Theo như Nga đã yêu cầu các quốc gia “không thân thiện” trả bằng đồng rúp từ ngày 1/4 hoặc sẽ cắt nguồn cung cấp của họ, sau khi Tổng thống Vladimir Putin đã tìm cách tăng cường áp lực đối với những người nước ngoài muốn mua khí đốt tự nhiên .
Tuy nhiên, có lẽ điều đáng ngạc nhiên là các nhà lãnh đạo của Đức và Ý dường như không hề bối rối trước những lời hùng biện của ông Putin.
Đó là bởi vì họ tin rằng khách hàng châu Âu sẽ không bị ràng buộc bởi cơ chế mới của Điện Kremlin và thay vào đó, họ có thể tiếp tục thanh toán khí đốt của Nga bằng đồng euro hoặc đô la.
Hôm thứ Năm, ông Putin đã ban hành một sắc lệnh yêu cầu những người mua khí đốt của Nga ở nước ngoài phải thanh toán bằng đồng rúp kể từ thứ Sáu bằng cách mở tài khoản ngân hàng Nga hoặc sẽ hủy hợp đồng giao hàng của họ. Tổng thống Nga đã nhiều lần yêu cầu các quốc gia được gọi là "không thân thiện" chuyển đổi tiền tệ khi mua khí đốt của Nga, nhắm mục tiêu vào những thế lực đứng sau các lệnh trừng phạt kinh tế nặng nề nhằm cô lập Nga.
"Hôm nay tôi đã ký một sắc lệnh thiết lập các quy tắc kinh doanh khí đốt tự nhiên của Nga với các quốc gia được gọi là 'không thân thiện'. Chúng tôi cung cấp cho các bên đối tác từ các quốc gia ấy một kế hoạch rõ ràng và minh bạch. Để mua khí đốt tự nhiên của Nga, họ phải mở tài khoản bằng đồng rúp trong các ngân hàng của Nga", ông Putin nói trong một bài phát biểu trên truyền hình, theo một bản dịch.
"Nếu các khoản thanh toán này không được thực hiện, chúng tôi sẽ coi như người mua không thực hiện nghĩa vụ của mình và họ sẽ chịu tất cả các hậu quả tiếp theo". Tổng thống Putin cho biết các hợp đồng hiện tại sẽ bị dừng nếu các điều khoản này không được đáp ứng từ thứ Sáu.
Thay vì cảm thấy hoảng loạn khi đang ngồi ở Berlin và Rome, Thủ tướng Đức Olaf Scholz và Thủ tướng Ý Mario Draghi tin rằng sắc lệnh này không áp dụng cho họ.
Thanh toán bằng đồng rúp là một quá trình cần thời gian
Một bản tin của chính phủ Đức về cuộc điện đàm giữa ông Scholz và ông Putin hôm thứ Tư đã được đưa ra. Bản tin này cho biết Tổng thống Nga đã thông báo cho ông Scholz rằng việc giao dịch khí đốt sẽ phải được thanh toán bằng đồng rúp kể từ ngày 1/4.
"Đồng thời, ông Putin nhấn mạnh trong cuộc thảo luận rằng sẽ không có gì thay đổi đối với các đối tác hợp đồng châu Âu," bản tin cho biết.
Các khoản thanh toán sẽ tiếp tục được thực hiện độc quyền bằng đồng euro như thường lệ cho ngân hàng Gazprombank của Nga bởi đây là ngân hàng không bị ảnh hưởng bởi các lệnh trừng phạt kinh tế.
Điện Kremlin nhắc lại lời kêu gọi tương tự cho biết việc chuyển đổi tiền tệ là cần thiết do thực tế là dự trữ ngoại hối của Ngân hàng Trung ương Nga đã bị các nước thành viên EU đóng băng. Thông báo của Nga cho biết các chuyên gia từ Nga và Đức sẽ tiếp tục đàm phán về vấn đề này.
Trong khi đó, ông Draghi cũng đã tổ chức một cuộc điện đàm với ông Putin vào thứ Tư. Ông nói với các phóng viên hôm thứ Năm về kết quả của các cuộc đàm phán đó và cho biết Ý không mong rằng Nga sẽ ngừng cung cấp khí đốt của mình.
Theo Reuters, ông Draghi cho biết các hợp đồng hiện tại sẽ vẫn còn hiệu lực và các công ty châu Âu sẽ tiếp tục thanh toán bằng đồng euro hoặc đô la thay vì đồng rúp. Thủ tướng Ý cũng tin rằng Tổng thống Putin đã "nhẹ tay" hơn đối với các yêu cầu trước đây về việc thanh toán khí đốt bằng đồng rúp.
Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov hồi đầu tuần xác nhận rằng Nga sẽ không thanh toán khí đốt bằng đồng rúp ngay lập tức, thay vào đó nói rằng việc chuyển đổi có thể là một "quá trình dần dần từng bước một".
Hãng khí đốt khổng lồ Gazprom do nhà nước kiểm soát của Nga hôm thứ Sáu cho biết họ đang tiếp tục cung cấp khí đốt tự nhiên cho châu Âu qua Ukraine theo yêu cầu của khách hàng, theo Reuters. CNBC đã liên hệ với người phát ngôn của Gazprom để biết thêm chi tiết.
Sự phụ thuộc của Châu Âu vào khí đốt của Nga
Đức, cùng với G-7, đã ám chỉ rằng không thể đơn phương sửa đổi các thỏa thuận cung cấp khí đốt. Các khách hàng mua khí đốt của Nga ở châu Âu nói rằng Điện Kremlin không có quyền thay đổi các hợp đồng dài hạn.
Các nhà phân tích năng lượng tin rằng không có khả năng gã khổng lồ khí đốt do nhà nước kiểm soát của Nga là Gazprom sẽ vi phạm các hợp đồng hiện có bằng cách từ chối cung cấp khí đốt cho những khách hàng từ chối thanh toán bằng đồng rúp trong thời gian ngắn hạn.
Sự phụ thuộc của các nước châu Âu vào xuất khẩu năng lượng của Nga đã trở thành tâm điểm chú ý kể từ khi Điện Kremlin tiến hành chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine vào ngày 24/2, đặc biệt là khi các nước nhập khẩu năng lượng tiếp tục tăng cường thu nhập từ dầu và khí đốt cho ông Putin hàng ngày.
Phân tích từ nhóm chiến dịch Giao thông và Môi trường cho thấy sức mạnh quân sự của Nga đang được củng cố bởi 285 triệu đô la tiền dầu được các nước châu Âu thanh toán mỗi ngày.
Trên thực tế, doanh thu từ dầu và khí đốt của Nga được coi là chiếm khoảng 43% ngân sách liên bang của Điện Kremlin từ năm 2011 đến năm 2020, cho thấy nhiên liệu hóa thạch đóng vai trò trung tâm như thế nào đối với chính phủ Nga. Liên minh châu Âu nhận được khoảng 40% khí đốt của mình thông qua các đường ống của Nga và một số trong số đó có chạy qua Ukraine.
