Cúc Phương là điểm đến hấp dẫn cho những du khách yêu thích khám phá thiên nhiên nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro nên cần trang bị kỹ năng khi vào rừng già, hang sâu.
Sự việc nam du khách quê Hải Phòng tham quan động Sơn Cung trong Vườn quốc gia Cúc Phương gặp nạn, tử vong khiến nhiều du khách lo lắng khi có kế hoạch đến tham quan, khám phá khu rừng nguyên sinh này.
Một đoàn khách nước ngoài khám phá rừng Cúc Phương. Ảnh: Lê Hoàng
Ngày 20/8, lãnh đạo Trung tâm Giáo dục môi trường và dịch vụ, Vườn quốc gia Cúc Phương, cho biết đã đánh giá các nguy cơ mất an toàn cho du khách nên đơn vị thường có những khuyến cáo trước khi họ thực hiện hành trình, để tránh rủi ro đáng tiếc.
Theo đó, trước khi bắt đầu chuyến đi, du khách cần trang bị đầy đủ trang phục và vật dụng cần thiết. Giày thể thao hoặc giày leo núi chống trơn trượt là lựa chọn tối ưu khi di chuyển trên những con dốc ẩm ướt, vách đá tai mèo lởm chởm hoặc cây rừng rậm rạp. Nước uống, vật dụng y tế cá nhân, thuốc chống côn trùng, áo mưa gọn nhẹ và đèn pin cũng nên mang theo.
Một vật dụng không thể thiếu là điện thoại di động phải được sạc đầy pin, luôn mang bên người để duy trì liên lạc ở những vị trí có sóng. Đặc biệt, du khách nên lưu sẵn số điện thoại khẩn cấp của vườn - đây là "cầu nối an toàn" trong mọi tình huống bất trắc không may xảy đến.
Anh Nguyễn Thanh Hải, sống và làm việc tại Ninh Bình, có hơn 7 năm kinh nghiệm trekking và tìm hiểu VQG Cúc Phương, cho biết rừng Cúc Phương có nhiều lối mòn và ngã rẽ dễ gây nhầm lẫn.
Anh gợi ý du khách nên đi theo nhóm hoặc có hướng dẫn viên thông thạo địa hình. Trường hợp muốn trekking tự túc, nên đăng ký trước với ban quản lý, thông báo thời gian ra - vào rừng và chỉ đi theo tuyến được chỉ dẫn. Đoàn khách cần phân công người phụ trách theo dõi quân số, nhắc nhở nhau tuân thủ lộ trình, tránh trường hợp vô tình tách đoàn.
Xử lý khi bị lạc hoặc mất phương hướng
Một trong những tình huống nguy hiểm nhất ở Cúc Phương là bị lạc giữa rừng già. Khi đó, nguyên tắc đầu tiên là giữ bình tĩnh. Du khách cần đứng yên tại chỗ, không cố gắng đi sâu hơn vào rừng. Việc mạo hiểm tìm lối ra có thể khiến bạn đi lạc xa hơn, gặp địa hình hiểm trở hoặc tiếp cận khu vực nguy hiểm.
Ngay lập tức, hãy dùng điện thoại liên hệ với lực lượng cứu hộ qua số khẩn cấp. Nếu sóng yếu, du khách nên tìm vị trí cao ráo, trống trải để dễ bắt tín hiệu hơn. Trong lúc chờ được hỗ trợ, cần tiết kiệm nước, uống từng ngụm nhỏ để tránh mất sức, ăn đồ khô nếu có mang theo. Nên dùng còi, đèn pin tạo tín hiệu âm thanh để báo vị trí, đồng thời tiết kiệm pin điện thoại để liên lạc khi có sóng. "Thể lực bền bỉ và sự tỉnh táo sẽ giúp tăng cơ hội được tìm thấy nhanh chóng và an toàn", anh Hải chia sẻ.
Đi theo nhóm ngay từ đầu là biện pháp quan trọng giúp hạn chế tối đa nguy cơ lạc đường. Khi có người đồng hành, việc xử lý tình huống khẩn cấp cũng an toàn và hiệu quả hơn đơn độc.
Cúc Phương là nơi sinh sống của nhiều loài động vật quý hiếm như voọc mông trắng, cầy vằn, rùa hộp. Ban quản lý Vườn quốc gia Cúc Phương nghiêm cấm các hành vi mang lửa, hút thuốc trong rừng, chặt cây, hái hoa, bẻ cành, khai thác lâm sản hoặc săn bắt động vật.
Cây chò chỉ nghìn năm - vị trí anh Mạnh được cho là đi qua sau đó mất tích hôm 14/8. Ảnh: Lê Hoàng
Trước đó vào chiều 13/8, anh Nguyễn Quốc Mạnh, 33 tuổi, quê xã Nam Sách, Hải Phòng đến khu Bống - cách cổng vườn gần 20 km, thuê phòng nghỉ qua đêm. Sáng hôm sau anh tham quan cây chò chỉ nghìn năm, cách chỗ nghỉ khoảng 3 km. Trên đường, anh ghé động Sơn Cung, để lại balô tại cửa động.
Chiều cùng ngày, nhóm du khách đi ngang qua phát hiện balô, giấy tờ tùy thân và điện thoại của anh Mạnh nên chụp ảnh, báo cho cơ quan chức năng.
Sau 6 ngày huy động hàng trăm kiểm lâm, công an cùng chó nghiệp vụ tìm kiếm, chiều 19/8, thi thể anh Mạnh có một số thương tích, được tìm thấy cách cửa động Sơn Cung - nơi anh bỏ lại balô và vật dụng cá nhân, khoảng 500 m. Nơi này nằm ở lưng chừng núi phía sau động, địa hình hiểm trở, thuộc vùng lõi Vườn quốc gia Cúc Phương. Do địa hình phức tạp, đến sáng 20/8, cơ quan chức năng vẫn chưa thể đưa thi thể nạn nhân ra khỏi hiện trường.
Lãnh đạo Vườn quốc gia Cúc Phương nhận định khả năng sau khi tham quan động, lúc quay trở ra anh Mạnh đã nhầm lối. Cửa hang động Sơn Cung hình chữ V, thấp và tối, trong khi phía "cổng trời" có ánh sáng nên anh có thể đi theo hướng này ra ngoài và lạc sâu trong rừng.
Vùng lõi Vườn quốc gia Cúc Phương có nhiều hang động, thu hút du khách khám phá. Ảnh: Lê Hoàng
Vườn quốc gia Cúc Phương hiện có hàng chục tuyến, điểm tham quan từ đơn giản đến phức tạp. Tuyến anh Mạnh thực hiện được coi là tuyến đơn giản, cách khu Bống chỉ 2-3 km, nhiều du khách vẫn khám phá vị trí này một mình. "Có thể du khách gặp nạn khi tò mò, leo ra vị trí cao và sảy chân", một cán bộ kiểm lâm Vườn quốc gia Cúc Phương nhận định.
Động Sơn Cung hiện có biển chỉ dẫn lối vào song bên trong không có sơ đồ hay điện lưới. Cửa động hẹp nhưng trong lòng hang rộng, có nhiều hướng đi nhỏ.
Vườn quốc gia Cúc Phương rộng hơn 22.200 ha, nằm trên địa phận ba tỉnh Ninh Bình, Thanh Hóa và Phú Thọ (Hòa Bình cũ). Đây là vườn quốc gia đầu tiên của Việt Nam được công nhận năm 1962, nổi tiếng với hệ sinh thái rừng mưa nhiệt đới phong phú, đồng thời là điểm du lịch sinh thái, nghiên cứu khoa học.
