Tám thượng nghị sĩ Dân chủ đã đi ngược lại chiến lược của đảng để ủng hộ dự luật ngân sách của đảng Cộng hòa nhằm mở đường mở cửa chính phủ Mỹ, nguyên nhân do đâu?
Tối 10-11 (giờ Mỹ), Thượng viện Mỹ đã thông qua dự luật ngân sách với tỉ lệ 60-40, mở đường tiến tới chấm dứt tình trạng đóng cửa chính phủ. Trong đó 8 thành viên của đảng Dân chủ đã đứng về phía đảng Cộng hòa để ủng hộ dự luật này, theo tờ The Hill.
Dự luật cần phải được Hạ viện thông qua và Tổng thống Mỹ Donald Trump ký ban hành. Các bước này dự kiến sẽ được thực hiện trong vài ngày tới, giúp chính phủ mở cửa trở lại.
Tuy nhiên, nội bộ đảng Dân chủ có khả năng sẽ tranh luận gay gắt trong nhiều tháng tới về quyết định của 8 thượng nghị sĩ Dân chủ. Ban lãnh đạo đảng Dân chủ cho rằng dự luật không đảm bảo việc gia hạn các khoản trợ cấp theo Đạo luật Chăm sóc Sức khỏe Giá cả phải chăng (ACA), vốn là điểm chính trong yêu cầu của đảng Dân chủ.
Các nhóm cấp tiến trong đảng đã tuyên bố sẽ tìm ứng viên để ra tranh cử để thay thế những thượng nghị sĩ Dân chủ nào đã ủng hộ dự luật này. Ngoài ra, nhiều khả năng khi dự luật được chuyển đến Hạ viện, sẽ không có hạ nghị sĩ Dân chủ nào bỏ phiếu ủng hộ.
Vậy tại sao 8 thượng nghị sĩ Dân chủ chọn ủng hộ dự luật của phía Cộng hòa?
Cuộc bỏ phiếu tại Thượng viện Mỹ ngày 10-11. Ảnh: SENATE TV
Cam kết về Đạo luật Chăm sóc Sức khỏe Giá cả phải chăng
Khi ủng hộ thỏa thuận, các nghị sĩ Dân chủ đã từ bỏ chiến lược của Lãnh đạo phe thiểu số Dân chủ tại Thượng viện Chuck Schumer là giữ chính phủ đóng cửa nhằm giành được những nhượng bộ lớn về y tế.
Dự luật dài 31 trang này không hề đề cập việc gia hạn các khoản tín dụng thuế của Đạo luật Chăm sóc Sức khỏe Giá cả phải chăng sắp hết hạn.
Thay vào đó, thỏa thuận bao gồm cam kết từ lãnh đạo phe Cộng hòa rằng Thượng viện sẽ bỏ phiếu về một dự luật y tế do phe Dân chủ soạn thảo trước tuần thứ hai của tháng 12.
“Đó là một bước tiến lớn, bởi nếu không, phe thiểu số không có cách nào đưa một dự luật ra sàn Thượng viện Mỹ” - Thượng nghị sĩ Angus King, một nghị sĩ độc lập liên minh với phe Dân chủ, nói sau khi tham gia trung gian cho thỏa thuận.
Ngăn chặn sa thải nhân viên liên bang
Một trong những thượng nghị sĩ Dân chủ ủng hộ dự luật là ông Tim Kaine (bang Virginia) - người gần một thập niên trước từng liên danh với bà Hillary Clinton trong cuộc đua tổng thống.
Ưu tiên hàng đầu của ông Kaine là bảo vệ hàng nghìn nhân viên liên bang mà chính quyền ông Trump dự định sa thải trong thời gian chính phủ đóng cửa.
“Chúng tôi đã dành cả ngày làm việc để hoàn thiện ngôn ngữ của điều khoản đó. Đến khoảng 5 giờ 45 chiều thì chúng tôi đạt được sự đồng thuận” - ông Kaine nói, nhắc đến cuộc đàm phán căng thẳng giữa nhóm các nghị sĩ Dân chủ với phía Cộng hòa.
Trước thời điểm đó, ông Kaine cho biết ông chưa có được thỏa thuận nào với Nhà Trắng về việc giữ lại hàng nghìn nhân viên liên bang nằm trong diện bị cắt giảm nhân sự (RIF). Ngay trước cuộc họp kín của phe Dân chủ chiều 9-11, ông Kaine đã nhận được cam kết bảo đảm này.
“Chúng tôi có cuộc họp kín lúc 6 giờ tối. Tôi bước vào với gương mặt bình thản, và họ hỏi ‘Có chuyện gì vậy?’ Tôi nói: ‘Chúng ta đã có được điều khoản cần thiết rồi’” - ông Kaine kể lại.
Ông Kaine cho biết “có nhiều sự phản đối” từ phía Nhà Trắng về việc khôi phục những nhân viên bị sa thải trong thời gian đóng cửa, nhưng cuối cùng các nghị sĩ Cộng hòa đã chấp nhận các điều khoản ông muốn trong dự luật vì “họ cần phiếu bầu của tôi”.
Các nghị sĩ Dân chủ ủng hộ thỏa thuận cũng cho biết họ chịu áp lực khi phải chứng kiến các sĩ quan cảnh sát Điện Capitol, nhân viên Thượng viện và công nhân bảo trì tại tòa nhà Quốc hội vật lộn trong nhiều tuần liền khi phải làm việc mà không được trả lương.
“Tôi đã gặp nhiều sĩ quan cảnh sát Điện Capitol, họ nhìn thẳng vào mắt tôi và nói: ‘Cảm ơn’” - ông Kaine chia sẻ.
Thượng nghị sĩ Dân chủ Dick Durbin cũng bỏ phiếu ủng hộ dự luật do sự thuyết phục của bạn ông - ông Tobby Hawk, một nhân viên điều phối không lưu cao cấp tại Sân bay Quốc tế O’Hare ở TP Chicago.
“Một phần là do bạn tôi, Toby Hawk, người đứng đầu các nhân viên điều phối không lưu tại tháp điều khiển gần O’Hare. Tôi đã quen biết anh ấy từ thời kỳ đóng cửa chính phủ trong nhiệm kỳ đầu của ông Trump” - ông Durbin nói.
“Vài ngày trước, tôi đã có một cuộc trò chuyện dài với ông ấy. Một số nhân viên không lưu đã phải xin nghỉ tạm thời để đi tìm công việc kiếm thêm tiền trang trải cho gia đình. Khi những nhân viên này đang giữ an toàn cho các chuyến bay, tôi không muốn họ phải lo lắng về lương thưởng hay các vấn đề ở nhà” - nhà lập pháp này nói thêm.
Chương trình trợ cấp tem phiếu thực phẩm SNAP
Thượng nghị sĩ Maggie Hassan, cũng là người ủng hộ dự luật, nói rằng dự luật này sẽ cấp ngân sách cho Chương trình trợ cấp tem phiếu thực phẩm SNAP.
Bà Hassan nói rằng bà đã “liên tục” nghe từ các gia đình ở bang New Hampshire “về nỗi khổ sâu sắc mà việc chính phủ ngừng hoạt động gây ra. Điều này càng trầm trọng hơn khi một tổng thống đã nhiều lần cắt nguồn hỗ trợ dành cho các gia đình đang cố gắng mua thực phẩm”.
Nếu xảy ra một đợt đóng cửa khác, thỏa thuận mới này sẽ ngăn ông Trump sử dụng SNAP để gây sức ép với phe Dân chủ, như những gì đã diễn ra trong 10 ngày qua.
“Vấn đề SNAP vô cùng quan trọng, và giờ đây chúng ta không chỉ có nó trong dự luật ngân sách, mà còn được đảm bảo cho cả năm với mức tài trợ dồi dào” - thượng nghị sĩ Kaine nói.
