Sau khi kết thúc vai trò trong chính quyền Trump, Elon Musk trở lại Tesla trong thời điểm hãng xe đang tụt dốc vì doanh số lao dốc, đối thủ vươn lên và niềm tin thị trường sụt giảm.
Elon Musk trong cuộc họp báo tại Phòng Bầu dục vào ngày 30/5. Ảnh: Politico/Bloomberg.
Sau thời gian làm "nhân viên chính phủ đặc biệt" dưới nhiệm kỳ hai của Tổng thống Donald Trump, Elon Musk tuyên bố rời chính quyền và cam kết "tập trung toàn lực vào Tesla". Nhưng mọi thứ dường như chỉ trở nên tồi tệ hơn đối với người đàn ông từng được ca tụng là biểu tượng đổi mới toàn cầu.
Newsweek dẫn khảo sát mới nhất từ Silver Bulletin cho biết, tỷ lệ ủng hộ Elon Musk trong công chúng Mỹ đã tụt xuống mức thấp kỷ lục: Chỉ 37% có cái nhìn tích cực, trong khi 55,1% đánh giá tiêu cực.
Từng được yêu mến ở cả hai chiến tuyến chính trị Mỹ, Musk giờ đây bị cả cánh tả lẫn hữu nghi ngờ sau màn "bắt tay rồi cạch mặt" đầy kịch tính với ông Trump.
Áp lực bủa vây
Musk trở lại cầm lái Tesla khi tình hình tài chính của công ty này đang sa sút nghiêm trọng. Trong quý đầu năm 2025, doanh thu toàn cầu giảm 13%, lợi nhuận ròng giảm tới 71%. Thị trường Trung Quốc - vốn chiếm tỷ trọng lớn trong tổng tiêu thụ - chứng kiến doanh số xe điện Tesla giảm 18% trong 5 tháng đầu năm, Business Insider dẫn dữ liệu từ ThinkerCar.
Các đối thủ nội địa Trung Quốc như BYD và đặc biệt là Xiaomi đang nổi lên mạnh mẽ. Chỉ trong vòng một giờ sau khi mở bán, mẫu SUV điện Xiaomi YU7 đã nhận gần 300.000 đơn đặt hàng, đe dọa trực tiếp vị trí dẫn đầu của Tesla Model Y tại Trung Quốc. Với giá chỉ 35.000 USD (rẻ hơn Model Y gần 2.000 USD) và thông số vượt trội, YU7 nhanh chóng được ví như "kẻ hủy diệt Tesla".
"Xiaomi không chỉ là hãng xe điện, họ đang xây dựng hệ sinh thái số tích hợp toàn diện", Bill Russo, CEO của công ty tư vấn Automobility tại Thượng Hải, nhận định với Bloomberg TV. Với hơn 600 triệu thiết bị Xiaomi đang được sử dụng toàn cầu, khả năng tích hợp sâu vào thói quen sống số của người tiêu dùng giúp họ giành được lòng trung thành mà Tesla khó có thể sánh kịp.
Tại châu Âu, Tesla cũng lần đầu tiên bị BYD vượt mặt trong doanh số xe điện tháng 4 (7.230 xe so với 7.165). Việc Model Y bắt đầu lỗi thời càng khiến Tesla gặp bất lợi trong cuộc chiến giá ngày càng khốc liệt.
Đánh cược vào robotaxi
Trước áp lực ngày càng lớn, nội bộ Tesla dường như cũng bắt đầu xáo trộn. Có thông tin cho rằng, ông Omead Afshar - một trong những cánh tay phải thân cận của Musk, từng giám sát xây dựng nhà máy Giga Texas và đóng vai trò "dọn dẹp" nhân sự ở mạng xã hội Twitter - đã rời Tesla vào cuối tháng 6.
Trước đó không lâu, Milan Kovac, giám đốc dự án robot hình người Optimus, cũng nói lời chia tay. Theo nhận định của chuyên gia Felipe Munoz, đây là dấu hiệu cho thấy Tesla đang lúng túng và phản ứng chậm trước những thay đổi thị trường.
Trong khi doanh số và nhân sự biến động, Musk lại dồn toàn bộ kỳ vọng vào tương lai robotaxi - dịch vụ xe tự lái không người điều khiển.
Ngày 22/6, Tesla bắt đầu triển khai khoảng 10 chiếc robotaxi ở Austin (Texas), đón khách thật với giá vé cố định 4,20 USD/lượt. Các xe hoạt động giới hạn trong khu vực định sẵn, có người giám sát ngồi ở ghế phụ và tránh hoạt động trong điều kiện thời tiết xấu.
Dù Musk gọi đây là "thành tựu của một thập kỷ nỗ lực" và hứa hẹn nhanh chóng nhân rộng, các chuyên gia cho rằng việc này có thể mất nhiều năm, thậm chí nhiều thập kỷ. Nếu thử nghiệm tại Austin thành công, đó cũng chỉ là “dấu chấm hết của bước khởi đầu, chứ chưa phải khởi đầu của thành công", Giáo sư Philip Koopman (ĐH Carnegie Mellon) nhận xét.
Một số hành khách đã ghi lại video cho thấy xe đi nhầm làn đường hoặc phanh đột ngột khi thấy bóng cây - những lỗi không nghiêm trọng nhưng cho thấy công nghệ vẫn còn xa vời với sự vận hành hoàn hảo.
Tesla cũng đang đối mặt với cuộc điều tra từ Cơ quan An toàn Giao thông Cao tốc Mỹ (NHTSA) sau các sự cố trong điều kiện ánh sáng kém. Khác với đối thủ Waymo hay Zoox (Amazon), Tesla chỉ dùng camera mà không dùng công nghệ radar hay lidar - quyết định được cho là để giảm chi phí, nhưng lại gây tranh cãi về độ an toàn.
Tương lai còn bỏ ngỏ
Dù bị đánh giá là "quá nóng vội", Musk vẫn tin rằng robotaxi là tương lai của Tesla. Công ty đang đặt cược vào trí tuệ nhân tạo, tự hành và robot hình người Optimus như ba trụ cột chính. Với việc ra mắt thử nghiệm tại Austin, Musk hy vọng biến hàng triệu xe Tesla thành nguồn thu thụ động cho người dùng, thay vì chỉ là phương tiện cá nhân.
Dù hình ảnh công chúng sa sút, doanh số đi lùi và đội ngũ nhân sự biến động, Musk vẫn đặt cược vào khả năng xoay chuyển tình thế thông qua đổi mới công nghệ. Song với thị trường EV toàn cầu ngày càng khốc liệt, cuộc chơi của Tesla đang khó hơn bao giờ hết.
Các chuyên gia như Bryant Walker Smith (ĐH South Carolina) cảnh báo rằng nếu những lỗi nhỏ xảy ra chỉ sau vài ngày thử nghiệm, thì việc mở rộng quy mô còn lâu mới thành hiện thực. Ông chỉ ra rằng, Tesla từng nhiều lần thất hứa và có thể sẽ không bao giờ triển khai dịch vụ taxi tự hành.
“Câu hỏi đặt ra là: tại sao lần này người ta phải tin Elon Musk?”, ông Smith nói với ABC News.
VietBF@ sưu tập
