Nghệ sĩ Nhân dân quê Trà Vinh là "Ông vua vọng cổ", ông là ai?

[PinaColada]

Tỉnh Trà Vinh có Nghệ sĩ Nhân dân là "Ông vua vọng cổ". Ông là tác giả của hàng ngàn bài ca và hàng trăm vở cải lương để đời.

Sáp nhập tỉnh Bến Tre, tỉnh Vĩnh Long và tỉnh Trà Vinh, lấy tên là tỉnh Vĩnh Long. Sau khi sáp nhập các tỉnh Bến Tre, tỉnh Vĩnh Long và tỉnh Trà Vinh, trung tâm chính trị - hành chính đặt tại tỉnh Vĩnh Long hiện nay.

Nghệ sĩ Nhân dân Viễn Châu – tên tuổi lớn của sân khấu cải lương Nam bộ là biểu tượng không thể thay thế trong lòng người yêu cổ nhạc. Từng được tôn vinh là "ông vua vọng cổ", ông là tác giả của hàng ngàn bài ca và hàng trăm vở cải lương để đời, trong đó có những tác phẩm khán giả thuộc nằm lòng như Tình anh bán chiếu, Võ Đông Sơ – Bạch Thu Hà, Lá trầu xanh...

Sinh năm 1924 tại Đôn Châu (nay là xã Đôn Châu, huyện Duyên Hải, tỉnh Trà Vinh trước khi sáp nhập), tên thật là Huỳnh Trí Bá, Nghệ sĩ Nhân dân Viễn Châu sớm bộc lộ năng khiếu đặc biệt với văn chương và âm nhạc. Từ nhỏ, ông đã viết văn, làm thơ và được đăng báo. Lớn lên trong một gia đình Nho học, Huỳnh Trí Bá sớm thành thạo các loại nhạc cụ truyền thống, đặc biệt là đàn tranh.


Nghệ sĩ Nhân dân Viễn Châu – tên tuổi lớn của sân khấu cải lương Nam bộ. Ảnh: Travinh.gov.vn

Năm 1946, sau biến cố người anh ruột bị sát hại bởi thực dân Pháp, ông rời quê, một mình mang theo cây đàn tranh lên Sài Gòn kiếm sống. Chính tại đây, ông bén duyên sâu sắc với giới cổ nhạc nhờ sự giúp đỡ của nhạc sư Hồng Tấn Phát – người đồng hương Trà Vinh và là cây đại thụ trong làng nhạc cổ.

Trước khi nổi danh trong vai trò soạn giả, ông từng được biết đến như một danh cầm lừng lẫy, nổi bật trong bộ ba "Cơ – Bá – Vĩ", cùng Văn Vĩ và Năm Cơ. Tài đàn tranh của ông thời ấy được xem là không ai sánh bằng.

Với cây viết đầy đam mê và trái tim yêu mến cải lương, Viễn Châu đã để lại một gia tài sáng tác đồ sộ: hơn 2.000 bài vọng cổ và trên 100 kịch bản cải lương. Ông không chỉ sáng tác, mà còn là người phát hiện, dìu dắt và "đo ni đóng giày" cho hàng loạt nghệ sĩ trẻ. Trong số đó, NSND Lệ Thủy là một ví dụ tiêu biểu.

“Có thể nói bác Viễn Châu là người phát hiện ra tôi từ hồi 13, 14 tuổi… Từ đó đến nay, đi ca ở đâu người ta cũng yêu cầu tôi hát bài của bác…”, nữ nghệ sĩ từng chia sẻ trong một chương trình tri ân đặc biệt tổ chức tại quê nhà Trà Vinh.

Còn NSƯT Diệu Hiền, người ghi dấu ấn với hai bài Tần Quỳnh khóc bạn và Trụ Vương thiêu mình, từng xúc động cho biết: “Hai bài ca cổ của thầy thôi mà hỗ trợ cho cuộc sống của tôi đến ngày hôm nay… Thầy không chỉ là người thầy mà còn là thần tượng của tôi. Em yêu thầy từ năm 16 tuổi...”.

Bên cạnh sự nghiệp sáng tác, NSND Viễn Châu còn là người có công cách tân dòng vọng cổ. Nếu như nhạc sĩ Cao Văn Lầu được xem là người khai sinh Dạ cổ hoài lang, thì Viễn Châu chính là người nuôi dưỡng, làm mới và phát triển nó theo thời đại. Ông sáng tạo ra thể loại tân cổ giao duyên, kết hợp nhạc ngũ cung với âm nhạc phương Tây, đồng thời rút gọn kết cấu truyền thống 6 câu của bài vọng cổ để tăng tính thời sự và dễ cảm thụ.

“Ban đầu tôi thử phối vọng cổ với nhạc tây bằng đờn mandolin. Nhiều người nói tôi phá nhạc, lai căng, nhưng tôi tin đó là cách để vọng cổ sống với thời đại...”, ông từng chia sẻ trong một cuộc phỏng vấn của Đài Truyền hình Trà Vinh.

Những bài tân cổ giao duyên đầu tiên như Cô hàng chè tươi, Phàn Lê Huê, Võ Đông Sơ – Bạch Thu Hà ra đời trong làn sóng chỉ trích, nhưng rồi được công chúng đón nhận nồng nhiệt. Sự kiên định và sáng tạo của Viễn Châu không chỉ giữ cho vọng cổ sống mãi, mà còn khiến nó trở nên gần gũi, phổ biến hơn với đại chúng.

Từ cây đàn tranh đến trang giấy, từ phòng thu đến sân khấu, NSND Viễn Châu là người đã sống trọn đời mình với cải lương. Những đóng góp của ông không chỉ làm rạng danh dòng nhạc cổ truyền Nam bộ, mà còn đặt nền móng cho những bước phát triển mới của sân khấu cải lương hiện đại.

VietBF@ sưu tập