Tổng thống Donald Trump đặt lời cầu nguyện giữa hai khối đá của Bức tường phía Tây ở Jerusalem, thứ Hai, ngày 22 tháng 5 năm 2017. (Ảnh chính thức của Nhà Trắng do Dan Hansen chụp)
Trong Tuyên bố Trump về Hòa bình và Thịnh vượng Bền vững của Nhà Trắng , tổng thống đã nhấn mạnh tầm quan trọng sâu sắc về mặt tôn giáo của Trung Đông đối với Kitô giáo, Hồi giáo và Do Thái giáo. "Chúng tôi nhận thức được tầm quan trọng lịch sử và tâm linh sâu sắc của khu vực này đối với các cộng đồng tôn giáo có nguồn gốc gắn liền với vùng đất này... Việc tôn trọng những kết nối thiêng liêng này và việc bảo vệ các di sản của chúng sẽ luôn là ưu tiên hàng đầu trong cam kết chung sống hòa bình của chúng tôi."
Vài ngày sau, tại hội nghị thượng đỉnh ở Sharm El-Sheikh, Ai Cập, vào ngày 13 tháng 10 năm 2025, Tổng thống Donald Trump và Tổng thống Ai Cập Abdel-Fattah el-Sissi đã ký các văn bản ủng hộ lệnh ngừng bắn nhằm chấm dứt cuộc chiến kéo dài hai năm giữa Israel và Hamas tại Gaza. Trump đã soạn thảo thỏa thuận này theo tinh thần tương tự, viện dẫn hình ảnh tổ phụ Abraham trong Kinh Thánh như một biểu tượng cho sự hòa giải giữa các dân tộc trong khu vực .
Việc lựa chọn Abraham đã gắn kết sáng kiến mới này với thành tựu trước đó của Trump, Hiệp định Abraham 2020 , vốn đã bình thường hóa quan hệ giữa Israel và một số quốc gia Ả Rập. Bằng cách khơi lại chủ đề này, Trump đã thể hiện sự tiếp nối giữa ngoại giao nhiệm kỳ đầu tiên của mình và nỗ lực mới của ông hướng tới hòa bình lâu dài.
Abraham là trung tâm của các truyền thống đức tin xuất phát từ Trung Đông. Theo Sáng Thế Ký, ông là một người có đức tin, đã rời bỏ quê hương theo lệnh của Chúa và trở thành tổ phụ của các dân tộc thông qua hai người con trai, Isaac, con của Sarah, và Ishmael, con của Hagar. Người Do Thái truy nguyên dòng dõi của họ qua Isaac và coi Abraham là tổ phụ của dân tộc họ và là người thừa hưởng giao ước của Chúa, trong khi người Cơ Đốc giáo coi ông là “ cha của đức tin ”, người có đức tin nơi Chúa và trở thành hình mẫu cho các tín đồ.
Người Hồi giáo tôn kính Ibrahim vừa là nhà tiên tri vừa là tộc trưởng, bắt nguồn từ tổ tiên Ả Rập của Ishmael, người, theo truyền thống Hồi giáo, đã giúp cha mình xây dựng Kaaba ở Mecca. Kinh Qur'an nhắc đến Abraham nhiều hơn bất kỳ nhân vật nào khác ngoại trừ Moses, miêu tả ông như một nhà cải cách, người đã bác bỏ việc thờ ngẫu tượng và kêu gọi mọi người thờ phụng một Thượng Đế duy nhất.
Câu chuyện về việc Abraham sẵn sàng hy sinh con trai mình, chỉ được một thiên thần ngăn cản, vẫn là một trong những biểu tượng đặc trưng của đức tin về sự vâng phục. Đối với Trump, việc chọn Abraham làm đại diện cho sáng kiến hòa bình Trung Đông của ông đã nhấn mạnh nguồn gốc tâm linh chung của ba tôn giáo này.
Vị tộc trưởng này đại diện cho thời kỳ trước khi có sự chia rẽ về thần học, một người cha chung gắn kết người Do Thái, Cơ Đốc giáo và Hồi giáo. Bằng cách đặt tên cho các thỏa thuận này là "Hiệp định Abraham", những kiến trúc sư của hòa bình muốn nhắc nhở khu vực rằng người dân của họ là một phần của một gia đình gắn kết bởi đức tin và tổ tiên.
Trump nhắc lại ý tưởng này trước Knesset của Israel, cảm ơn "Chúa của Abraham, Isaac và Jacob", đồng thời ca ngợi các đối tác Ả Rập và Hồi giáo đã tham gia vào tiến trình hòa bình.
Theo nghĩa này, việc nhắc đến Abraham vừa mang tính biểu tượng vừa mang tính chiến lược. Nó định hình lại việc bình thường hóa và hòa giải không phải là một giao dịch chính trị giữa các đối thủ mà là một cuộc đoàn tụ gia đình giữa những người con của cùng một tộc trưởng - một thông điệp về sự đoàn kết cốt lõi trong tầm nhìn của Trump về hòa bình Trung Đông.
Cựu cố vấn cấp cao Aryeh Lightstone , một trong những kiến trúc sư của Hiệp định Abraham năm 2020, đã nhớ lại ngày lịch sử khi Israel và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE) đồng ý bình thường hóa quan hệ dưới sự trung gian của Hoa Kỳ. Tên gọi "Hiệp định Abraham" được Tướng Lục quân Hoa Kỳ Miguel Correa đề xuất trong một cuộc họp tại Nhà Trắng với Jared Kushner và các quan chức cấp cao khác của Trump. Lựa chọn này ngay lập tức gây được tiếng vang bởi Abraham là vị tổ phụ chung của Do Thái giáo, Cơ đốc giáo và Hồi giáo, mang lại cho hiệp định này sức nặng tâm linh và biểu tượng lịch sử.
Sau lễ ký kết, Lightstone được giao nhiệm vụ thực hiện các thỏa thuận, bắt đầu bằng chuyến bay thẳng đầu tiên từ Israel đến UAE và các cuộc đàm phán nhanh chóng về các thỏa thuận thương mại và ngân hàng. Ông cho biết các thỏa thuận này đã thay đổi căn bản "từ vựng" của Trung Đông, từ việc hỏi liệu các nước Ả Rập có hòa bình với Israel hay không sang việc hỏi khi nào ...
Lightstone tin rằng Hoa Kỳ nên tiếp tục mở rộng các hiệp định thông qua việc tăng cường quan hệ quốc phòng và kinh tế giữa Israel và các quốc gia Ả Rập tham gia, bao gồm Bahrain, Maroc, Sudan và Kosovo. Ông cảnh báo rằng sự mơ hồ của Washington dưới thời chính quyền Biden, đặc biệt là trong quan hệ với Iran, đã khiến các đồng minh khu vực không chắc chắn về cam kết lâu dài của Mỹ.
Lightstone cho biết: “Ý tưởng của Hiệp định Abraham là nếu bạn muốn nâng cao mối quan hệ với Hoa Kỳ, bạn nên nâng cao mối quan hệ với Israel”.
Mặc dù Abraham là biểu tượng thống nhất, được cả người Do Thái, Cơ Đốc giáo và Hồi giáo công nhận và tôn kính, việc nhắc đến tên ông cũng có thể gây chia rẽ. Sự căng thẳng này xuất phát từ những hiểu biết khác biệt cơ bản của họ về ý nghĩa của Abraham và những người thừa kế thực sự của ông.
Kinh Quran mô tả Abraham là người Hồi giáo đầu tiên, xuất hiện trước Do Thái giáo và Kitô giáo, trong khi các truyền thống Do Thái giáo và Kitô giáo coi ông là vị tổ phụ sáng lập nên mối quan hệ giao ước của họ với Chúa. Mỗi tôn giáo diễn giải Abraham theo lăng kính thần học riêng, biến ông vừa là cầu nối vừa là điểm tranh cãi.
Điều quan trọng nhất hiện nay là giao tranh giữa Hamas và Israel đã chấm dứt, và các con tin đã được trả về nhà. Liệu lệnh ngừng bắn có được duy trì hay không, và liệu các quốc gia Ả Rập khác có lựa chọn tiếp tục thực hiện Hiệp định Abraham và bình thường hóa quan hệ với Israel hay không, vẫn còn phải chờ xem. Tuy nhiên, hiện tại, tình hình đang chuyển biến theo chiều hướng tốt hơn so với trước đây.
