Các nhà đầu tư đang đổ tiền vào các tài sản như vàng, bitcoin và cổ phiếu giữa lo ngại về nợ chính phủ, tính độc lập của ngân hàng trung ương và sự yếu đi của các đồng tiền chính như USD.
Ảnh minh họa: AFP/TTXVN
Theo tờ The Guardian ngày 9/10, xu hướng giao dịch này thậm chí còn được đặt tên riêng: “giao dịch chống mất giá” (debasement trade). Nhưng thực chất giao dịch này có nghĩa là gì?
Giao dịch chống mất giá liên quan đến xu hướng các nhà đầu tư chuyển hướng khỏi các đồng tiền pháp định như USD, sang các tài sản “cứng” hơn nhằm đối phó với rủi ro lạm phát hoành hành.
Giao dịch này diễn ra ngày càng nhiều bởi lo ngại rằng các chính phủ sẽ không hoặc không thể kiềm chế hoạt động vay nợ bằng cách cắt giảm chi tiêu và tăng thuế. Mối lo là các chính trị gia có thể kiểm soát ngân hàng trung ương, cho phép họ duy trì mức thâm hụt cao liên tục và ưu tiên tài trợ bằng nợ thay vì ổn định giá cả.
Tại sao giao dịch chống mất giá lại thịnh hành?
Lo ngại về các đồng tiền pháp định (do chính phủ phát hành mà không có tài sản cứng bảo đảm như vàng) đã tăng lên trong nhiều năm. Nhưng mối quan tâm đến hoạt động giao dịch này đã tăng tốc khi các chính sách thương mại và tài khóa của chính quyền Tổng thống Donald Trump khiến nợ công Mỹ có thể tăng cao hơn nữa, trong khi khoản nợ công này vốn đã rất lớn và hiện ở mức 37.000 tỷ USD.
Mối quan tâm với giao dịch này cũng tăng khi các nhà đầu tư thấy các ngân hàng trung ương cắt giảm lãi suất mặc dù lạm phát vẫn vượt mục tiêu.
Việc chính phủ Mỹ đóng cửa, Pháp không thể thống nhất ngân sách và việc Thủ tướng tiếp theo của Nhật Bản ủng hộ chi tiêu công mạnh tay đã làm tăng lo ngại về khả năng bền vững của nợ tại các nền kinh tế lớn.
Nỗi lo về in tiền đã lan rộng từ khi các ngân hàng trung ương bắt đầu các gói kích thích tài chính trong khủng hoảng tài chính. Nhưng niềm tin lớn hơn vào hệ thống tài chính toàn cầu dường như đang suy yếu, trong bối cảnh tăng trưởng yếu hơn và nợ công gia tăng.
Các nhà đầu tư đang thực hiện giao dịch chống mất giá như thế nào?
Họ chi tiền nhiều hơn vào các tài sản không thể in thêm, như kim loại quý và bitcoin.
Theo các nhà phân tích của JP Morgan tuần này, đó là một đặc điểm quen thuộc khi đồng USD mất giá so với các tài sản dự trữ thay thế trong bối cảnh chính quyền Washington rối loạn.
Dòng vốn đổ vào các quỹ hoán đổi danh mục vàng đạt mức cao kỷ lục trong quý vừa qua giữa bối cảnh bất ổn kinh tế vĩ mô và địa chính trị.
Tác động là gì?
Giá một số tài sản đang chạm trần. Giá vàng năm nay lập đỉnh nhiều lần, vượt ngưỡng 4.000 USD/ounce lần đầu tiên vào ngày 8/10. Giá vàng đã tăng 50% trong năm 2025.
Giá vàng hiện tăng 18% kể từ khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ chuyển sang chính sách ôn hòa ngày 22/8.
Bitcoin cũng có một năm bùng nổ, tăng hơn 20% kể từ tháng 1, đạt mốc 125.000 USD lần đầu tiên vào ngày 6/10.
Nhưng đồng USD, trụ cột của hệ thống tài chính toàn cầu, đã giảm khoảng 9% từ đầu năm so với rổ các đồng tiền khác, khi vị thế là đồng dự trữ toàn cầu bị thử thách.
Ông Ken Griffin, nhà sáng quỹ đầu cơ Citadel, nhận định rằng các nhà đầu tư đang tìm cách giảm phụ thuộc vào USD và giảm rủi ro danh mục liên quan đến rủi ro chủ quyền Mỹ.
Ông nói: “Lạm phát cao hơn nhiều so với mục tiêu và dự báo cho năm tới cũng cao hơn nhiều so với mục tiêu. Đây là một phần lý do khiến USD giảm khoảng 10% trong nửa đầu năm nay. Đây là mức giảm lớn nhất của USD trong sáu tháng, trong 50 năm qua”.
Chi phí vay dài hạn của chính phủ cũng tăng, khi các nhà đầu tư tránh các trái phiếu kỳ hạn dài vì lo ngại lạm phát làm mất giá trị. Theo dữ liệu gần đây của Deutsche Bank, đây là thập kỷ tồi tệ nhất trong lịch sử đối với trái phiếu chính phủ.
Xu hướng yếu đi của USD và xu hướng tăng giá trị của các tài sản thay thế làm dấy lên suy đoán rằng bitcoin có thể trở thành tài sản dự trữ đáng tin cậy bên cạnh vàng.
Tuần này, chuyên gia Marion Laboure và Camilla Siazon tại Deutsche Bank nhận định: “Phân bổ chiến lược vào bitcoin có thể trở thành nền tảng hiện đại của an ninh tài chính, tương tự vai trò của vàng trong thế kỷ 20”. Hai chuyên gia dự đoán cả hai tài sản là vàng và bitcoin có khả năng xuất hiện trên bảng cân đối kế toán của các ngân hàng trung ương vào năm 2030.
Liệu xu hướng này có kéo dài?
Goldman Sachs dự đoán giá vàng sẽ tiếp tục tăng trong năm tới, nâng dự báo giá cuối năm 2026 lên 4.900 USD/ounce.
Nhiều chuyên gia cảnh báo rằng giá tài sản đã tăng quá cao trong năm nay, chủ yếu nhờ tâm lý hưng phấn về trí tuệ nhân tạo (AI). Các so sánh với bong bóng dotcom cuối thập niên 1990 lan rộng, nhưng xu hướng là sẽ còn tiếp tục tăng trước khi sụp đổ.
Tuần này, nhà quản lý quỹ đầu cơ tỷ phú Paul Tudor Jones cho rằng trước khi đợt tăng giá kết thúc, giá cổ phiếu vẫn có thể tăng mạnh thêm một đợt nữa.
Vàng cũng đang đóng vai trò nơi trú ẩn trước lo ngại bong bóng cổ phiếu AI có thể sụp đổ, khi các công ty lớn trong lĩnh vực AI công bố làn sóng các thỏa thuận liên kết.
Cổ phiếu của những công ty này tăng mạnh trong năm nay, kéo thị trường chung lên mức cao mới, khi các nhà đầu tư cố gắng nắm lấy cơ hội từ xu hướng bùng nổ AI.
VietBF@sưu tập
