|
Trong chính trị Mỹ, quyết định áp đặt thuế quan là một công cụ quyền lực mạnh mẽ mà Tổng thống có thể sử dụng để tác động đến nền kinh tế và quan hệ quốc tế. Dưới thời Tổng thống Donald Trump, thuế quan đã trở thành một phần quan trọng trong chiến lược thương mại của ông, đặc biệt là trong các cuộc đối đầu với các nền kinh tế lớn như Trung Quốc, Liên minh Châu Âu và các đối tác thương mại khác. Tuy nhiên, liệu Thượng Viện Mỹ có thể ngăn chặn hoặc điều chỉnh các quyết định của Tổng thống Trump về thuế quan, hay sẽ phải đứng nhìn ông tiếp tục “tung chưởng” mà không có sự can thiệp?
Thuế Quan - Con Dao Hai Lưỡi
Thuế quan, hay còn gọi là thuế đánh vào hàng hóa nhập khẩu, là một trong những công cụ thương mại quan trọng mà các quốc gia sử dụng để điều chỉnh sự trao đổi hàng hóa giữa các quốc gia. Dưới thời của Trump, thuế quan không chỉ đơn thuần là một biện pháp bảo vệ nền kinh tế Mỹ mà còn là một công cụ để thúc đẩy các cuộc đàm phán thương mại và gia tăng áp lực lên các đối thủ thương mại. Trump đã sử dụng thuế quan để thực hiện chiến lược "America First", với mục tiêu bảo vệ các ngành công nghiệp trong nước, tạo ra việc làm cho công dân Mỹ, và buộc các quốc gia khác phải đối xử công bằng hơn với Mỹ trong các thỏa thuận thương mại.
Tuy nhiên, chính sách thuế quan của Trump không phải không gặp phải phản ứng mạnh mẽ từ cả trong và ngoài nước. Việc tăng thuế quan có thể dẫn đến việc tăng chi phí cho người tiêu dùng và doanh nghiệp, đồng thời làm giảm khả năng cạnh tranh của các sản phẩm của Mỹ trên thị trường quốc tế. Hơn nữa, các đối tác thương mại của Mỹ cũng có thể đáp trả bằng cách áp dụng thuế quan tương tự, dẫn đến một cuộc chiến thuế quan toàn cầu, điều này có thể làm tổn hại nghiêm trọng nền kinh tế toàn cầu và Mỹ.
Trump Và Chính Sách Thuế Quan: Bắt Đầu Và Tiến Trình
Một trong những dấu ấn lớn nhất trong chính sách thương mại của Trump là cuộc chiến thuế quan với Trung Quốc. Kể từ khi nhậm chức vào năm 2017, Trump đã không ngừng chỉ trích Trung Quốc vì những thực tiễn thương mại mà ông cho là không công bằng đối với Mỹ. Sau một loạt các cuộc đàm phán, vào năm 2018, ông bắt đầu áp đặt thuế quan lên hàng hóa trị giá hàng trăm tỷ USD từ Trung Quốc, gây ra một cuộc chiến thương mại kéo dài. Dù có những sự thỏa hiệp trong các vòng đàm phán, chiến lược thuế quan của Trump vẫn gây ảnh hưởng nặng nề đến nền kinh tế Mỹ và Trung Quốc.
Trong khi đó, vào năm 2021, Tổng thống Joe Biden kế nhiệm Trump và tiếp tục duy trì một số chính sách thuế quan của người tiền nhiệm. Tuy nhiên, trong suốt các cuộc đàm phán giữa chính quyền Biden và Trung Quốc, vấn đề thuế quan vẫn là một điểm nóng chưa được giải quyết triệt để. Đây là minh chứng cho thấy các chính sách thuế quan của Trump đã có tác động lâu dài đến nền kinh tế Mỹ, đặc biệt là trong bối cảnh quan hệ thương mại giữa Mỹ và các quốc gia đối tác lớn vẫn đang trong tình trạng căng thẳng.
Quyền Lực Của Tổng Thống Và Thách Thức Từ Thượng Viện
Theo Hiến pháp Mỹ, Tổng thống có quyền áp đặt thuế quan trong một số trường hợp đặc biệt, ví dụ như trong các cuộc chiến tranh thương mại hoặc khi có các vấn đề an ninh quốc gia. Quyền lực này được trao cho Tổng thống từ các đạo luật như Đạo luật Thương mại năm 1974 và Đạo luật Khẩn cấp Quốc gia năm 1977, cho phép Tổng thống có thể áp đặt thuế quan mà không cần sự phê duyệt trực tiếp từ Quốc hội. Điều này mang lại cho Tổng thống một lượng quyền lực đáng kể trong việc điều hành chính sách thương mại.
Tuy nhiên, quyền lực này không phải là tuyệt đối. Thượng Viện, cùng với Hạ Viện, có thể can thiệp và đặt ra các ràng buộc đối với các quyết định của Tổng thống. Mặc dù Hiến pháp trao quyền cho Tổng thống trong việc áp đặt thuế quan, Quốc hội vẫn có thể sử dụng quyền lập pháp của mình để thay đổi luật, kiểm soát ngân sách hoặc thậm chí hạn chế quyền lực của Tổng thống trong một số trường hợp. Thượng Viện, với vai trò trong việc xác nhận các quyết định quan trọng, có thể đặt ra các giới hạn hoặc yêu cầu các cuộc bỏ phiếu về các chính sách thuế quan của Tổng thống.
Sự Thách Thức Từ Quốc Hội và Các Phản Ứng Chính Trị
Vào tháng 3 năm 2025, trong một cuộc phỏng vấn với NBC News, Trump đã không giấu được sự tức giận khi chỉ trích Tổng thống Nga Vladimir Putin. Đây là một sự kiện chính trị đáng chú ý, phản ánh sự thay đổi trong cách ứng xử của Trump đối với các mối quan hệ quốc tế. Việc Trump đột ngột đưa ra những bình luận gay gắt về Putin, đặc biệt là sau khi Nga đưa ra những kế hoạch thay thế Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, đã gây ra nhiều phản ứng trong chính trị Mỹ. Phản ứng này không chỉ nhắm đến Putin mà còn phản ánh sự thay đổi trong chính sách đối ngoại của Trump, có thể ảnh hưởng đến các quyết định thương mại và thuế quan trong tương lai.
Về mặt thuế quan, sự phân hóa trong Đảng Cộng hòa về các quyết định của Trump đang gia tăng. Một số thành viên Đảng Cộng hòa đã chỉ trích các chính sách của Trump, cho rằng chúng gây hại đến các doanh nghiệp và người tiêu dùng Mỹ. Tuy nhiên, vẫn có một bộ phận lớn các nghị sĩ trong Đảng Cộng hòa ủng hộ Tổng thống trong việc duy trì các chính sách thuế quan như một biện pháp bảo vệ các ngành công nghiệp trong nước và giảm thâm hụt thương mại.
Các Biện Pháp Kiểm Soát Từ Thượng Viện
Trong những năm qua, Thượng Viện đã bày tỏ mối quan ngại về việc Tổng thống lạm dụng quyền lực trong việc áp đặt thuế quan. Một số thành viên Thượng Viện, bao gồm cả những người trong Đảng Cộng hòa, đã chỉ trích các biện pháp thuế quan của Trump, cho rằng chúng có thể gây thiệt hại cho nền kinh tế Mỹ. Các doanh nghiệp, đặc biệt là những doanh nghiệp xuất khẩu và những công ty phụ thuộc vào nguyên liệu nhập khẩu, đã phản đối các mức thuế cao và những tác động của chúng đối với chi phí sản xuất.
Một trong những biện pháp mà Thượng Viện có thể sử dụng để “trói tay” Trump là thông qua các dự luật yêu cầu sự phê duyệt của Quốc hội đối với các quyết định thuế quan. Mặc dù Trump có quyền áp đặt thuế quan trong một số tình huống, nhưng Thượng Viện có thể tạo ra các dự luật yêu cầu Tổng thống phải thông qua Quốc hội trước khi thực hiện các quyết định này. Đặc biệt, Thượng Viện có thể sử dụng quyền lực tài chính của mình để cắt giảm hoặc hạn chế ngân sách cho các sáng kiến thuế quan của Tổng thống. Việc này sẽ làm giảm khả năng thực hiện các chính sách thuế quan mà không có sự đồng thuận của Quốc hội.
Liệu Thượng Viện có thể “trói tay” Trump trước khi ông “tung chưởng” thuế quan vẫn là một vấn đề phức tạp và đầy thách thức. Mặc dù Thượng Viện có thể sử dụng quyền lực lập pháp và giám sát của mình để kiểm soát các chính sách thuế quan của Tổng thống, nhưng sự phản đối từ trong chính Đảng Cộng hòa và khả năng phủ quyết của Trump có thể khiến các nỗ lực này gặp khó khăn. Tuy nhiên, nếu Thượng Viện quyết định hành động, họ vẫn có thể tạo ra một cuộc đối đầu quan trọng trong chính trị Mỹ, với những tác động không nhỏ đối với nền kinh tế và quan hệ quốc tế của Hoa Kỳ.
VietBF@ Sưu tập
|
|
