Rau muống

-Mẹ luộc rau muống như nghệ nhân. Rau chín mà trông như vừa trần qua nước sôi. Sợi rau vừa mềm, vừa giòn, lại ngọt, mọng một thứ nước của rau giữ lại được khiến cuộng rau căng tròn. Rau muống luộc với nước mưa, chấm với tương dầm cá rô nướng...

Rau muống

Rau muống là tri âm của bất cứ ai sinh ra ở nhà quê. Trời sinh ra rau muống dường như để dành riêng cho những ai cả đời sống với làng quê, đồng ruộng.

Hãy thử tưởng tượng một bữa cơm quê thiếu đĩa rau muống luộc xanh ngắt, bát nước canh dầm sấu mầu hồng đào, vài quả cà muối với bát tương trong mầu hổ phách?

Hãy thử tưởng tượng chưa từng có thứ cây cỏ giản dị, từ thân đến lá đều gợi sự mát lành, tin cậy có tên là rau muống, hoặc ngày nào đó thứ lộc của trời ấy biến mất?

Tôi nhất định là không dám nghĩ tiếp, bởi tuổi thơ của tôi đã bao gồm rau muống, tâm hồn tôi, niềm hi vọng của tôi được nuôi lớn, trong trắng nhiều khát vọng cũng từng nhờ rau muống.

Có lẽ chẳng có thứ rau nào ân tình với con người đến thế. Đó là số rất ít loài rau có thể trồng, sống khỏe mạnh, tươi tốt ở bất cứ đâu. Ngoài rau muống ra tôi chưa thấy thứ rau nào có thể ăn quanh năm, từ mùa xuân ăn rau lộc, hơi cứng nhưng đậm, sang mùa hè rau mềm, ngọt, đến mùa thu “Con dâu nhịn cho mẹ chồng ăn”. Mẹ tôi thường bảo thế và làm thế.

Ngay cả mùa đông cằn cỗi, nghiệt ngã, rau muống cũng có vị riêng, hơi chát nhưng mà nhiều suy ngẫm. Ngày bà tôi sắp từ biệt thế gian, bà đòi ăn rau muống, do tay mẹ tôi luộc bằng nước mưa.

Mẹ luộc rau muống như nghệ nhân. Rau chín mà trông như vừa trần qua nước sôi. Sợi rau vừa mềm, vừa giòn, lại ngọt, mọng một thứ nước của rau giữ lại được khiến cuộng rau căng tròn. Rau muống luộc với nước mưa, chấm với tương dầm cá rô nướng...

Chính là cái ngọt ngào của ngàn năm còn lại, tặng cho mỗi người sống để lao động và tái tạo.

Lớn lên tôi rất thích nghe mẹ hát ngoài cầu ao:

Anh đi anh nhớ quê nhà

Nhớ canh rau muống, nhớ cà dầm tương.

Rồi, thể nào cũng đến ngày người đi, kẻ ở. Bao nhiêu cuộc đưa tiễn là bấy nhiêu lần người ta mang rau muống ra làm chứng cho tình làng, nghĩa xóm, cho sự thủy chung, nhớ cội nguồn, làm chứng cho những lời thề non nguyện biển, cho đắng, cay, mặn, chát...

Đến lượt tôi chia tay với tuổi thơ. Mẹ tôi dặn: “Đi đâu, làm gì cũng đừng quên rằng mình là dân quê, dân rau muống”. Tôi cúi đầu để mẹ yên lòng. Vậy là rau muống sẽ theo suốt tôi cho dù ở chân trời, góc bể. Như một quà tặng bất ngờ, tôi nhận thêm từ mẹ lời ra lệnh:

- Đi đi, con! Hãy lặng lẽ, khiêm nhường một đời như rau muống để sống cùng trời đất.


Tạ Duy Anh
theo PNTD