Lý do chứng khoán Mỹ tiếp tục tăng ngay cả khi kinh tế suy yếu

[PinaColada]

Bất chấp nhiều yếu tố bất lợi trong nền kinh tế, thị trường chứng khoán Mỹ vẫn tiếp tục tăng.

Theo tờ The Washington Post ngày 13/9, tỷ lệ thất nghiệp đang tăng, tâm lý bi quan của người lao động ở mức cao nhất trong nhiều năm. Lạm phát nhích lên. Thâm hụt ngân sách Mỹ ngày càng lớn. Niềm tin tiêu dùng giảm sút. Nhiều vấn đề then chốt của nền kinh tế như số phận các mức thuế của Tổng thống Donald Trump và quyết định lãi suất của Cục Dự trữ Liên bang (Fed) vẫn còn bỏ ngỏ.

Bất chấp tất cả, thị trường chứng khoán Mỹ vẫn tăng. Ngày 12/9, chỉ số S&P 500 khép lại tuần với mức tăng hơn 12% so với đầu năm, tiến sát kỷ lục sau khi bật trở lại từ đợt bán tháo mạnh hồi tháng 4, lúc ông Trump lần đầu công bố các mức thuế cao sau đó rút bớt một phần.

Sự thành công của thị trường chứng khoán Mỹ diễn ra ngay cả khi nhiều yếu tố nền tảng của kinh tế đang suy yếu.

Bà Claudia Sahm, nhà kinh tế trưởng tại công ty New Century Advisors, nói: “Thị trường chứng khoán đang lọc dữ liệu kinh tế và nhìn thấy những tín hiệu tích cực phía trước. Các hộ gia đình thì nhìn vào cùng thực tế ấy và trở nên khá bi quan”.

Theo các nhà phân tích và kinh tế học, nguyên nhân khiến thị trường giữ được đà tăng trong bối cảnh dữ liệu kinh tế xấu đi là dự báo ngày càng chắc chắn rằng Fed sẽ hành động tích cực hơn để kích thích kinh tế, có thể bằng cách hạ lãi suất ngay trong tuần tới.

Fed vẫn thận trọng trước việc cắt giảm lãi suất quá mạnh vì lo ngại lạm phát có thể lại bùng lên. Lạm phát đã tăng dần trong thời gian qua do các mức thuế quan của chính quyền Tổng thống Trump. Suốt nhiều năm, các nhà hoạch định chính sách nỗ lực kéo lạm phát hàng năm xuống dưới 2%, nhưng số liệu mới công bố ngày 11/9 cho thấy giá cả tăng với tốc độ 2,9%/năm.

Cùng lúc đó, Fed phải cân bằng giữa mối lo lạm phát với nhiệm vụ giữ ổn định việc làm. Nhiều nhà đầu tư dự báo rằng loạt tin xấu từ thị trường lao động gần đây sẽ khiến Fed cắt giảm lãi suất. Lãi suất thấp hơn có thể giảm chi phí vay trong toàn nền kinh tế, giúp doanh nghiệp nhẹ gánh nợ và người dân dễ dàng vay mua nhà hay tiêu dùng.

Các nhà phân tích cho rằng hai báo cáo việc làm gần nhất cho thấy thị trường lao động ở Mỹ đã yếu đi ở mức đủ để mở đường cho Fed hạ lãi suất, nhưng chưa đến mức báo hiệu một cuộc khủng hoảng sâu hơn.

Ông Rob Haworth, Giám đốc chiến lược đầu tư cấp cao tại U.S. Bank, bình luận: “Hiện tại thị trường đang diễn giải dữ liệu này không phải như suy thoái, mà là dữ liệu mềm sẽ tạo điều kiện cho Fed hạ lãi suất trong một nền kinh tế vẫn tăng trưởng”.

Theo các nhà phân tích, hy vọng về lãi suất thấp hơn đã thúc đẩy các ngành phụ thuộc nhiều vào nợ. Cổ phiếu của một số nhà xây dựng như DR Horton và Lennar tăng hai con số trong tháng trước. Chỉ số Russell 2000 gồm các công ty nhỏ vốn nhạy cảm hơn với lãi suất đã tăng 5% trong tháng qua.

Đà tăng của thị trường cũng nhờ các công ty công nghệ lớn vốn hưởng lợi từ làn sóng lạc quan về trí tuệ nhân tạo (AI) và cách ngành này có thể thay đổi thế giới kinh doanh.

Ông Ross Mayfield, chiến lược gia đầu tư tại Baird Private Wealth Management ở Louisville, nói: “Tình hình của ngành AI quan trọng với thị trường chứng khoán hơn là tình hình của nền kinh tế cơ bản và nền kinh tế AI đang bùng nổ”.

Tuần này, cổ phiếu của tập đoàn Oracle tăng 22% giá trị sau khi công bố thỏa thuận điện toán đám mây trị giá 300 tỷ USD với công ty tiên phong về AI là OpenAI, biến người đồng sáng lập Larry Ellison thành người giàu nhất thế giới. Palantir, công ty dữ liệu do nhà đầu tư Peter Thiel đồng sáng lập, đã tăng gấp bốn lần giá trị cổ phiếu trong năm qua khi tìm được chỗ đứng giúp các tổ chức lớn tái cấu trúc hoạt động dựa trên AI. Cổ phiếu của Microsoft, Alphabet và Nvidia mỗi công ty đã tăng hơn 50% kể từ khi thị trường chạm đáy hồi tháng 3.

Ông Mayfield nói: “Từ góc nhìn kinh tế thì ngành này đang cắt giảm việc làm, trong khi về cơ bản các công ty công nghệ lại đang làm được nhiều hơn với ít nhân lực hơn. Điều đó trực tiếp chảy vào lợi nhuận và kết quả”.

Ông Dan Ives, Giám đốc điều hành của công ty Wedbush Securities, nói rằng nếu Fed hạ lãi suất, điều đó sẽ thêm động lực cho thị trường chứng khoán, đặc biệt là thị trường đang tăng nhờ các công ty công nghệ và đà tăng này có thể lan sang các ngành khác. Ông Ives nhận định: “Hàng nghìn tỷ USD sẽ được chi tiêu và công nghệ đang ở vị trí dẫn đầu trong mắt các nhà đầu tư”.

Tuy nhiên, một số người lo ngại tâm lý lạc quan này có thể bị thổi phồng. Bà Diane Swonk, kinh tế trưởng tại KPMG, cho biết bà lo ngại đầu cơ quá mức có thể tạo ra một bong bóng cổ phiếu công nghệ. Bà Swonk nói: “Gần như lúc nào chúng ta cũng có bong bóng với một đổi mới công nghệ lớn”.

Cũng có khả năng Fed sẽ thận trọng hơn trong cắt giảm lãi suất so với kỳ vọng của nhà đầu tư, khiến thị trường có nguy cơ hụt hẫng.

Ông Michael Farr, thuộc công ty đầu tư Farr, Miller and Washington có trụ sở ở Washington D.C., nói rằng giới đầu tư hiện tin Fed có thể hạ lãi suất tới 5 lần trước cuối năm, dù bản thân Fed chưa đưa ra bảo đảm nào. Tại cuộc họp tháng 6, Fed dự kiến hạ lãi suất hai lần trước cuối năm, nhưng dữ liệu kinh tế từ đó đến nay đã thay đổi đáng kể. Ông Farr nói: “Nguy cơ cho thị trường là kỳ vọng đi quá xa so với những gì Fed thực sự phát tín hiệu và những cổ phiếu vốn đã đắt đỏ sẽ trở thành cực kỳ đắt đỏ”.

VietBF@ sưu tập