Liz Cheney có thể bị buộc phải làm chứng mặc dù đã được ân xá

Liz Cheney, một cái tên đã trở thành đồng nghĩa với sự phản kháng đối với Tổng thống Donald Trump trong giới Cộng hòa, có thể sớm thấy mình trong một sự chú ý chính trị và pháp lý mới. Cựu nữ dân biểu Wyoming, người từng là phó chủ tịch của Ủy ban Chọn lọc Hạ viện ban đầu điều tra các sự kiện ngày 6 tháng 1 năm 2021, có thể bị buộc phải làm chứng trước một tiểu ban mới do Đảng Cộng hòa Hạ viện thành lập.

Trong khi trát đòi hầu tòa và điều tra là những công cụ giám sát phổ biến tại Quốc hội, tình hình của Cheney lại là duy nhất, một phần là do bà được Tổng thống Joe Biden ân xá gần đây. Tiểu ban mới, do Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson (R-LA) công bố, được thành lập để xem xét lại các tình tiết xung quanh các sự kiện dẫn đến và sau ngày 6 tháng 1 năm 2021.

Những người chỉ trích ủy ban ngày 6 tháng 1 ban đầu từ lâu đã lập luận rằng những phát hiện của ủy ban này là thiên vị, với một số đảng viên Cộng hòa tuyên bố rằng các nhân chứng quan trọng đã bị ép buộc, bằng chứng quan trọng đã bị bỏ qua và cuộc điều tra đã được sử dụng như một công cụ chính trị để làm mất uy tín của Trump và những người ủng hộ ông. Cheney, là một trong những đảng viên Cộng hòa thẳng thắn nhất có liên quan, đã trở thành mục tiêu cụ thể của những cáo buộc này.

Trong suốt quá trình của ủy ban, Cheney đã thẳng thắn chỉ trích Tổng thống Trump. Trong bài phát biểu vào tháng 6 năm 2022, bà đã cảnh cáo các thành viên trong đảng của mình rằng, "Sẽ có một ngày Donald Trump ra đi, nhưng sự ô nhục của các người sẽ vẫn còn."

Vào tháng 12 năm 2024, Tiểu ban Giám sát của Chính quyền Hạ viện, do Đại diện Barry Loudermilk (R-GA) đứng đầu, đã công bố một báo cáo khuyến nghị nên điều tra Cheney vì cáo buộc can thiệp vào nhân chứng. Báo cáo cáo buộc bà đã giao tiếp thiếu đạo đức với cựu trợ lý Nhà Trắng Cassidy Hutchinson trong quá trình điều tra của ủy ban.

Đáp lại những cáo buộc này, Cheney đã bảo vệ hành động của mình, khẳng định rằng báo cáo "bịa đặt những lời nói dối và cáo buộc phỉ báng nhằm che đậy những gì Donald Trump đã làm".

Vào ngày 20 tháng 1, ngay trước khi rời nhiệm sở, Tổng thống Joe Biden đã ban hành lệnh ân xá trước cho các thành viên của Ủy ban ngày 6 tháng 1, bao gồm cả Cheney, để bảo vệ họ khỏi sự trả thù chính trị tiềm tàng của chính quyền mới. Biden tuyên bố rằng những lệnh ân xá này không nên được coi là sự thừa nhận hành vi sai trái mà là sự công nhận công lao của họ.

Tuy nhiên, các chuyên gia pháp lý đã chỉ ra một hậu quả quan trọng của lệnh ân xá của tổng thống: chúng loại bỏ khả năng người nhận được lệnh ân xá được viện dẫn Tu chính án thứ năm để tránh tự buộc tội mình về những tội đã được ân xá.

Tu chính án thứ năm đảm bảo rằng cá nhân không thể bị buộc phải làm chứng chống lại chính mình trong các vụ án hình sự. Tuy nhiên, một tiền lệ pháp lý lâu đời được thiết lập trong vụ án Brown v. Walker của Tòa án Tối cao năm 1896 cho rằng một khi lệnh ân xá được ban hành, người nhận không còn có thể yêu cầu đặc quyền Tu chính án thứ năm nữa vì lệnh ân xá xóa bỏ trách nhiệm hình sự liên quan đến hành vi phạm tội.

Tờ Cowboy State Daily lần đầu tiên đưa tin về khả năng bị phơi bày trước pháp luật của Cheney và việc ân xá của tổng thống có thể ảnh hưởng đến khả năng tránh làm chứng của bà như thế nào. Trong trường hợp của Cheney, điều này có nghĩa là nếu bà bị tiểu ban mới triệu tập, bà có thể có nghĩa vụ pháp lý phải làm chứng về công việc của mình trong cuộc điều tra ngày 6 tháng 1.

Trong khi lệnh ân xá của Biden làm phức tạp khả năng tránh làm chứng của Cheney, vẫn có những lập luận pháp lý tiềm tàng mà luật sư của bà có thể khám phá. Ví dụ, Tu chính án thứ năm vẫn có thể áp dụng nếu lời khai của Cheney có thể khiến bà phải chịu trách nhiệm hình sự theo luật tiểu bang. Không giống như lệnh ân xá của liên bang, các tội danh của tiểu bang nằm ngoài phạm vi khoan hồng của tổng thống.

Cheney có thể phản đối lệnh triệu tập vì lý do thủ tục, lập luận rằng cuộc điều tra của tiểu ban mới thiếu tính hợp pháp hoặc đang được tiến hành một cách thiếu thiện chí. Lời khai của bà, nếu có, có thể chứng minh cho cách bà xử lý cuộc điều tra ngày 6 tháng 1 hoặc đặt ra những câu hỏi mới về hành động của bà.