Thông tin Việt Nam đă đạt được thỏa thuận mua máy bay chiến đấu F-16 của Mỹ đang tràn lan trên mạng xă hội. Thực hư của câu chuyện này ra sao?
Có câu “không có lửa sao có khói”, việc thông tin Việt Nam muốn mua F16 bắt đầu từ năm 2016, tuy không có sự phản hồi chính thức từ chính phủ Mỹ và Việt Nam (không công nhận, cũng không bác bỏ).
Mọi việc trở nên dễ tin bằng những luồng thông tin ngoài lề như thật, xem ra những cuộc tiếp xúc của Mỹ và Việt Nam có cơ sở. Nhưng rơ ràng thông tin này có chủ ư, nó là cách thức “ném đá dọn đường” trong t́nh h́nh Việt Nam cần chọn phe nhưng vẫn nh́n trước ngó sau.
Và thực sự Việt Nam khó khăn khi nguồn cung vũ khí truyền thống từ Nga đă đi vào ngơ cụt, dẫn đến Việt Nam thay đổi quan điểm ủng hộ Nga trong cuộc chiến Ukraine khi bỏ phiếu thuận tại Liên Hợp Quốc lên án Nga xâm lược Ukraine.
Trên thực tế, lực lượng không quân Việt Nam đă gặp phải những vấn đề ngày càng lớn hơn khi vận hành máy bay Sukhoi Su-27SK/UB và Su-30MK2V . Đây là một trong số nhiều vấn đề thúc đẩy việc mua máy bay chiến đấu của Hoa Kỳ .
Vấn đề hàng đầu với các máy bay do Nga sản xuất đă hết thời hạn bảo hành. Bộ quốc pḥng Việt Nam tiếp cận người Nga về việc giúp bảo dưỡng máy bay, đại diện của Rosoboronexport và Sukhoi đă nói rằng họ không muốn tiếp tục hỗ trợ các nền tảng này nếu không có khoản thanh toán trước lớn.
Các máy bay này đă hết hạn bảo hành và không được chứng nhận là phù hợp với mục đích. Chúng không thể được đưa vào hoạt động cho đến khi t́m được cách bảo dưỡng chúng và có phương pháp t́m nguồn phụ tùng thay thế, 10 máy bay khác sẽ rơi vào t́nh trạng này vào cuối năm 2025.
Mặt khác, bất cứ thảo luận về chính sách mua sắm vũ khí, câu trả lời chuẩn mực là "chủ đề đó rất nhạy cảm".
Câu trả lời này được thốt ra thường xuyên hơn nếu đề cập đến khả năng Không quân Việt Nam sẽ mua máy bay chiến đấu tiên tiến của Mỹ .
Điều đó là do các máy bay chiến đấu chiến thuật tiên tiến mới có nhiều khả năng ảnh hưởng đến mối quan hệ của Hà Nội với các quốc gia khác trong khu vực, đặc biệt là Trung Quốc.
Dù rằng, ai cũng biết việc mua F16 không phải dễ dàng và không thể giấu giếm khi nó phải công khai được Quốc hội Mỹ phê duyệt. Nhưng có thể thấy cả Mỹ và Hà Nội đều không bác bỏ thông tin này, và mạng xă hội tràn ngập những thông tin như một ngầm ư có sự thay đổi trong chính sách nhích lại gần nhau giữa Mỹ và Việt Nam để cánh báo Trung Quốc đừng quá tay và ông tướng với Việt Nam.
Những thông tin này khiến người dân Việt Nam thêm hy vọng vào công cuộc đổi mới, hội nhập.
Trên thực tế đây là một diễn biến phức tạp liên quan đến lợi ích sống c̣n của chế độ đảng cầm quyền ở Việt Nam, không thể lấy việc mua bán F16 với Mỹ để có thể lạc quan.
Nhưng những nguồn thông tin tràn lan trên mạng xă hội chắc chắn có sự chỉ đạo định hướng và ư đồ từ cả phía Mỹ và Việt Nam.