Thời buổi đồng tiền Việt trượt dốc không phanh, người tiêu dùng ít tiền thường ngóng chờ dịp khuyến măi để mua hàng hạ giá được chút nào hay chút đó, c̣n doanhh nghiệp th́ coi khuyến măi như một chiêu thu hút khách hàng, quảng bá thương hiệu của ḿnh.
Tuy nhiên, nếu bạn không rành giá cả thị trường th́ đừng thấy quảng cáo khuyến măi rồi “nhào dzô” sẽ có thể bị nhà kinh doanh hạ đo ván “con nai vàng” ngờ nghệch. Trong phạm vi bài này, tôi không đề cập đến các loại khuyến măi “khủng” dành cho dân đại gia lắm tiền nhiều của, mà tôi nói đến loại khuyến măi doanh nghiệp “đánh” vào sự niềm hy vọng của người nghèo.
Có lần, đi ngang đường Hai Bà Trưng (quận 3), thấy cửa hàng giày đối diện chợ Tân Định treo cái băng rôn đỏ to tổ bố: “Giày nữ cao cấp đại hạ giá 50% để chuyển chổ”, tôi bèn vào để xem, dự định nếu có giày đẹp và rẻ th́ mua. Vào trong cửa hàng quan sát một lúc lâu chẳng thấy có mẫu giày nào đẹp, mà thấy toàn giày cũ từ năm nẳm, da giày vừa cứng ngắt vừa phai màu, đóng bụi cả lớp dày. Thấy trên một giá trưng bày gần cửa ra vào có chừng chục đôi hơi mơi mới một chút, kiểu dáng cũng tương đối được, tôi chỉ một đôi kiểu sandal gót 7cm hỏi giá bao nhiêu. Cô nhân viên cửa hàng lễ phép: “Dạ, đôi đó 600 ngàn”. Nghe mà hết hồn, tôi hỏi: “Đằng trước treo bảng giảm giá 50% sao mà mắc dữ vậy?”. Cô nhân viên nói: “Hàng đó không giảm”. Tôi hỏi: “Vậy hàng nào giảm?”. Cô nói: “Hàng giảm giá đàng kia”, vừa nói cô vừa chỉ tay sang dăy kệ phía trong. Tôi bước vào xem, thấy đâu chừng vài chục đôi giày vừa cũ vừa xấu ơi là xấu, lại thiếu số, phần lớn to đùng như chiếc xà lan, không có số nhỏ. Tôi cầm lên hỏi giá vài đôi, đôi nào nhân viên cửa hàng cũng hét giá từ 150 ngàn trở lên. Thứ giày này, tôi có thể mua từ 35 ngàn đến 75 ngàn/đôi ở chợ Tân Định, muốn bao nhiêu cũng có, mà kiểu dáng c̣n đẹp hơn nhiều. Tất nhiên là tôi viện lư do “không có đôi nào vừa chân” để “rút lui có trật tự” ra khỏi tiệm.
Thời gian gần đây, các siêu thị bán hàng điện máy thi nhau đăngg quảng cáo rầm rộ với mặt hàng phong phú và giá tiền cũng hấp dẫn vô cùng. Tôi không có ư định (và cũng “lực bất ṭng tâm”) rinh về nhà những món đồ “hoành tráng” mắc tiền như ti vi mặt phẳng lớn, máy giặt, máy vi sóng, laptop… nên khi xem quảng cáo điện thoại Nokia đời “không thèm tiến bộ” màn h́nh trắng đen giá 250 ngàn/cái th́ thích quá, định mua vài cái để dành, pḥng khi cái điện thoại đang xài bị “nhà nước ta” xua quân lính đến cướp th́ có cái khác mà dùng ngay. Không ngờ hí hửng xông đến siêu thị Thiên Ḥa (đường Cách Mạng Tháng Tám, tức Lê Văn Duyệt cũ) t́m hoài không thấy loại điện thoại quảng cáo khuyến măi đâu hết. Tôi hỏi một nhân viên siêu thị: “Điện thoại Nokia khuyến măi giá 250 ngàn sao không thấy đâu hết vậy em?”. Nhân viên này nói: “Dạ hết rồi”. Tôi hỏi: “Ủa, sao lạ vậy? Báo mới đăng quảng cáo ngày hôm nay, khuyến măi cả chục ngày liên tục mà mới ngày đầu tiên sao lại hết hàng lẹ vậy? Không có hàng th́ đăng quảng cáo làm chi co khách mất công tới mua không được?”.Namnhân viên này cười cười nói một câu nghe trớt he: “Th́ đến đây rồi mua thứ khác cũng được vậy”. Hóa ra, mục đích của họ đăng khuyến măi là để dụ khị khách đến siêu thị.
Một người quen của tôi nghe tôi kể chuyện khuyến măi điện thoại của Thiên Ḥa, chị ồ lên mà bảo rằng: “Chẳng có khuyến măi khuyến miếc ǵ hết. Tao mua cái quạt tháp tháng trước, tháng sau thấy nó đăng báo giảm giá 50%, vào xem thử định mua thêm cái nữa th́ vẫn y giá cũ, chỉ khác là nó thêm cái bảng ghi đă giảm 50% kề bên”.
Một trang quảng cáo hàng điện máy đăng báo
Sau Tết Nguyên đán, siêu thị điện máy Chợ Lớn đăng quảng cáo gần 50 mặt hàng bán hạ giá khuyến măi, trong đó có đầu máy DVD Samsung giá 490 ngàn/cái. Tôi cũng vội vàng chạy tới ngay trong ngày đầu tiên báo đăng. Đến một chi nhánh siêu thị Chợ Lớn trên đường Cách Mạng Tháng Tám, thấy ngay trước cửa ra vào trưng đầy h́nh ảnh đầu DVD Samsung giá 490 ngàn to đùng choán hết mặt tiền. Vào trong t́m đỏ con mắt chẳng thấy cái đầu DVD Samsung nào hết. Hỏi nhân viên siêu thị th́ tôi được câu trả lời y chang câu của nhân viên siêu thị Thiên Ḥa đă kể ở trên.
Sáng nào tôi cũng đọc báo, nếu như người ta vất xấp quảng cáo kèm theo tờ báo để chú tâm t́m xem tin tức ǵ giật gân đọc th́ tôi đọc rất kỹ cả những trang quảng cáo. Và dù nhiều lần bị cho “ăn quả lừa” tôi cũng không bỏ được thói quen “kiểm tra xem nó có quảng cáo láo không, nếu thật th́ món ǵ rẻ mà tốt th́ mua để dành xài, lợi chứ có mất ǵ đâu”. Cách một tuần, tôi đâm bổ đến siêu thị điện máy Nguyễn Kim (đường Trần Hưng Đạo, quận 1) ngay sáng hôm đó khi thấy siêu thị này quảng cáo trên báo Người Lao Động thẻ nhớ SD 2Gb giá 90 ngàn/thẻ. Tại gian hàng bán thẻ nhớ không hề thấy bảng giá, tôi cứ đinh ninh họ không để bảng giá như các mặt hàng khác v́ đă có đăng giá trên báo rồi. Đến khi xuất hóa đơn xong trả tiền th́ cô thu ngân nói 190 ngàn/thẻ. Tôi hỏi: “Trên báo đăng giá khuyến măi 90 ngàn, sao giờ bán tới 190 ngàn lận?”. Cô này nói: “190 ngàn chớ không phải 90 ngàn đâu”.
Tất nhiên là tôi không mua, chạy về một cửa hàng trên đường Huỳnh Văn Bánh mua một thẻ y chang như vậy giá có 135 ngàn mà c̣n bảo hành đến 3 năm. Tôi cứ tưởng ḿnh “xuống cấp” rồi mờ mắt, chẳng lẽ ḿnh nh́n gà hóa cuốc? Về nhà, lật tờ quảng cáo ra coi lại, rơ ràng con số 90 màu đỏ in đậm to đùng sờ sờ ra đó. Mấy ngày sau, tôi để ư coi kỹ trang quảng cáo từng ngày xem có phải báo đăng lộn giá tiền, giá của người ta là 190 ngàn mà đăng thiếu số 1 hay không, nhưng ngày nào cũng giống ngày nấy, con số 90 ngàn không hề thay đổi. Xem ra tôi đă mắc lừa thêm lần nữa.
Xin nói rơ thêm những khuyến măi kể trên chẳng phải là khuyến măi “giờ vàng” ǵ hết, mà là khuyến măi suốt tuần, suốt 10 ngày, suốt tháng, nên doanh nghiệp không thể viện lư do “hết giờ” nên hết hàng khi khách đến hỏi mua sản phẩm quảng cáo khuyến măi.
Để ư quan sát những kẻ “bị lừa” giống tôi thấy ai cũng lộ vẻ mệt mỏi, thất vọng trên khuôn mặt. Một bạn trẻ cau có khi không mua được thẻ nhớ. Tôi hỏi: “Cháu không mua được thẻ à?”. Bạn ấy nói: “Cháu đi làm cả ngày, mệt muốn chết, thấy quảng cáo thẻ khuyến măi giá rẻ muốn mua 1 cái để dùng mà họ hét giá trên trời. Buôn bán thế này làm cháu vừa mất thời gian, vừa mất thêm tiền xăng xe. Lần sau đừng ḥng cháu tới”.
Người thích “rỗi hơi” chạy đi chạy lại như tôi, có mua được hàng khuyến măi giá rẻ cũng tốt, mà không mua được cũng có chuyện để nói, nhưng với người dân lao động ít tiền trong túi th́ sắm được cái điện thoại rẻ tiền, mua được cái đầu máy giá thấp cho cả nhà giải trí sau một ngày làm việc mệt nhọc th́ đó là mơ ước đơn sơ nhưng lại khó thành hiện thực. Có tàn nhẫn lắm không khi doanh nghiệp quảng cáo khuyến măi hàng b́nh dân giá rẻ chỉ để dẫn dụ khách đến cửa hàng của ḿnh mà thật sự không bán thứ hàng hóa đó, làm cho người nghèo thêm tủi?
Tạ Phong Tần