Chiến dịch quân sự mới nhất của Israel nhắm vào Iran đã đánh dấu một bước ngoặt trong chiến lược và chiến thuật mà Tel Aviv răn đe Teheran với nghệ thuật phối hợp chiến tranh hiện đại khi kết nối với hệ thống tình báo trong bóng tối và lá chủ bài làm chủ bầu trời của Không quân với hàng trăm chiến đấu cơ sẳn sàng tham gia tác chiến.
Hồi năm ngoái, một giám đốc điều hành ngành viễn thông người Israel đang làm việc tại châu Âu nhận được một cuộc gọi từ một người bạn cũ ở Tel Aviv: Anh có thể cho thiết kế ra một chiếc điện thoại trông như Android với giá rẻ nhưng có khả năng truyền tải số liệu mã hóa được ngụy trang dưới dạng lưu lượng mạng xã hội hay không?
Cùng lúc đó, một binh sĩ dự bị tại một công ty khởi nghiệp y tế ở Israel cũng nhận được lời đề nghị từ
Đơn vị 9900, bộ phận nhỏ của quân đội chuyên truy dấu vết manh mối trong các tập dữ kiện khổng lồ, giúp tinh chỉnh về thuật toán để cho hệ thống nhận diện các hình ảnh từ vệ tinh, phân biệt xe chở xăng và xe chở nhiên liệu hỏa tiển, theo
Financial Times tường thuật lại lời của một nhân chứng khi đó.
Không có ai trong số họ được tiết lộ rằng, chính các dụng cụ đó đã góp phần vào đợt không kích hồi tuần trước của Israel, khiến cho cả Iran sửng sốt do mức độ sâu và độ chính xác khá cao. Hơn một chục kẻ chỉ huy lãnh đạo ngành an ninh và các khoa học gia chuyên trách về hạt nhân đã bị ám sát gần như cùng một lúc; hệ thống phòng không bị xóa sổ trước khi kịp cho khai hỏa và hàng loạt bệ phóng hỏa tiển bị phát hiện và tiêu diệt chỉ trong tích tắc.
Chiến dịch không kích sâu vào lãnh thổ Iran giữa tháng 6 không chỉ là những hoạt động quân sự thông thường, mà còn là biểu hiện của mô hình phối hợp giữa an ninh tình báo bao gồm
Aman (tình báo quân sự) và
Mossad (tình báo đối ngoại) cùng với Không quân được cho bố trí, triển khai đúng bài bản, khiến cho một học thuyết về chiến tranh hỗn hợp hiện đại đang dần dần hình thành ra.
Bắt đầu từ những chiếc… container
Khi những vụ nổ bùng rền vang tại Teheran, Mashhad và Isfahan vào ngày 13/6 làm rung chuyển cả hệ thống quân đội của Iran, ít có ai biết rằng, cuộc tấn công đó đã được khởi động từ hàng chục tháng trước, qua những kiện hàng bình thường đi thông qua Hải quan.
Theo các nguồn tin tình báo phương Tây được
Guardian và
AP trích dẫn lại, cơ quan
Mossad đã âm thầm đưa vào Iran các bộ phận lắp ráp drone, thiết bị dẫn đường, pin lithium và hệ thống phá sóng mini, ngụy trang dưới dạng máy móc dân dụng, hàng tiêu dùng hoặc linh kiện kỹ nghệ. Một phần được đưa qua Iraq và Azerbaijan, phần khác thông qua mạng lưới thương gia người Iran hoặc kiều dân.
Những thiết bị này được lắp ráp lại ngay gần các cứ điểm phòng không của Iran, chủ yếu trong kho xưởng tạm thuê tại vùng ngoại ô hẻo lánh, cách xa trung tâm kiểm soát radar của quân đội Iran.
Một giới chức tình báo Israel cũng đã xác nhận với
Axios rằng
"Mossad đã từng cho thiết lập một nơi chứa drone bên trong Iran, sử dụng các thiết bị được bí mật đưa vào từ rất lâu trước khi chiến dịch này nổ ra".
Hoạt động lắp ráp và vận hành được thực hiện bởi lnhóm đặc nhiệm tình báo của Mossad, những người nói tiếng Farsi trôi chảy, có thể cho trà trộn dễ dàng vào cộng đồng cư dân địa phương mà không bị phát giác ra.
Một sĩ quan tình báo trực tiếp tham gia lựa chọn các mục tiêu cho biết, Israel đã áp dụng kỹ thuật AI tối tân để xử lý số lượng lớn số liệu đã thu thập được. Quá trình này đã bắt đầu từ tháng 10 năm ngoái, chỉ một tháng trước khi Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu ra lệnh phát động kế hoạch tác chiến táo bạo này.
Cuộc điều tra của
AP trước đó đã tiết lộ quân đội Israel cho sử dụng các mô hình AI do Hoa Kỳ phát minh ra để sàng lọc số liệu về tình báo và chặn bắt thông tin liên lạc nhằm lần theo dấu vết các lực lượng đối địch. Kỹ thuật này từng được sử dụng trong các cuộc xung đột với bọn Hamas ở Gaza và bọn Hezbollah tại Lebanon.
Trước thời điểm tấn công,
Aman đã xác định những trung tâm trọng điểm cần tập trung để tiêu diệt ngay lúc đầu như các cụm hỏa lực và chương trình làm giàu uranium. Đơn vị này cho đối chiếu và sàng lọc hàng ngàn nguồn tin tình báo, và đến tháng 3 năm nay đã hoàn tất xong danh sách mục tiêu cần phải tiêu diệt ngay lúc đầu chiến dịch.
Các mục tiêu tiềm tàng này được phân loại ra theo nhóm như lãnh đạo chỉ huy, quân sự, dân sự và cơ sở hạ tầng. Những người có liên hệ chặt chẽ với Lực lượng Vệ binh Cách mạng, lực lượng kiểm soát chương trình hỏa tiển tầm xa Iran, đều bị đưa vào danh sách ưu tiên để loại bỏ. Danh sách mục tiêu còn bao gồm các chi tiết về nơi làm việc và hoạt động sinh hoạt của nhiều tướng lãnh cao cấp Iran.
"Khoảng trống an toàn" cho Không quân Israel
Sau khi các thiết bị drone mini, thiết bị gây nhiễu được cho lắp ráp gần các căn cứ radar và bệ phóng hỏa tiển đã âm thầm tiến hành gây "
tê liệt" hệ thống phòng thủ, thông tin liên lạc và hệ thống chỉ huy của Iran, Không quân Israel
(IAF) đã nhanh chóng được cho triển khai đợt tấn công với quy mô lớn, đồng bộ từ nhiều hướng để không kích các mục tiêu đã vạch sẳn.
Theo tờ
Times of Israel, các phi đội F-35I và F-15I của Israel xuất phát từ căn cứ Negev và khu vực biên giới gần Jordan đã tiến hành hơn 40 đợt không kích liên tiếp.
Mở đầu chiến dịch, Israel đồng loạt cho đánh vào ít nhất 4 loại mục tiêu vhi3 trong vài phút: tướng lãnh cấp cao, hệ thống phòng không bảo vệ các địa điểm chiến lược, hai cơ sở hạt nhân then chốt và các bệ phóng hỏa tiển tại miền Tây Iran, nơi có thể xảy ra những phản ứng ngay lập tức từ phía Iran. Yếu tố bất ngờ đã được tận dụng thật tối đa.
Nhờ có tin tức tình báo, Không quân Irael đã tấn công vào các địa điểm và nhân vật trọng yếu của Iran như các khoa học gia chuyên trách về hạt nhân và chỉ huy hệ thống hỏa tiển chủ chốt, các khu tiếp nhiên liệu, cụm quân sự. (Ảnh: Reuters)
Điểm đáng chú ý là nhờ vào các tin tức tình báo về thời gian thực tế thu thập từ Mossad, các chiến đấu cơ của
IAF đã tấn công với mức độ chính xác rất cao mà không gặp phải sự kháng cự đáng kể từ hệ thống phòng không của Iran.
Theo thống kê từ giới quan sát độc lập, phần lớn các hệ thống phòng không Iran như S-300 đã bị vô hiệu hóa trước khi có thể phát hiện ra máy bay địch hoặc cho phản công. Các drone mini đã thành công lớn trong việc triệt hạ phần lớn khả năng tổng phản công của Iran từ xấp xỉ 1,000 lần phóng xuống chỉ còn khoảng 200 lần.
Ít nhất có khoảng 60% năng lực phóng hỏa tiển tầm xa của Iran được cho là đã bị loại bỏ trong vòng 48 giờ sau đợt không kích, theo ước tính của Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (
IISS).
Reuters còn cho biết, chiến dịch tấn công của Israel đã
"làm tê liệt tạm thời khả năng cho tấn công trả đũa của Iran". Đây là một trong những đợt không kích hiếm hoi mà Iran gần như không thể có được những phản ứng đối phó lại ngay tức thì.
"Đòn không kích khai màn chỉ mới là khởi đầu. Để có thể triệt hạ cùng lúc 15 nhân vật chủ chốt là một điều không hề đơn giản, nhưng khi đã vô hiệu hóa các trung tâm ra quyết định, bạn sẽ làm chậm đáng kể phản ứng của đối phương và kéo dài thời gian kiểm soát", cựu sĩ quan tình báo cao cấp Miri Eisin đưa ra bình luận.
Chiến lược kết hợp nhiều tầng lớp
Khác với các chiến dịch đơn phương trước đây, chiến dịch lần này của Israel thể hiện một mô hình được phối hợp nhiều lớp giữa các đơn vị trong quân đội.
Không còn là các đợt không kích rải rác hay trinh sát đơn lẻ, Israel đã cho hình thành ra một hệ thống tác chiến có khả năng cập nhật-tấn công-đánh giá liên tục, không hề có sự ngắt đoạn. Từ việc thu thập thông tin, phân tích dữ kiện, cài cắm thiết bị gây nhiễu, đến việc cho triển khai các cuộc không kích thật chính xác, mỗi bước đi đều được thực hiện dựa trên chuỗi thông tin kết nối liền mạch.
Thực chất, chiến dịch này là kết quả của một quá trình chuẩn bị đã kéo dài trong nhiều năm, trong đó 3 lực lượng nòng cốt gồm Cục Tình báo Quân đội
Aman, Cơ quan Tình báo Đối ngoại
Mossad và
Đơn vị 8200 chuyên thu thập tình báo về tín hiệu và mạng, phối hợp chặt chẽ để thiết kế ra một
"ngân hàng mục tiêu" (target bank) luôn được cập nhật liên tục.
"Đây là một kiểu chiến tranh tự động hóa thật thông minh, nơi mà các cảm biến và dữ kiện tình báo không chỉ là phương tiện hỗ trợ chặt chẻ, mà là yếu tố trung tâm để tổ chức bố trí hỏa lực tối đa", một cựu giới chức an ninh phương Tây có đánh giá.
Bên cạnh đó, cuộc tấn công ồ ạt và đang xảy ra vào Iran đánh dấu một bước ngoặt lớn trong học thuyết quân sự của Israel kể từ sau đợt tấn công thảm sát của bọn Hamas, tay sai thân cận của Iran, vào tháng 10/2023, theo cây viết kỳ cựu Patrick Kingsley của
New York Times đưa ra nhận định.
Trong gần hai thập kỷ qua, Israel cố tránh né một cuộc chiến toàn diện với các kẻ thù hàng đầu đang vây quanh lãnh thổ bé nhỏ của mình. Quốc gia kiên cường này chỉ thực hiện các cuộc xung đột có giới hạn với bọn khủng bố Hamas nhưng cuối cùng vẫn cho phép nhóm này duy trì quyền lực tại Gaza.
Mối dính kết của bọn Hamas với bọn Hezbollah ở Lebanon vốn căng thẳng nhưng giữ được sự tĩnh lặng, khi bọn này đang củng cố vị trí ở miền Nam Lebanon. Còn Iran, dù Israel đã từng lên kế hoạch để tấn công lớn, chỉ bị đe dọa bằng các chiến dịch bí mật, với quy mô nhỏ.
Rõ ràng,
"những mảng chuyển cực" ấy không chỉ phản ảnh sự thay đổi trong cách tính toán về khả năng quân sự của Tel Aviv, mà còn thấy có sự chuẩn bị đủ lâu và rất bài bản trong mô hình
"chiến tranh hỗn hợp tài tình" của nước này.
