Cú sốc pháp lư thách thức cuộc chiến thuế quan toàn cầu của Tổng thống Trump
Trong một phán quyết gây chấn động, ṭa phúc thẩm liên bang Mỹ tuyên bố các mức thuế quan của Tổng thống Trump là "bất hợp pháp", có thể buộc chính phủ hoàn trả hàng trăm tỷ USD và gây hỗn loạn thương mại toàn cầu.
Theo tờ Thời báo Nhật Bản (japantimes.co.jp) ngày 31/8, một phán quyết lịch sử từ ṭa phúc thẩm liên bang Mỹ mới đây đă giáng một đ̣n mạnh vào chính sách thương mại của Tổng thống Donald Trump, gây choáng váng và bối rối cho các đối tác toàn cầu. Với phán quyết này, các mức thuế quan mà chính quyền Tổng thống Trump áp đặt đă vi phạm luật pháp khẩn cấp, một động thái được cho là "bất hợp pháp", đẩy cuộc chiến pháp lư trị giá hàng ngh́n tỷ USD thương mại toàn cầu vào một giai đoạn hỗn loạn mới.
Phán quyết này, do toàn bộ 11 thẩm phán của Ṭa Phúc thẩm Liên bang khu vực Washington xem xét, giữ nguyên quyết định của ṭa cấp dưới, đánh dấu một đ̣n giáng mạnh vào chiến lược thương mại “Nước Mỹ trên hết” của ông Trump. Các nguyên đơn, gồm 5 doanh nghiệp nhỏ của Mỹ và 12 bang, lập luận rằng thâm hụt thương mại kéo dài không cấu thành “mối đe dọa bất thường và nghiêm trọng” để kích hoạt quyền lực khẩn cấp.
Ṭa án nêu rơ: “Đạo luật trao quyền rộng răi cho Tổng thống thực hiện một số hành động nhằm ứng phó t́nh trạng khẩn cấp quốc gia, nhưng không bao gồm việc áp thuế, đánh thuế nhập khẩu hay các biện pháp tương tự”. Ṭa phúc thẩm khẳng định rằng việc áp dụng Đạo luật Quyền hạn Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế (IEEPA) để biện minh cho các mức thuế quan là sai lầm. Cụ thể, ṭa án chỉ ra rằng luật này, vốn được thiết kế để giải quyết các t́nh huống khẩn cấp, không bao giờ được thiết lập để áp dụng cho các vấn đề thuế quan, và trên thực tế, không hề nhắc đến từ "thuế quan" hay bất kỳ từ đồng nghĩa nào.
Phán quyết này là một chiến thắng lớn cho một liên minh bao gồm các tiểu bang do đảng Dân chủ lănh đạo và một nhóm doanh nghiệp nhỏ đă đệ đơn kiện. Bà Elana Ruffman, chủ doanh nghiệp đồ chơi Learning Resources, bày tỏ sự phấn khởi: "Thật tuyệt vời khi ṭa án đồng ư với chúng tôi rằng cách thức áp dụng các mức thuế này là bất hợp pháp".
Tổng chưởng lư bang New York Letitia James, một trong những người tham gia vụ kiện, nhấn mạnh rằng thuế quan không phải là giải pháp mà là gánh nặng: "Một lần nữa, ṭa án đă phán quyết rằng tổng thống không thể bịa ra một t́nh trạng khẩn cấp kinh tế giả mạo để biện minh cho hàng tỷ USD thuế quan. Những mức thuế quan này là một loại thuế đánh vào người Mỹ, chúng làm tăng chi phí cho các gia đ́nh lao động và doanh nghiệp trên khắp đất nước, gây ra lạm phát và mất việc làm nhiều hơn".
Mặc dù phần lớn ủng hộ phán quyết hồi tháng 5 năm nay của Ṭa Thương mại Quốc tế về tính bất hợp pháp của thuế quan, ṭa phúc thẩm vẫn giữ nguyên mức thuế này trong thời gian vụ kiện tiếp diễn, theo yêu cầu của ông Trump. Điều này tạo ra một t́nh huống pháp lư phức tạp, khiến các chuyên gia lẫn doanh nghiệp đều bối rối.
Wendy Cutler, Phó Chủ tịch cấp cao tại Viện Chính sách Xă hội châu Á và là một nhà đàm phán thương mại kỳ cựu của Mỹ, đă phải thốt lên rằng các đối tác thương mại “chắc hẳn đang choáng váng và bối rối”. Bà cho biết trên LinkedIn: "Nhiều đối tác đă kư kết các thỏa thuận khung với chúng ta và một số vẫn đang trong quá tŕnh đàm phán".
Quyết định của ṭa án có thể sẽ làm xáo trộn các thỏa thuận thương mại đă kư kết. Ví dụ, theo bà Cutler, Ấn Độ, quốc gia đang bị áp mức thuế 50%, "chắc hẳn đang vui mừng", trong khi Trung Quốc "phải cân nhắc lại lập trường của ḿnh trong các cuộc đàm phán đang diễn ra". Liên minh châu Âu (EU) có thể gặp khó khăn trong việc đảm bảo sự chấp thuận nội bộ cho thỏa thuận của ḿnh, c̣n Nhật Bản và Hàn Quốc có khả năng sẽ tŕ hoăn các nỗ lực hiện tại cho đến khi có sự rơ ràng hơn về mặt pháp lư tại Mỹ.
Nếu phán quyết cuối cùng chống lại chính sách thuế quan của Tổng thống Trump, chính phủ Mỹ sẽ đối mặt với yêu cầu hoàn trả hàng trăm tỷ USD cho các khoản thuế đă nộp, một con số khổng lồ có thể gây ra những hậu quả kinh tế và chính trị nghiêm trọng.
Trước phán quyết, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent đă cảnh báo rằng việc băi bỏ thuế quan sẽ gây ra "sự bối rối ngoại giao nguy hiểm" và làm suy yếu các cuộc đàm phán. Bản thân ông Trump cũng đă đăng tải trên mạng xă hội X rằng nếu thuế quan bị băi bỏ, "đó sẽ là một thảm họa hoàn toàn cho Mỹ".
Hiện tại, tương lai của vụ kiện vẫn c̣n bỏ ngỏ. Chính quyền Tổng thống Trump có thể lựa chọn kháng cáo lên Ṭa án Tối cao, hoặc cho phép ṭa án thương mại xem xét lại vấn đề. Dù đi theo hướng nào, phán quyết này đă cho thấy một sự thật rơ ràng: ngay cả những chính sách tưởng chừng vững chắc nhất cũng có thể bị thách thức trước pháp luật và cuộc chiến thương mại toàn cầu vẫn c̣n nhiều điều bất ngờ ở phía trước.
Diễn Đàn Người Việt Hải Ngoại. Tự do ngôn luận, an toàn và uy tín. V́ một tương lai tươi đẹp cho các thế hệ Việt Nam hăy ghé thăm chúng tôi, hăy tâm sự với chúng tôi mỗi ngày, mỗi giờ và mỗi giây phút có thể. VietBF.Com Xin cám ơn các bạn, chúc tất cả các bạn vui vẻ và gặp nhiều may mắn.
Welcome to Vietnamese American Community, Vietnamese European, Canadian, Australian Forum, Vietnamese Overseas Forum. Freedom of speech, safety and prestige. For a beautiful future for Vietnamese generations, please visit us, talk to us every day, every hour and every moment possible. VietBF.Com Thank you all and good luck.
