháu lo hậu sự. Tôi kề cận cái chết mà chưa hết lo cái điều người ta thường không phải lo. Hiến xác cho khoa học giúp ích cho đời có phải tốt không”.
Có những lúc nỗi cô đơn đă đẩy cụ đến ư nghĩ thấy ḿnh đă già lại không nơi nương tựa nên cụ rất sợ bệnh già kéo tới, phải nằm một chỗ không có người chăm sóc th́ càng khốn khổ nên cụ c̣n có ư muốn sẵn sàng hiến xác sống với suy nghĩ bây giờ nội tạng c̣n khoẻ mạnh, chắc chắn sẽ có ích hơn.
Vừa rồi, cụ mua thuốc chuột về kết liễu cuộc đời đầy đau khổ ḿnh cho xong nhưng rồi thế nào chưa kịp uống bị chó ăn mất. Chó không chết. Chẳng hiểu là loại thuốc ǵ, rồi từ đó cụ từ bỏ ư định uống thuốc chuột v́ lo rằng ḿnh không thể chết ngay mà lại chuốc bệnh vào người, lúc nguy nan không ai chăm sóc th́ c̣n khốn khổ hơn.
Cũng chính v́ thế mà mong muốn được hiến xác ngày trong cụ ngày một cháy bỏng hơn. Suốt cuộc đời khốn khổ của ḿnh, cụ Hạnh bảo ḿnh chẳng có điều kiện giúp đỡ được ai th́ chỉ mong chết đi, thân già này có thể giúp cho người khác sống thêm được vài năm, như thế là cụ măn nguyện lắm rồi.
Những người sống cạnh cái bách hóa này, không ai không biết đến hoàn cảnh của cụ. Có những người ngày nào cũng ra với cụ để cân kiểm tra cân nặng. Cân là phụ, hỏi thăm động viên cụ sống vui vẻ là chính. “Mấy anh bảo vệ ở đây tốt lắm, họ để cho tôi ngồi đây mà không đuổi đi chỗ khác. Thỉnh thoảng c̣n chiêu đăi tắm giặt nhờ” - Cụ Hạnh móm mém kể.
Bữa cơm trưa nay vẫn c̣n lại nữa bát và một nắm lạc rang. Cụ hồn nhiên như đứa trẻ: “Được cái trời cho, răng c̣n chắc nên ăn cơm trắng với lạc rang như thanh niên. Mắt c̣n sáng nên ai đó cho tờ báo vẫn đọc không từ một chữ. Ngoài đường trời đă ngớt mưa, ḍng người qua lại đông hơn, thỉnh thoảng lại có người đến cân, và có cả người thương hoàn cảnh cụ mà biếu tiền nhưng ánh mắt của cụ vẫn buồn vời vợi.
Hà Phương