Suy thận giai đoạn cuối ở tuổi 26 vì thói quen nhiều người mắc phải

[troopy]

Suy thận mạn đang ngày càng trẻ hóa, một phần bắt nguồn từ thói quen ăn uống, sinh hoạt thiếu điều độ của nhiều người.

"Đừng để một lon nước ngọt, một bữa mì gói, thức khuya hay vài viên thuốc giảm đau lấy đi cả tương lai của bạn"

Mới đây, trên mạng xã hội đang rầm rộ chia sẻ các bài viết của một Tiktoker với tên gọi “Hoàng Nguyễn Chạy Thận”. Chủ nhân tài khoản này chia sẻ câu chuyện mỗi ngày của chính bản thân mình - một nam thanh niên phát hiện mắc bệnh suy thận mãn tính từ năm 26 tuổi. Theo đó, do tính chất công việc, Hoàng thường xuyên phải thức khuya, cộng thêm chế độ ăn uống chủ yếu là các loại đồ ăn nhanh như mì tôm, nước ngọt… Vốn tưởng cơ thể vẫn luôn khoẻ mạnh nhưng đến năm 2024, anh phát hiện mình bị suy thận mạn, cuộc sống sau đó gắn liền với chạy thận nhân tạo.



Chia sẻ của Nguyễn Trần Hoàng nhận sự được quan tâm của cộng đồng mạng


Nguyễn Trần Hoàng kể, khoảng cuối tháng 7/2024, anh thỉnh thoảng thấy cơ thể xuất hiện những cơn chuột rút nhẹ nhưng không xem chúng quá nghiêm trọng. Tuy nhiên hai tuần sau, khi các cơn chuột rút xảy ra liên tục ở tay và chân, tiếp đến là cảm giác chán ăn, buồn nôn, mệt mỏi, đau đầu và đau lưng, Hoàng không thể chịu nổi nên đi khám. Tại bệnh viện địa phương ở huyện Cư Jút, tỉnh Đắk Nông, Hoàng được chẩn đoán bị suy thận giai đoạn cuối, nhưng anh không tin. Ông bố trẻ sắp xếp vội vài bộ hành lý, xuống một bệnh viện ở TP HCM khám lại nhưng nhận kết quả tương tự.

"Tôi suy sụp hoàn toàn khi biết căn bệnh này không thể chữa khỏi, phải gắn với máy chạy thận cả đời. Cách tốt nhất là ghép thận, nhưng chi phí rất cao, khoảng 1,4 tỷ đồng. Tôi còn mẹ, vợ và con gái 20 tháng tuổi. Có những đêm tôi không thể ngủ được, chỉ biết khóc vì thương gia đình, vì cảm giác bất lực bủa vây. Tôi chỉ ước khi ngủ dậy tất cả chỉ là một giấc mơ", Hoàng nói.

Trở về nhà được một tuần, Hoàng phải nhập viện cấp cứu do sức khỏe quá yếu. Anh được cắm catheter để lọc máu khẩn cấp và nằm theo dõi trong một tuần. Trong thời gian này, anh được mổ cầu tay, một phẫu thuật được tiến hành trước khi chạy thận 6 - 8 tuần. Từ tháng 11/2024, Hoàng bắt đầu chạy thận nhân tạo ở địa phương. Hiện mỗi tuần anh chạy thận hai lần, chi phí khoảng 600.000 đồng một lần.

Anh cho biết trong mấy tháng chạy thận nhân tạo tại bệnh viện, anh gặp rất nhiều người chỉ ngoài 20 tuổi cũng mắc căn bệnh giống mình và đối mặt nguy cơ phải chạy thận suốt đời nếu không cấy ghép. "Đừng để một lon nước ngọt, một bữa mì gói, thức khuya hay vài viên thuốc giảm đau lấy đi cả tương lai của bạn. Thận im lặng đến khi nó không chịu nổi nữa, lúc ấy, bạn mới biết nó quan trọng đến mức nào. Tuổi trẻ đáng quý thật, tiền bạc quan trọng thật nhưng sức khỏe mới là điều quý giá nhất", Trần Hoàng chia sẻ.

2 thói quen âm thầm huỷ hoại thận

Tiến sĩ, bác sĩ Nghiêm Trung Dũng - Giám đốc Trung tâm Thận tiết niệu và Lọc máu, cho biết, nguyên nhân gây suy thận ở người trẻ ngoài bệnh lý còn có các yếu tố khác, phần lớn liên quan tới thói quen sinh hoạt hàng ngày.

1. Thói quen ăn uống, sinh hoạt không điều độ của người trẻ thúc đẩy nhiều bệnh trong đó có suy thận mạn.

Cụ thể, bác sĩ Dũng chỉ ra các thói quen xấu gồm sử dụng quá nhiều đồ uống không rõ nguồn gốc, thức ăn tiện lợi như mì gói với hàm lượng muối cao; sinh hoạt không điều độ như ngủ muộn, lười vận động dẫn đến béo phì.

2. Lười kiểm tra sức khỏe, khi có các biểu hiện bất thường, người trẻ hay chủ quan nghĩ bị mệt mỏi thông thường. Họ ngại đến các cơ sở y tế khám dẫn tới không phát hiện sớm bệnh. Phát hiện ở giai đoạn sớm giúp kéo dài thời gian điều trị bảo tồn với chi phí điều trị thấp, hiệu quả. Ở giai đoạn muộn, việc điều trị bảo tồn rút ngắn lại, chi phí điều trị lớn.

Người bệnh suy thận mạn giai đoạn cuối bắt buộc phải điều trị 1 trong 3 phương pháp như lọc máu chu kỳ, lọc máu qua màng bụng và ghép thận. Vì vậy, bác sĩ khuyến cáo, bệnh thận thường diễn biến rất âm thầm, giai đoạn đầu ít có triệu chứng, cách tốt nhất là kiểm tra sức khỏe định kỳ và xét nghiệm đánh giá chức năng thận.

8 nguyên tắc vàng để bảo vệ thận

1. Uống đủ nước

Nước có vai trò quan trọng đối với cơ thể, và đặc biệt với những người bị thận yếu thì cần đặc biệt lưu ý. Các bác sĩ khuyến cáo, người bị bệnh thận không nên uống quá nhiều hay quá ít nước, vì uống nhiều nước sẽ tạo áp lực lên cho thận. Song, cũng không được uống ít nước sẽ làm tăng nguy cơ thận bị nhiễm độc, do thận sẽ không đủ nước để co bóp đẩy cặn bã và độc tố ra ngoài. Vì vậy, chỉ cần uống một lượng nước vừa đủ mỗi ngày.

Vậy uống bao nhiêu nước là đủ? Mỗi ngày cơ thể cần 2-2,5 lít nước, tùy theo sức khỏe tổng thể, giới tính, trọng lượng cơ thể và hoạt động của người đó. Với những người chơi thể thao, mồ hôi tiết ra nhiều thì cần bổ sung nước nhiều hơn.

Để nạp đủ nước cho cơ thể, cần lưu ý những điều sau: không nên uống một lượng nước lớn một lúc mà nên uống từng ngụm nhỏ, để giúp các tế bào thẩm thấu lượng nước đưa vào; nên uống nước ấm giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh về đường hô hấp mà còn tăng nhu động ruột, hỗ trợ hệ tiêu hóa và việc tuần hoàn máu trong cơ thể trở nên dễ dàng, trơn tru hơn; không đợi đến khi khát mới uống, bởi vì ngay cả khi không khát cơ thể vẫn có khả năng mất đi một lượng nước cần thiết cần phải bổ sung ngay.
Ngoài nước lọc ra, có thể tăng cường thêm một số loại nước trái cây tươi như nước dưa hấu, táo, dâu tây… rất giàu vitamin và khoáng chất rất tốt cho thận và đặc biệt tránh xa các loại nước ngọt có ga, vì lượng đường và phốt pho ở trong các loại nước này sẽ thúc đẩy bài tiết canxi ra ngoài, gia tăng áp lực cho thận, dễ sinh sỏi thận. Lưu ý, với những người đã từng bị sỏi thận nên uống nhiều nước hơn một chút để giúp ngăn ngừa hình thành sỏi trong tương lai.

2. Thường xuyên vận động vừa sức

Tập thể dục không chỉ cần thiết với những người bình thường, mà đối với những người bị bệnh thận cũng cần duy trì vận động. Việc luyện tập thể thao điều độ không những giúp tăng cường sự dẻo dai cho các cơ bắp, tăng cường hệ miễn dịch, giúp khí huyết được lưu thông tốt hơn mà còn giúp ổn định huyết áp, làm giảm mỡ máu (cholesterol và triglycerides), tăng cường sức khỏe tim mạch.

Tuy nhiên, đối với những người thận yếu cần chú ý: loại bài tập, thời gian tập luyện, cường độ và thời gian tập luyện. Với đối tượng này nên chọn các bài tập nhẹ nhàng như: đi bộ, bơi lội, đạp xe, tập yoga, earobic… Với những người mới tập luyện nên tập từ từ, rồi tăng dần thời gian lên, nên duy trì 30-45 phút/ngày, tập ít nhất 3 ngày/tuần.

Tùy vào sức khỏe mỗi người mà có cường độ tập khác nhau, tập vừa với sức của mình. Khi thấy mệt, khó thở, tim đập nhanh, đau bụng… thì cần dừng lại ngay.


3. Duy trì cân nặng phù hợp

Những người thừa cân hoặc béo phì ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe, có nguy cơ mắc một số tình trạng sức khỏe tiểu đường, tim mạch, huyết áp cao có thể làm hỏng thận. Vì vậy, cần theo dõi và duy trì chỉ số khối cơ thể (BMI) ở mức phù hợp. BMI là chỉ số thể dùng để đo lượng mỡ trong cơ thể.

Chỉ số BMI được tính cho người trưởng thành bằng cân nặng chia cho bình phương chiều cao. Một người có chỉ số khối cơ thể bình thường dao động trong khoảng 18,6-24,9. Nếu vượt qua chỉ số này vượt quá 25, cơ thể đang bị thừa cân béo phì. Để làm được điều này, cần duy trì chế độ dinh dưỡng, tập luyện khoa học.

4. Kiểm soát đường huyết

Với những người bị bệnh tiểu đường, hoặc có nguy cơ có lượng đường huyết cao là những đối tượng dễ làm tổn thương thận. Một khi các tế bào của cơ thể không thể sử dụng hết đường trong máu, thận buộc phải làm việc nhiều hơn để lọc máu. Điều này xảy ra trong thời gian dài có thể làm nguy hiểm đến tính mạng.

Tuy nhiên, nếu bản thân kiểm soát đường trong máu thì có thể giảm được nguy cơ gây hại cho thận. Bên cạnh chế độ tập luyện và dinh dưỡng hợp lý thì cần thăm khám định kỳ. Khi phát hiện sớm, bác sĩ có cách để giảm hoặc ngăn ngừa tổn thương ở thận.

5. Theo dõi huyết áp

Huyết áp cao là yếu tố ảnh hưởng sẽ kéo theo các hệ lụy về sức khỏe như tiểu đường, tim mạch hoặc cholesterol tăng tăng cao, gây tổn thương đến thận. Khi huyết áp tăng cao sẽ làm dày các thành mạch và gây hẹp lòng mạch máu. Quá trình lọc máu trở nên khó khăn hơn, các chất thải của cơ thể sẽ bị ứ đọng lại trong máu và theo thời gian sẽ gây hại cho thận. Chỉ số huyết áp bình thường là 120/80 mmHg.

Nếu chỉ số huyết áp trên 140/90 là tình trạng huyết áp tăng. Nếu gặp tình trạng này, người bệnh cần tham vấn ý kiến bác sĩ và cần theo dõi huyết áp thường xuyên, thay đổi lối sống và có thể dùng thuốc. Khi huyết áp cao kéo dài sẽ làm tăng áp lực lên cầu thận khiến thận làm việc vất vả hơn, có nguy cơ dẫn đến suy thận.

6. Hạn chế sử dụng rượu bia, và ngưng hút thuốc lá

Đây là hai yếu tố có ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe tổng thể, trong đó có thận. Nếu thường xuyên uống quá nhiều bia rượu, nồng độ cồn trong máu tăng cao, thận làm việc hết công suất mà khó có thể đào thải hết độc tố ra ngoài. Điều này có thể dẫn đến viêm thận cấp tính hoặc mạn tính. Đồng thời, uống nhiều rượu làm tăng huyết áp, một nguyên nhân phổ biến của bệnh thận.

Theo Tổ chức Y tế thế giới, nên uống rượu bia ở mức cho phép, một người chỉ nên sử dụng 10g cồn nguyên chất (tương đương ¾ chai bia 330ml, hoặc 1 ly rượu vang 100ml (13,5%), một cốc rượu mạnh 30ml (40%). Bên cạnh đó, hút thuốc lá là nguyên nhân gây xơ vữa các mạch máu, máu lưu thông đến thận chậm hơn.

Đặc biệt, hút thuốc cũng tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư. Người hút thuốc lá không chỉ gây hại cho chính bản thân mà còn ảnh hưởng tới người xung quanh (gọi là “hút thuốc lá thụ động”). Vì vậy, muốn thận được duy trì chức năng, cần từ bỏ thói quen không tốt này để bảo vệ thận.

7. Chú ý trong việc sử dụng thuốc không kê đơn

Nếu thường xuyên dùng thuốc giảm đau không kê đơn (OTC), thuốc chống viêm không steroid bao gồm ibuprofen và naproxen, có thể gây hại cho thận nếu dùng chúng thường xuyên vì đau mạn tính, đau đầu hoặc viêm khớp.

Vì vậy, cần chú ý và thận trọng khi sử dụng các loại thuốc này. Tốt nhất, khi sử dụng những loại thuốc này hàng ngày, cần tham vấn ý kiến của bác sĩ. Trao đổi với bác sĩ về các phương pháp điều trị an toàn cho thận nếu bạn đang phải đương đầu với cơn đau.

Ngoài thuốc giảm đau, các loại thuốc khác cũng cần theo đúng chỉ định và hướng dẫn của bác sĩ. Cùng mắc một loại bệnh giống nhau, thuốc dùng tốt ở người bệnh này nhưng có thể không dùng được ở người bệnh khác. Đặc biệt nhiều loại “thực phẩm chức năng” đôi khi được quảng cáo như thuốc nên gây hiểu lầm và người bệnh không biết nên đã sử dụng như thuốc chữa bệnh.

8. Kiểm tra chức năng thận

Nếu bạn ở đối tượng có nguy cơ cao bị tổn thương thận hoặc đang bị bệnh thận thì cần kiểm tra chức năng của thận thường xuyên. Những đối tượng sau cần lưu ý kiểm tra thường xuyên: Người trên 60 tuổi; Người sinh ra nhẹ cân; Người bị bệnh tim mạch, tăng huyết áp hoặc đái tháo đường; Người có tiền sử gia đình bị tăng huyết áp, đái tháo đường hoặc mắc bệnh thận mạn phải lọc máu hay ghép thận; Người béo phì; Người có dấu hiệu bất thường ở thận

Việc kiểm tra chức năng thận thường xuyên là một cách để tầm soát sức khỏe của thận, cũng biết được những thay đổi có thể xảy ra. Việc phát hiện sớm có thể giúp điều chỉnh lối sống cũng như những can thiệp y tế giúp làm chậm hoặc ngăn ngừa thận bị tổn thương trong tương lai.

VietBF@sưu tập