Microsoft thoái trào: Phần 1,2

Microsoft thoái trào: Phần 1 - "Tội đồ" Steve Ballmer?

Đã 10 năm trôi qua kể từ ngày CEO huyền thoại của Microsoft-Bill Gates thôi nắm quyền. Đó cũng là 10 năm Microsoft dậm chân tại chỗ và liên tục phải ăn "quả đắng" vì thiếu 1 người cầm quân có tầm nhìn.

Mười năm qua, Microsoft dường như đã và đang để mất rất nhiều thứ. Windows, sản phẩm chủ lực của hãng mặc dù vẫn nắm giữ vị trí đầu bảng trong cuộc đua với trên 85% thị phần nhưng lại đang có xu hướng giảm dần, và chúng ta đang chứng kiến sự đi lên đều đặn về mặt thị phần của Mac OS X.

Mac OS X tăng trưởng chậm nhưng đều.

Một "con gà đẻ trứng vàng" khác của Microsoft là bộ công cụ văn phòng Office dường như không còn là sự lựa chọn duy nhất của người dùng nữa khi mà Google Docs cùng với sự phát triển của các thiết bị di động chạy Android hoặc iOS khiến người sử dụng dần có thói quen đọc và xử lý những chi tiết nhỏ trong văn bản bằng các phần mềm thay thế.

Internet Explorer vẫn nắm ngôi vua của các trình duyệt web, nhưng hầu như chỉ là vì trình duyệt này đang "ăn bám" vào sự thành công của Windows. Các đối thủ của Internet Explorer như Firefox, Chrome đang dần kéo dãn khoảng cách mà IE khó lòng có thể bắt kịp nếu vẫn giữ nguyên tốc độ cải tiến như hiện tại.

Ở mảng hệ điều hành cho smartphone, cùng với cái chết của Windows Mobile, người kế nhiệm Windows Phone 7 rất chật vật khi phải đối đầu với những đối thủ "đông và hung hãn" hơn như Android, iOS. Sau gần 2 năm ra mắt, Windows Phone vẫn gần như dậm chân tại chỗ trong khi giá thiết bị tụt thê thảm. Đến thời điểm hiện tại, sự "tham chiến" của Microsoft ở mặt trận máy tính bảng gần như là con số không.

Những nỗ lực để xâm nhập mảng sản xuất phần cứng của Microsoft trong 10 năm trở lại đây gần như không đem lại nhiều hiệu quả, ngoại trừ Xbox còn bán tương đối chạy, Zune không thể tranh giành nổi với iPod, chiếc điện thoại Kin của Microsoft chỉ sống được có 48 ngày trước khi hãng này tuyên bố "khai tử" vì không thể bán được hàng, máy tính bảng Courier từng được hi vọng sẽ dẫn đầu thị trường tablet (trước cả khi iPad ra mắt) bỗng nhiên "chết yểu" mà không có 1 lời giải thích.

Suốt từ năm 2003 tới giờ, cổ phiếu của Microsoft cứ mãi loanh quanh ở mức 25$ trong khi giá trị cổ phiếu của Apple đã tăng lên gấp hơn 20 lần trong cùng giai đoạn. Từng cười nhạo Apple khi công ty này gặp những rắc rối về quản lý và "suýt chết" trong những năm giữa thập niên 90, nhưng khi Apple vùng dậy vào những năm vừa rồi, Microsoft chỉ còn biết bất lực đứng nhìn Apple vượt qua mình cả về giá trị vốn hóa lẫn lợi nhuận.

Đến khi nhìn lại, bỗng nhiên người ta bàng hoàng nhận ra Microsoft đã "đánh rơi" mất chiếc vương miện của "ông vua công nghệ" từ lúc nào không hay.

Trong loạt bài viết này, chúng ta sẽ cùng nhau đi tìm hiểu về những nguyên nhân đã "xô" Microsoft khỏi vị trí số 1. Đây sẽ là 1 câu truyện rất dài và nhiều "dây mơ rễ má", xin bạn đọc hãy kiên nhẫn.

Vấn đề bắt đầu từ chóp bu

Không khó để nhận ra, thoái trào của Microsoft bắt đầu từ thời điểm Bill Gates rời ghế CEO. Năm 2001, Bill Gates quyết định nhường lại ghế CEO cho Steve Ballmer. Mặc dù vẫn giữ nhiệm vụ kiến trúc sư trưởng của Microsoft cho đến tận 2008, về cơ bản, từ 2001 Bill Gates đã không còn điều hành Microsoft.

Thiếu vắng nhạc trưởng Bill Gates, Microsoft lạc vào một mớ bòng bong những sai lầm trong quản lý dưới sự điều hành của Steve Ballmer.

Nói qua một chút về Steve Ballmer, nếu như bạn đọc nào chưa từng (hoặc chỉ nghe sơ qua) về Steve Ballmer, thì sau đây là những gì mà bạn cần biết: Steve Ballmer là nhân viên lâu năm thứ 2 ở Microsoft, chỉ sau Bill Gates. Với tổng trị giá tài sản 15 tỉ $, Ballmer luôn có mặt trong danh sách 50 người giàu nhất hành tinh.

Tuy nhiên có 1 vấn đề đối với Ballmer, ông này không phải là một người có tầm nhìn của 1 CEO, nhất là khi nói tới việc người tiêu dùng "muốn gì và cần gì". Điều này thể hiện rõ nhất qua các nhận xét của Steve Ballmer khi được hỏi về những sản phẩm mới ra mắt của các đối thủ.

Năm 2007, khi được hỏi về chiếc iPhone khi đó mới được Apple giới thiệu và việc Microsoft cảm thấy như thế nào khi Apple luôn rất được lòng người tiêu dùng với những sản phẩm sáng tạo của họ Steve Ballmer cười và đáp:

"Tôi muốn đánh đổi 96% thị phần lấy 4%? (cười)... iPhone sẽ không thể nào ngóc đầu lên để chiếm lĩnh thị phần được. Không thể!... Nếu nhìn vào 1,3 tỉ chiếc điện thoại hiện có trên thị trường, Microsoft thà có HĐH của mình được cài đặt trên 60-80 % trong số đó còn hơn là bán ra 2-3% do mình sản xuất”

Đến thời điểm hiện tại, chúng ta đã biết rất rõ ràng rằng iPhone có "chiếm lĩnh được thị phần" hay không.

Windows dường như là cách Steve Ballmer trả lời cho mọi vấn đề. Smartphone? Windows. Tablet? Windows.

Cuối 2007, khi Android ra mắt, Steve Ballmer cũng trả lời báo chí rất thản nhiên:

"Họ (Google) có 1 thông cáo báo chí mới, tuy nhiên chúng tôi có hàng triệu khách hàng, nhiều phần mềm tuyệt vời và rất nhiều nhà sản xuất hỗ trợ. Họ (Google) luôn được chào đón trên lãnh địa của chúng tôi (Microsoft)". Bên cạnh đó, Ballmer cũng cho rằng Android sẽ sớm thất bại như "mưa bóng mây".

Đứng từ năm 2011 nhìn lại những phát biểu ở 2007 của Steve Ballmer, chúng ta khó có thể tin được rằng 1 CEO của đại gia số 1 thế giới trong lĩnh vực CNTT lại có thể có những phát biểu thiển cận như thế. Thực tế đã chứng minh, Windows Mobile mới là "cơn mưa bóng mây" còn Android hiện tại đang được sử dụng trong hơn 40% số smartphone hiện có trên thị trường.

Những tuyên bố của Steve Ballmer đã cho chúng ta thấy phần nào về tính cách và tầm nhìn của ông. Trong khi tất cả thị trường đang chuyển mình theo smartphone và tablet, Steve Ballmer vẫn tự tin rằng Microsoft có thể cứ bám vào Windows để vượt qua thời điểm khó khăn này. Dường như Steve Ballmer tin rằng cứ ngồi im 1 chỗ, 2 tay ôm đầu là mọi sóng gió sẽ dần tan và rồi khi cơn sốt tablet, smartphone lắng dịu người ta sẽ quay trở lại với Windows và PC.

Báo cáo tài chính gần đây của HP, hãng sản xuất máy tính xách tay lớn nhất thế giới đã chứng minh Steve Ballmer đang sai. Chỉ giữa 2 tháng 5 và 7, lượng PC mà HP bán ra cho người tiêu dùng cá nhân giảm 17%. Tốc độ tiêu thụ giảm chóng mặt khiến CEO của HP phải cay đắng thốt lên rằng "Các ảnh hưởng của máy tính bảng là có thật!"

Những ai từng cho rằng máy tính bảng, smartphone và thời kỳ hậu-PC sẽ thay thế kỷ nguyên PC chỉ là lý thuyết nhảm nhí thì giờ đây có những lý do rất thuyết phục để suy nghĩ lại. Steve Ballmer là 1 trong số đó.

Không chỉ có một tầm nhìn hạn hẹp, Steve Ballmer còn rất nổi tiếng với những phát biểu thiếu suy nghĩ.

Trong 1 lần được hỏi rằng ông có sử dụng các sản phẩm của Apple hay không, Steve Ballmer trả lời báo chí: "Tôi không, vợ tôi không và các con của tôi cũng không nốt". Không iPod, không iPhone, không iPad, không Macbook, không Google là những gì mà con cái nhà Ballmer được dạy từ thuở lọt lòng.

Tất nhiên chẳng có cổ đông Microsoft nào muốn CEO của mình đi quảng cáo cho các sản phẩm của đối thủ. Tuy nhiên câu trả lời của Steve Ballmer khiến người ta cảm thấy ông này dường như đang cố bịt tai nhắm mắt, chối bỏ thực tại. Và dù cho Steve Ballmer có "bế quan tỏa cảng" thế nào đi chăng nữa, 1 sự thực không thể thay đổi được là Google Search, Android và iOS vẫn đang đe dọa Microsoft ở mọi mặt và sức ép mỗi ngày 1 lớn hơn. Trong khi đó, Steve Jobs, khi được hỏi về vấn đề tương tự, đã trả lời “Tôi có 1 chiếc Zune, 1 chiếc iPod và cả các loại khác nữa. Tôi có hầu như tất cả các loại máy nghe nhạc. Tôi muốn tự mình xem các đối thủ đang tiến đến đâu, và khách hàng đang có những sự lựa chọn nào....”

Câu trả lời của Steve Jobs rõ ràng là khôn ngoan và thực tế hơn rất nhiều. Và cũng không khó hiểu khi Microsoft trong suốt 10 năm nay không tạo ra được 1 sản phẩm đột phá nào. Lý do có lẽ chính là vì Microsoft đang phải dựa vào những người như Ballmer để đưa ra những quyết định mang tính chủ chốt.

Không phủ nhận rằng, dưới "triều đại" của Ballmer, Microsoft cũng có được 1 vài bước đi hợp lý, điển hình trong số đó là việc hãng này xâm nhập thành công thị trường máy chủ và cái bắt tay với Facebook khi MXH này còn đang non nớt. Nhưng những quyết sách sai lầm của Steve Ballmer đã góp phần vào việc khiến Microsoft "dậm chân tại chỗ" suốt 10 năm qua.

Chưa hết, nếu bạn đọc lên Google đánh vào từ khóa Steve Ballmer, những kết quả trả về từ Youtube sẽ cho bạn thấy 1 Steve Ballmer đang chạy đi chạy lại trên sân khấu, la hét ầm ĩ. Phong cách diễn thuyết của Steve Ballmer gần như đã trở thành 1 thương hiệu của ông, cũng giống như Steve Jobs. Tuy nhiên, nếu như người ta ngưỡng mộ Steve Jobs vì phong thái tự tin và cách thuyết phục người nghe thì ở Ballmer, họ chỉ thấy nực cười vì những trò lố bịch của ông này trên sân khấu.



Microsoft đang nằm dưới quyền quản lý của một người như thế này?

Năm 1991, trong 1 buổi diễn thuyết ở Nhật Bản chuẩn bị cho lễ ra mắt Windows, Steve Ballmer đã suýt bị... đứt dây thanh quản vì hét liên tục "Windows Windows..." quá to và sau đó phải trải qua một cuộc phẫu thuật để khắc phục hậu quả của sự nhiệt tình thái quá.

(Còn tiếp)
theo genk

Microsoft thoái trào: Phần cuối - Không thể tiến lên

10 năm lầm lạc, giờ đây nhìn lại, Microsoft còn lại bao nhiêu và đã mất những gì? Windows Phone, Windows 8 còn thiếu yếu tố nào để đủ sức cạnh tranh với Android và iOS?

Một trong những sai lầm của Steve Ballmer nói riêng và ban lãnh đạo của Microsoft nói chung, là họ đang điều hành Microsoft bằng đầu óc của những ông già. Bảo thủ, trì trệ và không dám buông tay khỏi những ánh hào quang trong quá khứ.

Bảo thủ, trì trệ, quan liêu

Rất nhiều năm qua nguồn thu của Microsoft gần như không thay đổi.

Vẫn là 2 con ngỗng đẻ trứng vàng Windows và Office mang lại phần lớn lợi nhuận cho gã khổng lồ phần mềm. Bên cạnh đó, trong 10 năm trở lại đây Microsoft có được thành tích đáng kể nhất là hãng chen chân được vào thị trường cung cấp phần mềm và dịch vụ cho doanh nghiệp. Giải pháp cơ sở dữ liệu và cho thuê máy chủ của Microsoft năm 2010 đem lại cho hãng này 17 tỉ USD với 5 tỉ USD lợi nhuận, một con số tương đối cao, nhưng chỉ riêng Windows và Office đã vác về cho ông chủ tới gần 20 tỉ USD.

Trong khi đó hãy nhìn Apple, sự ra đời của liên tiếp các dòng sản phẩm mới đã khiến Apple từng bước đi lên để trở thành công ty lớn nhất thế giới hồi đầu tháng vừa rồi. iPod, iTunes, Macbook, iPhone rồi iPad... tất cả đều là những mỏ vàng lộ thiên của Apple. Chính việc Microsoft ôm ấp Windows và Office quá lâu đã khiến những thành công của 2 sản phẩm này không còn gây được nhiều sự chú ý, góp phần vào việc đóng băng giá cổ phiếu của hãng này.

Windows 7 có thể nói là 1 thành công khá lớn khi tiêu thụ hết veo 400 triệu bản chỉ sau hơn 1 năm lên kệ, tuy nhiên giá cổ phiếu của Microsoft thì vẫn như nước lặng ao bèo. Tất cả là vì thị trường đã quá quen thuộc với cái tên Windows và dây thần kinh của các nhà đầu tư dần đã trở nên chai lỳ trước thành công của HĐH này.

Chính những hào quang quá khứ và sự thành công của Windows trong hiện tại đã khiến Microsoft già nua tin tưởng rằng Windows là câu trả lời cho tất cả những vấn đề mà hãng đang gặp phải. Nếu như không vì sức ép của iOS và Android, có lẽ đến tận bây giờ các kĩ sư của Microsoft vẫn cố tìm cách đẽo gọt để Windows 7 gọn gàng hơn và "nhét" vừa vào 1 chiếc smartphone. Cứ nhìn cách Microsoft cố gắng để biến Windows 8 trở thành 1 HĐH "đa zê năng" dùng cho cả máy tính bảng lẫn PC là đủ hiểu Microsoft sợ phải đưa các sản phẩm của mình rời khỏi cái bóng Windows như thế nào.

Dù vậy, vẫn có những ngoại lệ. Windows Phone 7 gần như không có điểm gì chung với Windows 7 ngoại trừ cái tên. Windows Phone 7 chính là 1 ví dụ điển hình về việc ngay cả khi Steve Ballmer biết Microsoft cần làm gì để chiến thắng, thì ông này vẫn không đủ khả năng dẫn dắt Microsoft đi tới thành công vì cách quản lý không khuyến khích sáng tạo của mình.

Có 1 câu chuyện thế này, khi Danger, hãng sản xuất ra dòng điện thoại Sidekick từng rất thành công nhờ vào thiết kế độc đáo được Microsoft mua lại vào năm 2008, những nhân viên cũ của Danger được gom lại 1 chỗ và nghe bài diễn văn của Steve Ballmer trong đó có đoạn: "Các bạn đã tạo ra 1 sản phẩm rất tuyệt vời, chúng tôi sẽ cung cấp cho các bạn những gì cần thiết để nâng nó lên 1 tầm cao mới".

Sidekick từng 1 thời đình đám, là 1 biểu tượng của sự sành điệu và trẻ trung. Cả các sao như Paris Hilton, Snoop Dog cũng dùng dòng điện thoại này.

Nhân viên của Danger lúc đó chắc hẳn đã mơ về 1 tương lai sáng lạn và đứa con tinh thần đầy tiềm năng nhưng bất hạnh Sidekick sẽ tìm được chốn dung thân ở Microsoft. Sự thực chứng minh họ đã nhầm. Các nhân viên của Danger sau đó nhanh chóng đươc tách ra làm 2 nhóm. 1 nửa thì bị tống vào đội phát triển Windows Phone 7, phần còn lại tụ thành 1 nhóm riêng và bị ném cho công việc phát triển 1 dòng điện thoại hoàn toàn mới mà sau này chúng ta biết đến với cái tên Microsoft Kin.

Thời điểm Kin trong giai đoạn phát triển, Windows Phone 7 chưa hoàn thiện, đội ngũ phát triển Kin phải tự mình xây dựng 1 hệ điều hành hoàn toàn mới dựa trên nền Windows CE (giống như Windows Mobile). Khi Kin ra mắt, chiếc điện thoại này không dùng để chat chit được mặc dù có bàn phím cứng, không có ứng dụng của bên thứ 3, không xem được YouTube và còn nhiều cái không thể nữa. Kết cục là chỉ sau 48 ngày Microsoft phải tuyên bố xử tử Kin, đồng nghĩa với việc ném khoảng 2 tỉ USD mà hãng đã rót vào việc phát triển Kin ra ngoài cửa sổ.

"Họ bỏ ra hàng đống tiền để mời được chúng tôi về nhằm tận dụng kinh nghiệm của chúng tôi trong ngành công nghiệp di động, thế nhưng ngay sau đó lại chẳng ai thèm nghe ý kiến của chúng tôi. Có người ở Microsoft còn bảo với tôi rằng: Anh bạn hãy im đi và làm những việc mà chúng tôi giao phó". Cid Halloway, 1 nhân viên cao cấp của Danger phát biểu trước báo chí. Halloway đã tìm đủ mọi cách để góp ý cho quá trình phát triển mảng sản phẩm di động của Microsoft, nhưng những ý kiến tâm huyết của Halloway chỉ nhận về những ánh mắt rất thiếu thiện cảm từ Microsoft.

Microsoft Kin bị "tử hình" chỉ sau 1 tháng rưỡi ra mắt. Ra đi cùng với Kin là 2 tỉ USD chi phí nghiên cứu phát triển.

Cách quản lý của Microsoft cũng đầy quan liêu. Ở Microsoft, những người thực sự nắm quyền lực là những "ma cũ" gắn bó với công ty từ thập niên 90. Những "công thần" trong giai đoạn này của Microsoft kiếm được chỗ đứng nhờ vào những đóng góp trong giai đoạn hoàng kim của Microsoft. Và các quyết định quan trọng của Microsoft đều do những "ma cũ" này đưa ra. Hầu hết những "công thần" kiểu này hiện tại đã qua tuổi ngũ tuần, hệ quả tất yếu là họ khó lòng thông qua những phương án táo bạo và những đổi mới quá lớn từ phía những nhân viên trẻ.

Google, Facebook, Apple... có thể đi lên được là nhờ vào sự lãnh đạo của những người trẻ tuổi, hoặc những người chịu khó lắng nghe ý kiến của những người trẻ tuổi. Microsoft hoàn toàn thiếu yếu tố này.

Nội bộ dẫm chân nhau

Bên trong Microsoft dường như đang tồn tại 1 hệ thống phân quyền của các sản phẩm. Windows đã trở thành "ông trùm" bao quát tất cả dòng sản phẩm của hãng. Quyền lợi của Windows được đặt lên số 1, vượt trên ưu tiên của tất cả các dự án khác. Lấy 1 ví dụ: Nếu 1 nhân sự hoặc công nghệ nào đã lọt vào mắt xanh của nhóm phát triển Windows, thì các dự án khác như Windows Phone, Xbox chớ có bén mảng tới, bất kể rằng nhân lực hoặc công nghệ ấy nếu ứng dụng lên Windows Phone hay Xbox thì sẽ đem lại hiệu quả gấp nhiều lần Windows.

Windows là nhất!

Hoặc bộ phận phát triển ứng dụng của Microsoft đừng hòng mơ được lập trình ứng dụng trên Android hay iOS vì chúng là những đối thủ cạnh tranh của Windows Phone. Đồng ý rằng việc phải có những sản phẩm nhận được sự ưu tiên nhất định, tuy nhiên chính vì Microsoft đang "đá" ở quá nhiều sân, từ phần mềm ứng dụng cho tới HĐH, hãng này khó lòng tìm được cách dung hòa giữa lợi ích của các sản phẩm. Và sự ràng buộc này, vô hình chung lại cản bước tiến của chính Microsoft.

Điều này không xảy ra với Apple khi mà hãng này gần như rất ít kinh doanh phần mềm ứng dụng mà tập trung hầu hết vào mảng phần cứng, dịch vụ và HĐH.

Giải pháp cho Microsoft?

Microsoft đã lạc hướng quá lâu và quá xa. Hơn 10 năm lầm lạc đã khiến Microsoft đi chệch khỏi quĩ đạo của 1 công ty luôn tìm cách đổi mới và khởi đầu cuộc cách mạng trong ngành công nghiệp CNTT.

Tuy thế, vẫn chưa phải là quá muộn để thay đổi. Microsoft vẫn còn cơ hội để trở lại huy hoàng, điều mà hãng này cần làm ngay bây giờ là đổi mới cơ chế quản lý, điều hành. Điều này đồng nghĩa với việc Steve Ballmer và "bộ sậu" già nua của ông này đã đến lúc nên được cho về vườn.

Cách đây vài tháng, cộng đồng mạng sôi sục vì thông tin có thể Steve Ballmer sẽ thoái vị, nhưng rồi sau đó mọi chuyện lại lắng xuống. Ghế Steve Ballmer vẫn vững như bàn thạch, và Microsoft cũng chỉ đành ngồi ì một chỗ.

Steve Ballmer không thể bị đuổi nếu như không có sự đồng tình của cổ đông lớn nhất: Bill Gates, người hiện nắm giữ 5% cổ phiếu của Microsoft. Và với tình bạn lâu năm giữa Steve Ballmer và Bill Gates, có lẽ Gates cũng không nỡ đuổi cổ người bạn từng làm phù rể trong đám cưới của mình.

Ai sẽ đuổi được Ballmer?

Nếu như Steve Ballmer không rời khỏi Microsoft, có lẽ phương án thực tế nhất mà Microsoft có thể làm được, đó là tìm cách rời khỏi Steve Ballmer. Hay nói cách khác, những dự án mà Steve Ballmer không đủ năng lực điều hành cần phải đứng riêng ra thành các công ty hoạt động độc lập, không chịu sự điều phối của những "ma cũ" bảo thủ trì trệ nữa.

Hãy để Windows đứng riêng 1 chỗ, tha hồ làm mưa làm gió, để Steve Ballmer điều hành mảng dịch vụ phần mềm cho doanh nghiệp và Windows Phone được đứng riêng ra, tự do phát triển phiên bản tablet của mình. Nếu như Microsoft có thể làm được điều này, chúng ta sẽ được chứng kiến sức mạnh của 1 người khổng lồ với 25 năm lão luyện trong làng công nghệ được phát huy đến tột độ. Và chỉ khi ấy, Microsoft mới có đủ sức để đấu tranh với các đối thủ của mình như Google, Apple...

Microsoft có thể sẽ có cơ hội phát triển tốt hơn nếu mạnh dạn thay đổi như HP.

Dù sao đây có lẽ chỉ là 1 ước muốn không bao giờ trở thành sự thực. Steve Ballmer? Tách Microsoft ra thành nhiều công ty nhỏ? Mơ mộng mãi mãi chỉ là mơ mộng mà thôi!

theo genk