Trung Quốc lo lắng qua cái chết của Kim

“Điều chủ yếu là Trung Quốc hoàn toàn cam kết trong việc giữ vững Bắc Hàn – đấy là nguyên nhân lớn nhất mà tại sao tôi không cho là nó sẽ sụp đổ sớm,”

Cái chết của lãnh tụ Bắc Hàn Kim Jong Il tạo ra thời điểm căng thẳng đối với quốc gia lạ kỳ nhất trên thế giới này cũng như những nước láng giềng. Thị trường chứng khoán châu Á đã sụt giảm hôm nay sau tin Kim qua đời, và các lãnh đạo Nhật và Hàn Quốc được cho biết là đang họp để đối phó với khả năng Bắc Hàn tấn công – được cho là có thể xảy ra trong thời gian chuyển giao quyền lực khi Kim Jong Un tìm cách gia tăng uy tín quân sự của mình. Hãng thông tấn Yonhap của Hàn Quốc nói rằng Bắc Hàn đã bắn thử một tên lửa tầm ngắn trong cùng ngày Kim qua đời, nhưng không rõ hai sự kiện này có liên quan với nhau hay không.

Trong trường hợp một khủng hoảng chắc chắn xảy ra trên bán đảo Triều Tiên – chiến tranh hạt nhân, chiến tranh qui ước, hoặc viện trợ nhân đạo – mọi con mắt chắc hẳn sẽ dồn vào Trung Quốc, kẻ bảo trợ quốc gia cô độc này và là đồng minh có cùng chủ thuyết. Trung Quốc là nước cung cấp chủ yếu cho Bắc Hàn về năng lượng và việc trợ lương thực, và trong quá khứ đã chứng tỏ rằng họ có thể vỗ về những nhà lãnh đạo nước này có những hợp tác chừng mực với cộng đồng quốc tế, ví dụ như việc tham gia vào bàn Thương thảo Sáu bên về giải trừ vũ khí hạt nhân.

Hôm nay tôi đã nói chuyện với Mike Chinoy, cựu phóng viên CNN trong khu vực này và là tác giả cuốn “Nóng chảy: Câu chuyện phía sau cơn khủng hoảng hạt nhân của Bắc Hàn”, ông nói rằng Trung Quốc sẽ là lực lượng hỗ trợ cho sự ổn định của triều đại nhà Kim. “Điều chủ yếu là Trung Quốc hoàn toàn cam kết trong việc giữ vững Bắc Hàn – đấy là nguyên nhân lớn nhất mà tại sao tôi không cho là nó sẽ sụp đổ sớm,” ông nói. Đối với Trung Quốc, sự sụp đổ của chính quyền này sẽ là cơn ác mộng, nó sẽ tạo ra một làn sóng dân tị nạn không thể cản nổi đổ vào khu vực đông bắc Trung Quốc, trong khi việc thống nhất với Nam Hàn có thể đưa lính Mỹ đến sát biên giới Trung Quốc. Điều tồi tệ hơn nữa là một sự sụp đổ thiếu trật tự sẽ làm những vũ khí hạt nhân của quốc gia này trở nên vô chủ.

Nhưng Trung Quốc chắc chắn sẽ thúc đẩy thay đổi – với thái độ lo ngại. Trung Quốc xem đất nước đói khát viện trợ này là một của nợ, và đã bày tỏ quan điểm rất rõ ràng là Bắc Hàn nên từ bỏ chương trình hạt nhân và đi theo con đường đổi mới và mở cửa theo phong cách Trung Quốc. Nhưng như giáo sư Đại học Bắc Kinh Zhu Feng nói với tờ Interpreter thuộc Học viện Lowy vào tháng trước, ảnh hưởng của Trung Quốc có vẻ như cực kỳ giới hạn – ông nói rằng nguồn viện trợ hiện nay của Trung Quốc là “ống dưỡng khí” của Bắc Hàn, ông nói rằng Trung Quốc không thể doạ cắt viện trợ mà không tránh khỏi nguy cơ Bắc Hàn bị sụp đổ hoàn toàn. Mặc dù rất quan trọng đối với sự sống còn của chính quyền Kim, ông Zhu nói, cả hai đều biết rằng Trung Quốc không thể sử dụng chính sách “cây gậy” – và Bắc Hàn đã cho thấy là chẳng màng gì đến việc đáp trả chính sách “củ cà rốt” của Trung Quốc qua việc tăng cường viện trợ kinh tế.

David Cohen – The Diplomat
Diên Vỹ, X-Cafe chuyển ngữ