Nhận biết người sống giả tạo để không bị tổn thương
Tác giả: Thảo Viên
Tham vấn y khoa: BS. Nguyễn Thường Hanh
Nhấn vào chia sẻ trên Facebook (Opens in new window)
Chia sẻ trên Skype (Opens in new window)
Bấm để chia sẻ lên LinkedIn (Opens in new window)
Nhận biết người sống giả tạo để không bị tổn thương
Những người sống giả tạo có thể khiến bạn tổn thương v́ bị lừa dối, thậm chí là bị chơi xấu khi cạnh tranh mà không hề hay biết. Làm sao bạn có thể sớm tháo mặt nạ của kiểu người nguy hiểm này?
Các nhà khoa học cho biết con người sẽ có xu hướng nói dối khi muốn vượt trội ai đó, giữ ǵn ḥa b́nh hay tránh để người khác bị tổn thương (*). Một số người th́ nói dối để tự bảo vệ bản thân trong những t́nh huống nguy hiểm hoặc bảo vệ ḷng tự trọng của ḿnh. Ngay cả một đứa trẻ mới vài tháng tuổi cũng biết “lừa dối” mẹ khi khóc mặc dù chẳng có vấn đề ǵ cả để thu hút sự quan tâm. Động vật có thể dùng các chiêu tṛ “lừa dối” nhau để tranh giành thức ăn hoặc bạn t́nh giao phối.
Tuy nhiên, con người sống giả dối th́ có thể xem sự lừa dối như một loại mặt nạ tâm lư để âm thầm gây tổn hại cho mọi người xung quanh. Bạn cần biết cách phân biệt người giả dối và người tử tế để tránh bị tổn thương. Đồng thời, sự nhạy bén trong cách nh́n người cũng sẽ giúp bạn trân trọng hơn những người yêu mến bạn một cách chân thành.
Dấu hiệu của người sống giả dối
sống giả tạo
Cuộc sống này quá ngắn ngủi để bạn bận tâm về những người sống giả dối. V́ thế, bạn nên nhận biết những người này qua 10 dấu hiệu sau đây:
1. Người sống giả tạo nói không giữ lời: Nếu t́nh trạng “nói được mà không làm được” lặp lại quá nhiều lần, đây có thể là dấu hiệu chứng tỏ người ấy đang nói dối.
2. Người sống giả tạo xuất hiện khi có lợi: Bạn sẽ thấy kiểu người này luôn vắng mặt mỗi khi bạn cần có sự giúp đỡ, nhưng lại có mặt mỗi khi có lợi ích cho bản thân.
3. Người sống giả tạo không lắng nghe bạn: Họ chỉ giả vờ ngồi đó nhưng không nắm bắt thông tin bạn đề cập, sau này nhắc lại sẽ không nhớ.
4. Người sống giả tạo thường tỏ ra vui vẻ: Dạng người này có biệt tài có thể cười nói vui vẻ với cả người mà họ ghét hoặc ngay sau khi bị sếp phê b́nh!
5. Người sống giả tạo nói xấu sau lưng bạn: Không có ai hoàn hảo, song họ luôn cố ư “vạch lá t́m sâu” để nói những điều tiêu cực về bạn, thậm chí nói sai sự thật về bạn.
6. Người sống giả tạo thích khoe thành tích: Những giá trị cuộc sống hiện đại có thể khiến họ thích chạy theo danh vọng và các mối quan hệ có lợi cho ḿnh.
7. Người sống giả tạo thường biện minh: Thay v́ thừa nhận lỗi lầm hoặc sai sót, họ có xu hướng đưa lư do biện minh để tự bảo vệ ḿnh.
8. Người sống giả tạo thích đổ lỗi: Để đánh lạc hướng đối phương khi xung đột, họ sẽ t́m cách đổ lỗi cho người khác.
9. Người sống giả tạo thường tám chuyện: Họ thường tụ tập buôn dưa lê về người thứ ba. Nếu đang túm tụm nói chuyện mà tản ra khi bạn đến th́ có thể đang nói về bạn đấy.
10. Người sống giả tạo hay lấy ḷng cấp trên: Kiểu người này sẽ rất chú ư xây dựng mối quan hệ với cấp trên bằng cách khen ngợi, tặng quà, mời đi ăn…
Một cơn đột quỵ có thể để lại những biến chứng ngắn hạn cũng như dài hạn. Một trong những triệu chứng khá khó chịu mà bạn phải đương đầu đó là chứng liệt nửa thân người.
Chứng “liệt” là thuật ngữ được sử dụng phổ biến để mô tả trường hợp những người sống sót sau cơn đột quỵ bị mất cảm giác, sự chú ư, nhận thức của một bên cơ thể hoặc một bên môi trường của họ. Sự xao lăng có thể biểu lộ dưới dạng mất chú ư một bên cơ thể sau cơn đột quỵ.
T́nh trạng liệt cũng có thể biểu thị dưới dạng mất nhận thức và năng lực tri thức một bên cơ thể của người vừa trải qua cơn đột quỵ hoặc các vùng xung quanh.
Các loại đột quỵ nào dẫn đến t́nh trạng liệt nửa thân người?
T́nh trạng liệt nửa thân người thường diễn ra sau một cơn đột quỵ làm tổn thương năo phải của những người thuận tay phải hay năo trái của những người thuận tay trái.
B́nh thường th́ t́nh trạng mất ngôn ngữ hiếm khi cùng xảy ra với chứng liệt nửa thân v́ chức năng ngôn ngữ thường nằm ở phía đối diện của năo bộ. Chứng liệt nửa thân có thể diễn tiến sau một cơn đột quỵ gây tổn thương đến thùy đỉnh phải của năo, nơi kiểm soát tiến tŕnh xử lư không gian–thị giác. Không gian–thị giác là khả năng nhận thức các đối tượng liên kết với nhau trong không gian.
Các triệu chứng của t́nh trạng liệt nửa thân
T́nh trạng liệt nửa thân có thể ảnh hưởng tới nhận thức và cảm giác của bên tay trái hoặc chân trái hoặc cả hai. Các bệnh nhân đột quỵ kèm theo t́nh trạng liệt nửa thân thường phớt lờ một bên cơ thể và trong nhiều trường hợp, không có cảm giác một bên cơ thể. Ở một vài trường hợp, một bệnh nhân bị đột quỵ vẫn có thể có cảm giác ở một bên suy yếu nhưng nếu yêu cầu bệnh nhân chỉ định đúng vị trí th́ họ lại chỉ sai bên suy yếu.
Đôi khi những người vừa trải qua cơn đột quỵ có thể liệt với mọi thứ ở một bên thị giác, ngay cả khi thị giác thật sự không hề bị suy giảm. Điều này thường gây khó khăn cho bác sĩ trong việc chẩn đoán bệnh nhân bị chứng liệt nửa thân có kèm bị mất thị giác thật sự hay không.
Thông thường một người bị đột quỵ sẽ bỏ qua những âm thanh đến từ bên liệt. Những người bị đột quỵ kèm theo t́nh trạng liệt sẽ không nhận thấy các vật hay con người ở một bên của căn pḥng.
T́nh trạng liệt ảnh hưởng tới bản thân bạn ra sao?
Sự mất nhận thức một bên này có mức độ nặng khác nhau giữa các bệnh nhân, ảnh hưởng đến những người bị đột quỵ khác nhau theo những cách khác nhau. Ví dụ đối với một số người, điều này gây trở ngại v́ nó khiến họ khó khăn trong việc định vị các vật thể phía bên trái của căn pḥng.
Ngược lại, nếu cơn đột quỵ quá nặng, người bị đột quỵ sẽ không thể nhận thức được bên họ bị liệt và thậm chí họ cũng không mảy may quan tâm đến việc bên đó ra sao. Việc họ mất nhận thức rằng ḿnh bị liệt một bên sẽ khiến cho việc thực hiện các hoạt động hằng ngày vô cùng khó khăn. Một số bệnh nhân đột quỵ có thể cảm nhận được phía bên phải của căn pḥng nhưng không nhận thức được chính xác được việc họ đang nh́n thấy cả căn pḥng. Nói cách khác, họ không nhận thức được toàn bộ vấn đề.
Thông thường những người trải qua cơn đột quỵ sẽ nhầm lẫn về khu vực bị liệt và trong quá tŕnh hồi phục sẽ có nhiều giai đoạn bệnh nặng trở lại.
Nh́n chung th́ những người bị đột quỵ không thể nhận thức được toàn bộ vấn đề. Tùy thuộc vào nhiều yếu tố khác mà có trường hợp người đột quỵ nhận thức được một bên cơ thể và biết rằng ḿnh đang bị chứng liệt bên đó trong khi một số khác th́ không tin rằng họ đang liệt một bên cơ thể và họ khẳng định rằng ḿnh đang di chuyển một cánh tay hay một chân trong khi thực tế lại không phải thế.
Xao lăng là một trong những di chứng phiền hà nhất của một cơn đột quỵ mà người thân của bệnh nhân phải gánh chịu. Nhưng các bệnh nhân thường cảm thấy hài ḷng với cuộc sống và không cảm thấy phiền hà ǵ với t́nh trạng bệnh của ḿnh v́ đơn giản là họ đă bị mất nhận thức bên đó. Tuy nhiên, t́nh trạng này lại thực sự là một vấn đề khó khăn với những ai chăm sóc cho họ v́ họ đă mất khả năng t́m vật ở một bên, không hợp tác tốt với nhân viên phục hồi chức năng và mất cảm giác đau bên bị liệt.
Dưới đây là một vài mẹo nhỏ giúp đối phó với chứng liệt nửa thân:
•Kiên nhẫn. Chứng liệt thực sự là t́nh trạng khiếm khuyết và tổn thương thần kinh. Chứ nó không phải là các rối loạn về hành vi, “sự phủ nhận”, sự hay quên hay sự bất hợp tác. Một bệnh nhân bị đột quỵ không thể kiểm soát được những điều trên.
•Cố gắng giúp người thân của bạn đang hồi phục sau cơn đột quỵ quay người để có thể quan sát được phía bên bị liệt. Điều này giúp cho người bệnh định hướng tốt hơn môi trường xung quanh ḿnh. Hăy tập thói quen hằng ngày xoay người khắp pḥng quan sát khi t́m kiếm một vật ǵ đó. Người bệnh có thể không phục hồi được chứng liệt nhưng rất có thể nhớ được thói quen “luôn luôn quay xung quanh để quan sát khi bạn đạng ban t́m kiếm một thứ ǵ đó”.
•Chú ư đến sự an toàn. Người thân của bạn có thể sẽ không cảm thấy đau, hay thấy nóng hoặc sự không thoải mái ở bên phía bị liệt. Hăy quan sát bên bị liệt có bị thương ǵ không và cố gắng không để những vật sắc nhọn hoặc bất cứ thứ ǵ có thể gây tổn thương ở phía bên bị chứng liệt.
T́nh trạng liệt là một trong những hậu quả bất thường và rất khó hiểu của bệnh đột quỵ. T́nh trạng liệt nửa thân thường gây khó khăn cho những người chăm sóc hơn là những người bị đột quỵ. Khi bạn có người thân phải chống chọi với t́nh trạng liệt nửa thân sau khi bị đột quỵ, việc chăm sóc sẽ trở nên đặc biệt khó khăn. Hiểu rơ về t́nh trạng xao lăng là bước quan trọng nhất giúp bạn đối phó với những khó khăn này.
8 mẹo dành cho người chăm sóc bệnh nhân sau đột quỵ
Chăm sóc bệnh nhân sau đột quỵ là công việc không hề đơn giản với nhiều người. Thay v́ than phiền, bạn hăy thử t́m hiểu những mẹo sau để biết được cách chăm sóc người thân tốt hơn nhé.
Nếu gia đ́nh bạn không may có người bị đột quỵ và bạn là người phải đảm đương công việc chăm sóc bệnh nhân, bạn cần làm ǵ và trang bị cho ḿnh những kiến thức ǵ? Bài viết sau sẽ giúp bạn giải đáp thắc mắc này.
Trau dồi kiến thức
Một trong những rào cản lớn nhất đối với người nhà của bệnh nhân sau đột quy là kiến thức về khâu chăm sóc sức khỏe bệnh nhân cũng như căn bệnh đột quỵ. Bạn cần t́m hiểu thêm nhiều thông tin về việc phục hồi sau đột quy hoặc nhờ đến sự tư vấn của chuyên gia.
Đánh giá nhu cầu của người bệnh và khả năng đáp ứng của bạn
Bạn cần cân nhắc nhu cầu của người thân trên các lĩnh vực như:
•Cách thức tắm hay thay đồ cho bệnh nhân
•Các loại thuốc
•Các bài tập phục hồi cho bệnh nhân sau đột quỵ
•Bảo hiểm và chi tiêu tài chính.
Bạn cần nhớ rằng, không phải tất cả mọi việc bạn đều có thể đảm đương. Do đó, hăy nh́n nhận và đánh giá khả năng, tầm hiểu biết của ḿnh để có thể chăm sóc người thân tốt hơn nhé.
Cẩn trọng vấn đề an toàn
Bạn cần tham khảo ư kiến chuyên gia trị liệu để đảm bảo sự an toàn trong ngôi nhà của bạn. Có thể, bạn cần di chuyển pḥng tắm, cầu thang hay loại bỏ những loại thảm lót nền trơn trượt. Thiết kế thanh chắn, tay vịn để hỗ trợ bệnh nhân đi lại dễ dàng hơn cũng là điều cần cân nhắc để đảm bảo an toàn.
Chuẩn bị tinh thần đối mặt với những thay đổi trong tâm trạng và hành vi
Những mất mát, khó khăn gặp phải sau cơn đột quỵ, dù là tạm thời hay lâu dài, đều là điều không dễ dàng ǵ đối với bệnh nhân sau cơn đột quỵ.
Do đó, các chuyên gia tâm lư khuyên, bạn đừng nên nói rằng, bạn hiểu cảm giác của họ ra sao, bởi lẽ sự thật là không một ai hiểu được nỗi đau mà người bệnh đă trải qua ngoài chính bản thân họ. Thay vào đó, bạn hăy thể hiện t́nh yêu thương, sự nhẫn nại và ủng hộ đối với người thân nhé.
Lưu ư vấn đề Trầm Cảm
Phần lớn bệnh nhân sau đột quỵ đều có nguy cơ cao mắc trầm cảm. Tỷ lệ mắc phải là từ 30-50%. Trầm cảm tác động lớn đến quá tŕnh hồi phục của bệnh nhân. V́ thế, bạn cần quan sát kỹ những dấu hiệu, biểu hiện lạ ở người thân để có thể kịp thời t́m giải pháp nhé.
Đề pḥng nhân tố tiềm ẩn nguy cơ đột quỵ lần 2
Đột quỵ lần 2 cũng là điều có thể xảy ra. Do đó, người chăm sóc sức khỏe bệnh nhân sau đột quỵ phải hết sức lưu ư để giảm thiểu nguy cơ đột quỵ lần nữa. Bạn có thể chuẩn bị những bữa ăn tốt cho sức khỏe người đột quỵ, tránh cho bệnh nhân tiếp xúc với khói thuốc lá, khuyến khích họ vận động và đảm bảo cho bệnh nhân uống thuốc đầy đủ. Bên cạnh đó, nên để ư nếu bệnh nhân có những dấu hiệu đột quỵ để có cách xử lư kịp thời
Càng chăm sóc tốt cho sức khỏe bản thân, bạn càng có khả năng chăm sóc tốt hơn cho người thân. Nếu bạn kiệt sức hay mệt mỏi th́ việc chăm sóc sẽ gặp nhiều khó khăn hơn. Do đó, đừng v́ lo lắng, chăm sóc người thân mà bỏ bê sức khỏe của ḿnh bạn nhé.
Kiên nhẫn với chính ḿnh
Không một ai là hoàn hảo cả. Hơn thế nữa, nếu bạn chưa từng trải qua cú sốc ở người thân như vậy, việc phải học hỏi rất nhiều thứ cũng là điều dễ hiểu mà thôi. Bạn cần trau dồi cho ḿnh nhiều kỹ năng, đồng thời, tin tưởng vào bản thân để có thể trở thành người đồng hành bền bỉ với người thân yêu của bạn.
Chúc bạn có đủ sức khỏe và niềm tin để đồng hành cùng người thân!
Các nhân tố làm gia tăng nguy cơ đột quỵ không nên bỏ qua
Có rất nhiều nhân tố làm gia tăng nguy cơ đột quỵ. Không chỉ tuổi tác, tiền sử bệnh án, giới tính… mà c̣n nhiều nhân tố đặc biệt khác cần lưu ư.
Đột quỵ được xem là nguyên nhân hàng đầu gây đột tử ở nhiều người. Các cơn đột quỵ thường xuất hiện một cách bất ngờ, không thể kiểm soát kịp thời nên nguy cơ tử vong rất cao. Bài viết sau sẽ cung cấp cho bạn thông tin về nhân tố gây đột quỵ phổ biến, giúp bạn có một cái nh́n tổng quát để ngăn ngừa bệnh và bảo vệ bản thân một cách hiệu quả.
Tuổi tác
Khi đă qua ngưỡng tuổi 55, cứ mỗi 10 năm th́ khả năng đột quỵ của bạn lại tăng gấp đôi. Bạn cũng cần lưu ư, kể cả trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ vẫn có nguy cơ đối mặt với đột quỵ.
Tiền sử bệnh của gia đ́nh
Nếu cha, mẹ, anh, chị, em hay ông bà bạn có tiền sử mắc đột quỵ, đặc biệt là trước khi họ 65 tuổi th́ bạn cũng có nguy cơ cao mắc phải t́nh trạng tương tự. Đôi khi, nguyên nhân gây ra đột quỵ là do các chứng rối loạn di truyền như bệnh động mạch di truyền trội nhiễm sắc thể kèm nhồi máu dưới vỏ và bệnh năo chất trắng, làm cản trở ḍng máu lưu thông trong năo của bạn.
Giới tính
Mỗi năm, theo thống kê, các ca đột quỵ xảy ra ở nữ giới nhiều hơn nam giới. Các nhân tố có thể khiến cho nữ giới dễ dàng đột quỵ bao gồm mang thai, tiền sử mắc các bệnh như tiền sản giật, đái tháo đường thai kỳ, sử dụng các liệu thuốc ngừa thai hay các liệu pháp hormone tuổi măn kinh. Bạn cần khám bác sĩ để biết thêm những nguy cơ mắc bệnh của ḿnh.
Tiền sử bị đột quỵ, TIA (cơn thiếu máu năo thoáng qua) hay các cơn đau tim
Người đă từng bị đột quỵ có nguy cơ đột quỵ cao hơn những người chưa bao giờ. Cơn thiếu máu năo thoáng qua (TIA) cũng có thể là nguyên nhân dẫn đến đột quỵ. TIA là t́nh trạng tắc nghẽn nhỏ và tạm thời trong năo có thể làm bộc phát các triệu chứng như đột quỵ, nhưng không để lại những tổn hại lâu dài.
Những người mắc phải t́nh trạng TIA một hoặc hơn một lần có nguy cơ đột quỵ gấp 10 lần so với những người khác ở cùng độ tuổi và giới tính. Việc phát hiện và chữa trị TIA kịp thời giúp bạn hạn chế nguy cơ đột quỵ. TIA được xem là t́nh trạng bệnh khẩn cấp phải được kiểm soát nhanh chóng để tránh những nguy hiểm về sau.
Bên cạnh đó, nếu bạn từng bộc phát các cơn đau tim, bạn cũng có nhiều khả năng bị đột quỵ. Cơn đau tim làm tắc nghẽn các mạch máu cản trở máu truyền đến tim. Tương tự như vậy, phần lớn các cơn đột quỵ cũng xuất hiện do những tắc nghẽn bên trong năo bộ.
Bên cạnh các yếu tố nêu trên, những nhân tố khác ngoài đời sống cũng có nguy cơ cao khiến đột quỵ bộc phát:
•Nhân tố kinh tế xă hội. Có nhiều bằng chứng cho thấy, các cơn đột quỵ thường xảy ra ở những người có thu nhập thấp. Bên cạnh đó, những người thu nhập thấp cũng bị giới hạn bởi khả năng chi trả cho các chi phí khám chữa bệnh hiện đại, đắt tiền;
•Thói quen ngủ. Một vài nghiên cứu gần đây chỉ ra rằng, những người có giấc ngủ tốt thường hạn chế được các nguy cơ mắc bệnh tim và đột quỵ;
•Rượu bia. Các chuyên gia cho biết, với nam giới, mỗi ngày không nên uống quá 2 ly và nữ giới không nên quá 1 ly rượu vang. Phụ nữ đang trong thai kỳ tuyệt nhiên không nên dùng rượu bia. Theo các chuyên gia, việc lạm dụng rượu bia và đồ uống có cồn có khả năng dẫn đến nhiều biến chứng phức tạp, bao gồm đột quỵ.
Qua những thông tin trên, Hello Bacsi hy vọng bạn có thể chủ động hơn trong việc pḥng ngừa bệnh để có một sức khỏe thật tốt.
Phục hồi chức năng cánh tay sau đột quỵ (Phần 2)
Phục hồi chức năng cánh tay sau đột quỵ ra sao mới hiệu quả là mối quan tâm của không ít người. Sau đột quỵ, bệnh nhân thường phải đối mặt với h́nh ảnh một bên cánh tay bị liệt. Việc điều trị phục hồi chức năng sẽ trở nên dễ dàng hơn khi bạn t́m được đúng phương pháp và sự kiên tŕ tập luyện.
Phục hồi chức năng cánh tay cánh tay sau đột quỵ ngày càng trở nên khả quan hơn nhờ sự tiến bộ của khoa học công nghệ. Ở phần 1, chúng ta đă t́m hiểu một số biện pháp giúp hỗ trợ lấy lại chức năng cánh tay. Phần 2 sẽ tiếp tục bật mí cho bạn những phương pháp khác nhằm giúp cánh tay hoạt động linh hoạt trở lại.
Điều trị chủ động – thụ động song song kết hợp
Cơn đột quỵ làm rối loạn sự cân bằng giữa hai bên của năo. Điều trị chủ động – thụ động song song liên quan đến việc sử dụng cùng lúc tay khỏe và tay bị liệt. Biện pháp này có khả năng giúp hai bên năo phối hợp hoạt động cùng nhau tốt hơn, khôi phục lại sự cân bằng và cải thiện chức năng cánh tay khi kết hợp với các liệu pháp khác.
Một h́nh thức điều trị song song gọi là BATRAC (điều trị hai tay với phương pháp chữa trị áp dụng nhịp điệu) cũng giúp bộ năo tái tổ chức sau cơn đột quỵ. Nó sử dụng các tín hiệu âm thanh để báo hiệu người tham gia bắt đầu đẩy hoặc kéo thanh tay cầm h́nh chữ T bằng hai tay. Bạn có thể thực hiện bằng cách sử dụng cả hai tay cùng một lúc hoặc bằng cách sử dụng lần lượt từng cánh tay.
Thiết bị máy móc hỗ trợ
Robot hỗ trợ vận động cũng có thể giúp các bệnh nhân thực hiện một số hoạt động nhất định. Mặc dù chưa được phổ biến rộng răi nhưng nếu có thể áp dụng nhiều, chúng sẽ là một bước tiến lớn trong việc cải thiện kết quả phục hồi chức năng cánh tay sau đột quỵ.
Kích thích điện cải thiện chức năng
Kỹ thuật này liên quan đến việc sử dụng ḍng điện cường độ thấp để kích thích các cơ bắp tê liệt mở bàn tay, cải thiện sức mạnh cơ bắp và phục hồi chức năng cánh tay. Bệnh nhân kiểm soát sự kích thích đến bàn tay bị liệt của ḿnh bằng cách đeo một chiếc găng tay có gắn các các cảm biến trên bàn tay không bị ảnh hưởng. Khi bệnh nhân mở bàn tay không bị ảnh hưởng ra, họ nhận được một lượng kích thích tương ứng đối với bên bàn tay bị suy giảm chức năng.
Qua 2 phần của bài viết, hy vọng bạn đă t́m ra cho ḿnh một phương pháp hiệu quả để phục hồi chức năng cánh tay.
Chế độ ăn lư tưởng sau đột quỵ giúp phục hồi hiệu quả
Chế độ ăn lư tưởng sau đột quỵ sẽ giúp bệnh nhân dần phục hồi sức khỏe, đồng thời ngăn ngừa cơn đột quỵ tái phát cũng như các t́nh trạng có liên quan khác.
Đột quỵ là căn bệnh nguy hiểm xảy ra bất cứ lúc nào và dẫn đến tử vong đột ngột. V́ vậy, nếu đang lo lắng về đột quỵ, bạn hăy t́m hiểu những thông tin bổ ích để ngăn ngừa căn bệnh này nhé. Bên cạnh đó, đối với những bệnh nhân vừa trải qua cơn đột quỵ th́ việc duy tŕ chế độ ăn lành mạnh rất cần thiết. Sau khi đột quỵ, cơ thể bệnh nhân có nguy cơ cao thiếu chất dinh dưỡng. Do đó, bạn không nên giảm cân sau cơn đột quỵ v́ chúng sẽ làm chậm quá tŕnh hồi phục. T́nh trạng thiếu chất dinh dưỡng có thể là do:
•Bệnh nhân gặp vấn đề nhai, nuốt;
•Gặp khó khăn trong cử động cánh tay hoặc bàn tay;
•Vấn đề về trí nhớ và thần kinh;
•Chán ăn.
Do đó, bệnh nhân và người chăm sóc cần biết những loại thực phẩm phù hợp cho bệnh nhân với chế độ ăn lư tưởng sau đột quỵ để giúp họ ngăn ngừa cơn đột quỵ tái phát. Hăy tham khảo bài viết sau để t́m hiểu về một chế độ ăn lư tưởng sau đột quỵ bạn nhé.
Chế độ ăn lư tưởng sau đột quỵ là ǵ?
Chế độ ăn uống lành mạnh sẽ làm giảm nguy cơ đột quỵ. Những bữa ăn ít chất béo, ít muối và nhiều rau củ, trái cây giúp làm giảm các mối nguy hiểm như cholesterol cao, tăng huyết áp, thừa cân và tiểu đường. Những thông tin dưới đây chỉ là những hướng dẫn chung. V́ vậy, chúng đôi khi không phù hợp với những người nhẹ cân và người gặp vấn đề nhai nuốt. Bạn nên tham vấn chuyên gia dinh dưỡng để t́m ra chế độ ăn lư tưởng sau đột quỵ phù hợp nhất.
Các chất cần hấp thụ nhiều trong chế độ ăn lư tưởng sau đột quỵ
Trái cây và rau củ. Chúng có khả năng làm giảm nguy cơ đột quỵ v́ có chứa các chất sau đây:
•Chất chống oxy hóa: làm giảm sự phá hủy mạch máu;
•Potassium (kali): giúp kiểm soát huyết áp;
•Chất xơ: làm giảm cholesterol;
•Folate (có trong rau củ xanh sẫm): làm giảm nguy cơ đột quỵ.
Bánh ḿ và ngũ cốc nguyên hạt chứa chất xơ, folate và các loại vitamin khác. Chúng làm giảm nguy cơ đột quỵ.
Nước. Bạn nên uống 8–10 ly nước một ngày để cung cấp đủ nước cho cơ thể.
Các chất cần hấp thụ vừa phải
•Thịt, thịt gà, cá;
•Bạn có thể ăn thịt đỏ và thịt gà trong bữa ăn. Tuy nhiên, bạn nên đảm bảo những điều sau: •Chọn loại thịt nạc (ít hay không có mỡ);
•Loại bỏ mỡ;
•Tách da ra khỏi thịt gà.
•Ăn các loại cá giàu chất béo sẽ làm giảm nguy cơ đột quỵ. Bạn nên cố gắng ăn ít nhất 2–3 lần/tuần;
•Các sản phẩm từ sữa ít béo. Lượng canxi và kali có trong các sản phẩm này giúp kiểm soát huyết áp cũng như giảm nguy cơ đột quỵ. Bạn nên chọn các thực phẩm từ sữa ít béo như sữa, yogurt, phô mai và bánh trứng sữa;
Các chất cần hấp thụ ít
Các chất béo lành mạnh bao gồm chất béo đa không băo ḥa và chất béo đơn không băo ḥa. Các chất béo này thường có trong:
•Các loại đậu, hạt;
•Quả bơ;
•Dầu thực vật (như dầu hạt cải, dầu ô liu và hướng dương).
Các chất cần hạn chế hấp thụ
Chế độ ăn lư tưởng sau đột quỵ cũng cần hạn chế một số chất dưới đây để đảm bảo sức khỏe bệnh nhân.
Các chất béo không lành mạnh: bao gồm chất béo băo ḥa và chất béo chuyển hóa. Chúng có trong các loại thực phẩm sau:
•Bơ;
•Mỡ lợn;
•Các loại thịt có mỡ;
•Các loại bánh ngọt;
•Một vài loại thức ăn vặt (thức ăn nhanh).
Chất béo băo ḥa và chất béo chuyển hóa làm gia tăng lượng cholesterol, tăng nguy cơ đột quỵ cho bệnh nhân.
Muối. Bữa ăn có quá nhiều muối sẽ làm tăng huyết áp, dẫn đến tăng nguy cơ đột quỵ.
•Bạn nên chọn các sản phẩm “không thêm muối” hay “ít muối”;
•Hạn chế ăn các món ăn vặt nhiều muối, thực phẩm chế biến sẵn hay thực phẩm mặn;
•Không thêm muối vào bữa ăn. Thay vào đó, bạn hăy thử dùng các loại thảo mộc và gia vị khác để tăng mùi vị;
•Xem xét bảng dinh dưỡng trên bao b́ sản phẩm. Muối thường được thay thế bằng tên sodium (natri). Bạn nên dùng ít hơn 4g sodium hay 1.600mg muối một ngày;
Đồ uống có cồn. Bạn nên chia sẻ với bác sĩ về lượng rượu bia đă sử dụng, v́ cồn có khả năng phản ứng với một số loại thuốc. Nó c̣n khiến bạn gặp khó khăn trong việc kiểm soát huyết áp.
Chia giờ cho các bữa ăn
Bệnh nhân sau cơn đột quỵ thường chán ăn, v́ vậy để đạt được một chế độ ăn lư tưởng sau đột quỵ, người chăm sóc nên giúp bệnh nhân bằng cách:
•Chia đều các bữa ăn trong một ngày;
•Cho người bệnh tự ăn nếu họ muốn;
•Khuyến khích bệnh nhân ăn các bữa ăn nhẹ trong ngày;
•Giảm sự xao nhăng của bệnh nhân trong suốt bữa ăn;
•Theo dơi nếu bệnh nhân có bất kỳ vấn đề ǵ khi nhai hay nuốt.
Chế độ ăn lư tưởng sau đột quỵ góp phần giúp bệnh nhân hồi phục nhanh. Bạn có thể tham khảo những thông tin để hỗ trợ người thân vượt qua giai đoạn này nhé.
Một số dấu hiệu cảnh báo chứng huyết khối tĩnh mạch năo
Trẻ em, thanh thiếu niên và người lớn đang bị đột quỵ do chứng huyết khối tĩnh mạch năo có thể dần dần hoặc đột nhiên cảm thấy một hoặc nhiều dấu hiệu sau đây:
•Nói lắp, không thể nói được, hoặc gặp khó khăn khi nói và hiểu các câu đơn giản.
•Không thể nh́n rơ ở một hoặc cả hai mắt.
•Bị bối rối hoặc kém tỉnh táo.
•Bị nhức đầu dữ dội, có nôn mửa hoặc không.
•Cảm thấy yếu hoặc tê liệt trên khuôn mặt, cánh tay hay chân, thường ở một bên của cơ thể.
Trẻ em đang bị đột quỵ do chứng huyết khối tĩnh mạch năo có thể chỉ xuất hiện các dấu hiệu sau:
•Trẻ bị động kinh mà không có nguyên nhân rơ ràng. Động kinh có thể như co giật ở trên mặt, tay hoặc chân, hoặc nh́n chằm chằm trong thời gian ngắn.
•Trẻ gặp khó khăn trong việc giữ tỉnh táo và minh mẫn vào ban ngày ngoài thời gian ngủ b́nh thường.
Nguyên nhân có thể gây ra chứng huyết khối tĩnh mạch năo
Chứng huyết khối tĩnh mạch năo đôi khi có thể xảy ra ở những trẻ em khỏe mạnh. Đối với những trẻ khác, chứng huyết khối tĩnh mạch năo có thể gây ra bởi t́nh trạng bệnh sẵn có ở trẻ. Các nguyên nhân có thể gây chứng huyết khối tĩnh mạch năo gồm những điều sau đây:
•Mất nước hoặc không có đủ nước trong cơ thể.
•Bệnh nhiễm trùng ở đầu và cổ tệ hơn.
•Bị bệnh bạch cầu và dùng các loại thuốc để điều trị bệnh bạch cầu.
•Rối loạn đông máu.
•Chấn thương đầu.
•Thiếu máu do thiếu sắt.
•Dùng thuốc tránh thai có chứa estrogen, là chất làm tăng nguy cơ đột quỵ.
•Các bệnh khác ở trẻ.
Điều trị chứng huyết khối tĩnh mạch năo
Các mục tiêu chính trong điều trị chứng huyết khối tĩnh mạch năo:
•Giảm tổn thương do chứng huyết khối tĩnh mạch có thể gây ra ở năo.
•Ngăn chặn các cục máu đông lớn hơn.
Phương pháp điều trị có thể bao gồm các loại thuốc được gọi là chất làm loăng máu (thuốc chống đông). Các chất này giúp ngăn chặn h́nh thành máu đông. Trẻ có thể được dùng một hoặc nhiều hơn các chất làm loăng máu như:
•Warfarin (Coumadin), đường uống.
•Heparin, tiêm tĩnh mạch.
•Phân tử heparin nhẹ (LMWH), tiêm dưới da.
Chứng huyết khối tĩnh mạch năo có thể tái phát
Nguy cơ tái phát đột quỵ phụ thuộc vào những điều sau đây:
•Nguyên nhân đột quỵ.
•Lựa chọn việc điều trị.
•Việc điều trị có hiệu quả như thế nào.
•Xét nghiệm phổ biến đối với đột quỵ ở trẻ em.
•Bác sĩ có thể cần một vài hoặc tất cả các xét nghiệm khi trẻ bị chứng huyết khối tĩnh mạch năo.
Vài xét nghiệm được thực hiện thường xuyên trên nhiều trẻ em tại bệnh viện v́ những nguyên nhân khác đột quỵ. Nếu bạn muốn t́m hiểu thêm về các xét nghiệm được thực hiện của trẻ, hăy tham khảo bác sĩ để biết thêm thông tin chi tiết.
Hầu hết các xét nghiệm sẽ được thực hiện nhiều lần khác nhau để theo dơi t́nh trạng của trẻ theo thời gian.
Kiểm tra sức khỏe (kiểm tra thần kinh)
Kiểm tra thần kinh để xác định họat động năo bộ của trẻ. Ví dụ, họat động xử lí thông tin cho cơ thể của năo như thế nào.
Thử máu
Xét nghiệm máu giúp bác sĩ t́m ra nguyên nhân trẻ bị đột quỵ. Nếu trẻ đang bị loăng máu, thực hiện xét nghiệm để xác định họat động các tế bào máu. Các xét nghiệm có thể cho biết có cần phải thay đổi thuốc hay không.
Chụp CT cho ra h́nh ảnh chi tiết các khu vực bị đột quỵ ảnh hưởng trong năo. Xét nghiệm này có thể cho thấy rằng đột quỵ đă xảy ra hay chưa. Chụp CT cũng có thể hiển thị những loại đột quỵ đă xảy ra, và các mô nào đă bị ảnh hưởng.
Phim chụp CT tĩnh mạch (CTV) sẽ hiển thị chi tiết hơn về các tĩnh mạch trong năo.
Chụp cộng hưởng từ (MRI)
MRI có thể cho biết cơn đột quỵ có xảy ra hay không. MRI cũng có thể hiển thị thời gian xảy ra và mức độ nghiêm trọng của cơn đột quỵ.
Phim chụp cộng hưởng từ tĩnh mạch (MRV) sẽ cho thấy h́nh ảnh các tĩnh mạch trong năo gần hơn.
Chọc ḍ tủy sống
Xét nghiệm này phát hiện các dấu hiệu nhiễm trùng hoặc viêm ở hệ thống thần kinh của trẻ. Những căn bệnh này có thể gây ra đột quỵ. Chọc ḍ tủy sống cũng được gọi là chích xương sống.
Chuẩn bị tinh thần cho người chăm sóc bệnh nhân bị đột quỵ
Chăm sóc cho bệnh nhận bị đột quỵ đóng vai tṛ quan trọng và đ̣i hỏi nhiều cố gắng. Nếu không có người chăm sóc, nhiều người sau khi bị đột quỵ sẽ không thể hồi phục được.
Hiện nay, chưa tới 1/4 người chăm sóc nhận được các sự hỗ trợ cần thiết khi chăm sóc cho bệnh nhân bị đột quỵ đến khi họ xuất viện. Quá tŕnh hồi phục sau đột quỵ không chỉ cung cấp các hỗ trợ cho bệnh nhân bị đột quỵ mà c̣n là việc hỗ trợ người bị đột quỵ và những người chăm sóc của họ xuyên suốt quá tŕnh phục hồi của người bệnh, dù có bao lâu đi nữa.
Trở thành một người chăm sóc bệnh nhân dường như không phải là một công việc dễ dàng. Trong cuộc khảo sát của chúng tôi, chúng tôi yêu cầu người tham gia trả lời câu hỏi liệu họ có bị áp lực không khi phải chăm sóc bệnh nhân bị đột quỵ.
Đối với những người đă từng chăm sóc người bệnh ít hơn ba năm, 48% cho biết họ bị căng thẳng và cảm thấy áp lực khi chăm sóc cho người bệnh, nhưng với những người đă chăm sóc người bệnh bảy năm hay nhiều hơn, 69% những người chăm sóc cho biết tùy theo trường hợp mà họ có thể cảm thấy áp lực và căng thẳng hay không.
Khoảng 2/3 những người chăm sóc tham gia trả lời khảo sát của chúng tôi gặp phải các vấn đề trong các mối quan hệ cá nhân với người bạn đời. Trong số này, một trong mười người đă chia tay với vợ/chồng, hoặc đang ly thân.
Người sống sót sau khi bị đột quỵ và những người chăm sóc sẽ gặp nhiều vấn đề về sức khỏe và các vấn đề này có thể sẽ tăng lên nếu dân số có xu hướng già đi và sự gia tăng nguy cơ mắc các bệnh như tiểu đường dẫn đến nguy cơ bị đột quỵ tăng cao. Người chăm sóc cần phải được quan tâm và chăm sóc đúng cách.
Những thách thức những người chăm sóc phải đối mặt
Những người chăm sóc người bị đột quỵ phải đối mặt với nhiều thách thức. Nhiều người chăm sóc không nhận được sự hỗ trợ mà họ cần, và sức khỏe của họ dần bị suy yếu.
Họ có trách nhiệm chăm sóc và quan tâm đến người bệnh, nhưng thường không có bất kỳ khóa đào tạo, thông tin hoặc hỗ trợ cần thiết nào, họ phải tự t́m hiểu cách chăm sóc người bệnh.
Những người chăm sóc đă nói với chúng tôi họ cảm thấy tội lỗi, ích kỷ như thế nào khi cảm thấy chăm sóc người bệnh thật khó khăn hoặc khi họ muốn có thời gian riêng cho bản thân ḿnh.
Quá nhiều người chăm sóc không nhận được thông tin hoặc hỗ trợ cần thiết để thích nghi với quá tŕnh chăm sóc phục hồi cho người bệnh sau khi bị đột quỵ. Những người chăm sóc bị kiệt sức- tám trên mười tham gia khảo sát cho chúng tôi biết họ không có đủ thời gian cho bản thân và sáu trong mười không ngủ đủ giấc.
Chăm sóc người bệnh đ̣i hỏi người chăm sóc phải có thể chất tốt để làm những công việc như tắm rửa, thay đồ và nâng đỡ người bệnh. Kết quả là, những người chăm sóc có thể gặp phải một loạt các vấn đề về thể chất như mệt mỏi, đau lưng do nâng đỡ nhiều và các bệnh lư khác.
Hơn một nửa số người chăm sóc tham gia cuộc khảo sát của chúng tôi cũng đă nói rằng họ gặp khó khăn trong giao tiếp với vợ/ chồng, v́ người bệnh thường gặp phải các vấn đề về nhận thức và giao tiếp sau khi bị đột quỵ.
Nhưng 64% những người chăm sóc cho biết vấn đề khó nhất với họ là đương đầu với những cảm xúc do ảnh hưởng của việc chăm sóc người bệnh bị đột quỵ.
Khảo sát của chúng tôi cho thấy mức độ lo âu và trầm cảm của những người chăm sóc bằng với mức độ căng thẳng của những người bị đột quỵ. Hơn một nửa trong số những người chăm sóc gặp các vấn đề về tâm thần.
Nhiều người không được trang bị các kỹ năng để chăm sóc bệnh nhân. Chỉ ¼ trong số họ biết rơ ḿnh cần biết các thao tác hoặc kiến thức tiêu chuẩn ǵ, nhưng phần lớn trong số này cũng chẳng tự tin với những ǵ họ tự thu nhặt được.
Đột quỵ ảnh hưởng đến cảm xúc của những người chăm sóc như thế nào
Chăm sóc cho một người bị đột quỵ đ̣i hỏi người chăm sóc phải đáp ứng những tiêu chuẩn khắt khe về mặt cảm xúc
. Những người bệnh có thể khó hiểu, hoặc khó truyền đạt những ǵ họ muốn hoặc họ đang cảm thấy như thế nào. Người bệnh cũng dễ cảm thấy chán nản, có tính khí thất thường và hay trút giận lên người chăm sóc.
Những người chăm sóc tham gia cuộc khảo sát của chúng tôi gặp phải một loạt các vấn đề về cảm xúc khi người thân trong gia đ́nh bị đột quỵ, bao gồm thất vọng (84%) và lo lắng (79%).
Họ cũng có nhiều khả năng cảm thấy tức giận hơn những người bị đột quỵ, với hơn sáu trên mười người chăm sóc cảm thấy tức giận so với một nửa bệnh nhân bị đột quỵ.
Một số người được hỏi đă nói với chúng tôi rằng họ cảm thấy đau buồn khi bị mất người thân và nuối tiếc về những kế hoạch mà họ dự tính cho tương lai chưa thực hiện được, nhưng thường họ không nhận ra điều này.
Sáu trong mười người chăm sóc đă không nhận được bất kỳ thông tin, tư vấn hoặc hỗ trợ cần thiết nào khi cảm thấy lo lắng và bảy trong mười người không được hỗ trợ khi bị trầm cảm. Ít hơn hai trong mười người chăm sóc nhận được các thông tin về cách đối phó với những vấn đề t́nh cảm liên quan đến đột quỵ.
Nếu tŕ hoăn hỏi những người chăm sóc về những vấn đề cảm xúc họ gặp phải và hướng dẫn họ cách để đối mặt, chúng ta sẽ gặp phải các vấn đề trong tương lai ảnh hưởng lên cả những người chăm sóc và người bị đột quỵ.
Làm cho những người chăm sóc cảm thấy thoải mái khi chăm sóc người bệnh phải là một ưu tiên trong điều kiện các chính sách và hỗ trợ cho người chăm sóc người bệnh chưa có nhiều ở nước ta.
Rung nhĩ là chứng loạn nhịp tim, nguyên nhân là do tâm nhĩ của tim đập thất thường. Nhịp đập thất thường này có thể vô cùng nhanh (vượt quá 300 nhịp mỗi phút), làm cho máu không thể lưu thông một cách thoải mái từ tâm nhĩ vào khoang dưới của tim, gọi là tâm thất. Rung nhĩ có thể chỉ là một cơn rung thoáng qua, hoặc nó có thể tái đi tái lại nhiều lần hoặc thậm chí là nó có thể rung vĩnh viễn như vậy.
Nguyên nhân gây ra rung nhĩ?
Hầu hết các trường hợp rung nhĩ là do những bệnh ảnh hưởng đến cấu trúc của tim tích tụ qua một thời gian dài, thường là nhiều năm. Do vậy, bệnh rất thường gặp ở những người già. Ví dụ, những năm đầu cao huyết áp chưa được chữa trị đă buộc tim phải làm việc nhiều hơn để duy tŕ máu lưu thông khắp cơ thể. Việc này làm cơ tim ph́nh ra, dẫn đến chứng tim to.
Qua một thời gian dài, cơ tim sẽ tăng kích thước và cứng lại và trở thành yếu tố thuận lợi để xuất hiện t́nh trạng rung nhĩ. Ngoài ra có những rối loạn khác có thể dẫn đến rung nhĩ bao gồm bệnh van tim (như bệnh tim biến chứng từ bệnh thấp khớp), bệnh viêm màng ngoài tim, hoặc tràn dịch màng ngoài tim, nhồi máu cơ tim cũ, và những bệnh về hệ thống dẫn truyền trong tim (như hội chứng suy nút xoang).
Không phải nguyên nhân nào cũng gây ra rung nhĩ bằng cách ảnh hưởng trực tiếp đến tim.
Có những nguyên nhân tác động gián tiếp đến tim. Ví dụ, tiết quá nhiều nội tiết tố tuyến có thể dẫn đến rung nhĩ, hoặc một số bệnh về phổi và nhiễm trùng phổi, ví dụ như viêm phổi.
Rung nhĩ cũng có thể bị kích hoạt bởi yếu tố cảm xúc, hoặc căng thẳng sinh lư, cồn, nicotine và caffeine.
Tại sao rung nhĩ gây ra đột quỵ?
Tuỳ vào lứa tuổi và nguyên nhân cụ thể của chứng rung nhĩ măn tính, tỉ lệ người bị bị đột quỵ trong số những bệnh nhân bị rung nhĩ cao hơn từ 5 đến 17 lần so với người không có chứng rung nhĩ. Nguyên nhân gây ra đột quỵ phổ biến nhất trên bệnh nhân bị rung nhĩ là huyết khối trong tim – huyết khối này sẽ thoát ra khỏi tim và làm tắc nghẽn mạch máu năo. Cục máu này được tạo thành do máu bị ứ động trong tim sau một khoảng thời gian dài, hoặc do ḍng máu thay đổi bất thường (đây là hai hiện tượng xảy ra khi nhịp tim đập lộn xộn do rung nhĩ).
Triệu chứng của rung nhĩ là ǵ?
Người bị rung nhĩ thường bảo họ bị hồi hộp – cảm giác trái tim đang đập cực kỳ nhanh. Đối với một số trường hợp, việc tim đập nhanh và lộn xộn có thể dẫn đến máu lưu thông qua buồng tim bị suy yếu nhiều. Điều này có thể gây mệt mỏi, suy nhược, đau ngực, hoặc mất ư thức tạm thời.
Rung nhĩ được chẩn đoán như thế nào?
Rung tâm nhĩ có thể được chẩn đoán dễ dàng bằng điện tâm đồ, c̣n được gọi là EKG. Nếu bệnh nhân bị rung nhĩ, xét nghiệm EKG sẽ cho thấy tim đập nhanh khác thường và lộn xộn, nhịp đập ở vùng tâm nhĩ ở khoảng 300 đến 500 lần mỗi phút, nhịp đập của thất khoảng từ 120 đến 170 nhịp mỗi phút. Nếu rung nhĩ chỉ xuất hiện theo từng cơn, bác sĩ sẽ cho bạn đeo máy theo dơi điện tim 24 giờ để xác định chẩn đoán. Bệnh nhân sẽ mang theo cái máy này bên ḿnh trong ṿng 24 đế 48 giờ, nó có nhiệm vụ là ghi lại những cơn rung nhĩ ngắn xảy ra trong khoảng thời gian đó
Điều trị chứng rung nhĩ cần tập trung vào việc kiểm soát nhịp tim, v́ nhịp tim đập bất thường có thể ảnh hưởng từ tâm nhĩ đến tâm thất, làm cho toàn bộ tim đập nhanh đến nỗi cơ tim bị tổn thương nặng. Ở những người bị mắc bệnh tim nặng, rung nhĩ thậm chí có thể gây ra nhồi máu cơ tim. Những thuốc thường được chỉ định bởi bác sĩ để kiểm soát nhịp tim bao gồm thuốc ức chế beta (chẳng hạn như metoprolol) và những thốc khác như digoxin và diltiazem. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể thực hiện thủ thuật sốc điện tim để ngăn chặn ngay lập tức t́nh trạng rung nhĩ.
Một điều quan trọng cần phải lưu ư trong việc điều trị chứng rung nhĩ là phải sử dụng các thuốc chống đông máu như Coumadin.
Bạn có biết rằng bé trai dễ bị đột quỵ trong giai đoạn sơ sinh hơn so với các bé gái? Một điều ngạc nhiên khác là đột quỵ ở trẻ sơ sinh tác động đến bé trai nghiêm trọng hơn đến bé gái. Đột quỵ ở trẻ sơ sinh là một cơn đột quỵ xảy ra trong những tháng đầu tiên của trẻ. Bởi v́ đột quỵ ở trẻ sơ sinh xảy ra khi em bé c̣n quá nhỏ, nó gây ra các vấn đề về phát triển, tàn tật về thể chất, khả năng học tập và thậm chí có thể rối loạn hành vi và cảm xúc.
Sự khác biệt giữa bé trai và bé gái
Bé trai trải qua cơn đột quỵ thường xuyên hơn so với các bé gái. Khi bé bị đột quỵ, năo bộ của bé chịu sự bất thường có thể gây khó khăn khi xử lư thông tin hoặc sản sinh ra cử động cơ thể thông thường. Đột quỵ ở trẻ sơ sinh có thể ngăn trẻ học các kỹ năng quan trọng sau này. Đột quỵ và những hậu quả lâu dài có tác động nghiêm trọng hơn ở bé trai so với bé gái.
Một số yếu tố gây nguy cơ đột quỵ ở trẻ bao gồm các vấn đề mang thai của người mẹ, như lạm dụng ma túy, chấn thương thể chất hay t́nh cảm và nhiễm trùng nặng. Các yếu tố nguy cơ khác bao gồm dị tật bẩm sinh ảnh hưởng đến trái tim của bé, mạch máu, năo, hay chức năng đông máu. Câu hỏi đặt ra là tại sao những yếu tố nguy cơ này lại làm tổn thương con trai nhiều hơn con gái?
Sự khác biệt giới tính / đột quỵ giữa trẻ em và người lớn
Nh́n chung, đột quỵ ở phụ nữ trưởng thành phổ biến hơn so với ở nam giới trưởng thành. Một phần lư do là đột quỵ ở người lớn do các vấn đề sức khỏe măn tính như bệnh tim, huyết áp cao, cholesterol cao và bệnh mạch máu năo.
Do phụ nữ có xu hướng sống lâu hơn, các tác động tích lũy của những căn bệnh này góp phần vào nguy cơ bị đột quỵ ở phụ nữ cao hơn trong suốt cuộc đời.
Tuy nhiên, đột quỵ ở trẻ sơ sinh lại khác. Nó thường là hậu quả của khiếm khuyết gen tim bẩm sinh hoặc thậm chí là chấn thương tâm lư khi mang thai, không phải là vấn đề sức khỏe măn tính. Tuy nhiên, điều này vẫn không giải thích được sự khác biệt về đột quỵ giữa trẻ sơ sinh nam và nữ.
Tại sao bé trai bị đột quỵ nhiều hơn bé gái?
Một nghiên cứu được thực hiện để trả lời câu hỏi bí ẩn này đă đánh giá những con chuột sơ sinh để xem chúng có thể cung cấp manh mối để giải sự khác biệt giữa đột quỵ ở bé trai và bé gái hay không.
Họ đă phát hiện ra rằng những con chuột sơ sinh đực có những phản ứng sinh học mạnh hơn phản ứng với đột quỵ, trong đó có viêm nhiễm nặng. Các phản ứng do viêm với đột quỵ sản sinh độc tố trong mô năo chuột của đă làm quy mô và mức độ đột quỵ nghiêm trọng hơn nhiều ở chuột con đực so với chuột con cái.
Các nhà nghiên cứu thực hiện các thí nghiệm đă đưa ra giả thuyết rằng bé trai có thể có phản ứng như thiếu máu cục bộ do đột quỵ tương tự như chuột con đực và phản ứng viêm nặng này làm cho đột quỵ tệ hơn ở bé trai sơ sinh so với bé gái sơ sinh. Điều này có thể giải thích sự khác biệt giới tính ở người khi nói đến nguy cơ đột quỵ ở các bé trai cao hơn so với bé gái.
Đột quỵ ở trẻ sơ sinh xảy ra trong vài tháng đầu tiên sau khi sinh tác động đến bộ năo đang phát triển. Trẻ sơ sinh đă bị đột quỵ có thể cần đánh giá và can thiệp đặc biệt để tối đa hóa sự phát triển trong suốt cuộc đời. Phụ huynh của các trẻ sơ sinh đă bị đột quỵ phải đối mặt với một số thách thức, bao gồm khả năng trẻ em mắc bệnh động kinh. T́m hiểu thêm về cách đối phó với những thách thức ở bài viết
Pḥng ngừa
Việc pḥng ngừa chống lại đột quỵ tốt nhất ở trẻ sơ sinh là có một thai kỳ khỏe mạnh. Điều này bao gồm nỗ lực của người mẹ là tránh ma túy, thuốc lá, căng thẳng cực độ, chấn thương và nhiễm trùng. Chăm sóc tốt trước khi sinh cũng là một biện pháp pḥng ngừa quan trọng chống lại đột quỵ ở trẻ sơ sinh v́ nó có thể giúp phát hiện sớm các vấn đề làm tăng nguy cơ đột quỵ, chẳng hạn như khuyết tật tim bẩm sinh ở thai nhi đang phát triển. Thông thường, các khuyết tật được phát hiện trước hoặc ngay sau khi sinh có thể được chữa trị một cách hiệu quả nhất để cải thiện sức khỏe tổng thể của trẻ.
Xơ vữa động mạch – Nguyên do của các nguy cơ đột quỵ
Xơ vữa động mạch là ǵ?
Xơ vữa động mạch là quá tŕnh các chất béo tích tụ trên thành mạch máu. Thành mạch máu khi chứa đầy chất béo sẽ bị mất độ đàn hồi tự nhiên, và làm tăng nguy cơ bị đột quỵ.
Các yếu tố nguy cơ của đột quỵ xuất phát từ xơ vữa động mạch là ǵ?
Xơ vữa động mạch gây ra các yếu tố nguy cơ sau đây:
Huyết áp cao: Bên cạnh việc đây là một trong những yếu tố nguy cơ lớn nhất đối với bệnh tim, huyết áp cao, c̣n được gọi là tăng huyết áp, là yếu tố nguy cơ mạnh nhất cho đột quỵ.
Dưới đây là hai cách mà huyết áp cao làm tăng nguy cơ đột quỵ:
•Nếu cao huyết áp là bệnh măn tính, nó có thể khiến thành của mạch máu trở nên cứng. Quá tŕnh này làm cho các mạch máu yếu, dễ bị vỡ và gây ra một cơn đột quỵ do xuất huyết.
•Ngay cả nếu một người có huyết áp b́nh thường họ vẫn có thể có những đợt huyết áp cao bất thường. Khi những cơn tăng huyết áp này xuất hiện, chúng có thể dẫn đến chảy máu bên trong năo. Tất nhiên, huyết áp cao tăng cực độ trong thời gian ngắn thậm chí c̣n nguy hiểm hơn ở những người có mạch máu bị xơ vữa sẵn.
Cholesterol cao: nồng độ cholesterol trong máu, đặc biệt là các loại cholesterol có hại cho sức khỏe, hay c̣n gọi là lipoprotein mật độ thấp (LDL), làm tích tụ những mảng chất béo nằm dọc theo các thành của mạch máu lớn mang máu tới năo (ví dụ như động mạch cảnh).
Khi những mạch máu quan trọng trở nên thu hẹp bởi quá tŕnh này dẫn đến một t́nh trạng gọi là hẹp động mạch cảnh làm cho lưu lượng máu đến năo bị suy giảm đáng kể. Khi người bị hẹp động mạch cảnh xuất hiện các triệu chứng của đột quỵ, họ phải trải qua phẫu thuật để tái lập lưu lượng máu b́nh thường đến năo và ngăn ngừa đột quỵ.
Cholesterol cao có thể dẫn đến đột quỵ qua các cách sau:
•Mạch máu bị xơ vữa động mạch có thể gây ra cục máu đông.
•Cục máu đông phát triển bên trong năo làm tăng nguy cơ đột quỵ huyết khối nhỏ, c̣n được gọi là đột quỵ lỗ khuyết
•Các cục máu đông và các mảnh vỡ nhỏ của chất béo dọc theo thành mạch máu có thể vỡ ra và bị mắc kẹt bên trong các mạch máu bị hẹp do xơ vữa động mạch bên trong năo, gây nhồi máu năo.
Bệnh tiểu đường: Đây là bệnh ảnh hưởng đến khả năng của cơ thể vận chuyển đường từ máu vào các tế bào trong cơ thể. Những người bị bệnh tiểu đường thường có nồng độ đường rất cao trong máu, từ đó gây tổn thương cho các thành mạch máu tương tự như huyết áp cao và cholesterol cao. Thật không may, hầu hết những người có bệnh tiểu đường cũng bị huyết áp cao và cholesterol cao, càng làm tăng thêm nguy cơ bị đột quỵ. Tiểu đường là là một yếu tố nguy cơ đột quỵ đứng thứ hai chỉ sau huyết áp cao.
Béo ph́: Với những người có chỉ số khối cơ thể (BMI) từ 30 trở lên, béo ph́ là một yếu tố nguy cơ đột quỵ, không phụ thuộc vào yếu tố nguy cơ khác như huyết áp cao, hoặc tiểu đường
Đột quỵ đâu chỉ xảy đến với người già
Phần lớn các cơn đột quỵ xảy ra sau 65 tuổi, nhưng ngày càng có nhiều người trẻ tuổi có nguy cơ bị đột quỵ hơn. Số liệu thống kê gần đây cho thấy nguy cơ đột quỵ ở người trẻ tuổi đang trên đà tăng mạnh. So với năm 1990, đột quỵ thiếu máu năo tăng lên 53% trong độ tuổi từ 15 đến 44 tuổi vào cuối những năm 2000. Trong cùng một thời gian, cũng xuất hiện xu hướng gia tăng tỷ lệ các yếu tố gây ra nguy cơ đột quỵ như huyết áp cao, tiểu đường, béo ph́, hàm lượng cholesterol trong máu cao, bệnh tim bẩm sinh và hút thuốc.
Nguyên nhân nào gây đột quỵ ở người trẻ tuổi?
Các nguyên nhân gây đột quỵ ở người trẻ thường đa dạng hơn và tương đối phổ biến so với những người lớn tuổi. Hầu hết các ca đột quỵ ở người lớn tuổi là do xơ vữa động mạch hoặc do chất béo và canxi tích tụ trong động mạch, gây tắc nghẽn mạch máu. Trong khi đó, với những người trẻ bị đột quỵ, những nguyên nhân gây ra đột quỵ đa dạng hơn, thường là do bị các bệnh về van tim đến loạn nhịp tim và cuối cùng là bị bệnh tim bẩm sinh.
Một nửa số ca đột quỵ ở những người trẻ tuổi là do thiếu máu. Mạch máu cung cấp máu cho năo bị tắc nghẽn. Khoảng 15% tất cả các đột quỵ thiếu máu xảy ra ở người trẻ tuổi (dưới 40) và thanh thiếu niên. Một nửa trường hợp đột quỵ ở những người trẻ tuổi là do xuất huyết, xảy ra khi một mạch máu yếu vỡ. Nguyên nhân phổ biến nhất gây ra xuất huyết là do huyết áp cao không kiểm soát được.
Một tin tốt lành là so với những người lớn tuổi, bệnh nhân đột quỵ trẻ có xu hướng khỏe mạnh trở lại và phục hồi tốt hơn. Bộ năo của bệnh nhân trẻ tuổi có xu hướng mau phục hồi hơn. Các phần khác trong năo giúp hồi phục và bù đắp các tổn hại từ các cơn đột quỵ. Người trẻ thường không có bệnh tim hoặc viêm khớp, do đó có thể làm giảm điều trị vật lư trị liệu và họ thường có xu hướng và tiềm năng nhiều hơn để phục hồi.
Tại sao tỷ lệ đột quỵ gia tăng ở người trẻ?
Một số ít các yếu tố y tế, kinh tế xă hội và lối sống dường như có một ảnh hưởng đáng kể đến xu hướng gia tăng tỷ lệ này.
Người trẻ tuổi ít khi gọi cấp cứu 115 khi có các triệu chứng giống như bị đột quỵ do họ không tin rằng họ có nguy cơ bị đột quỵ. Khi họ đến pḥng cấp cứu, việc chẩn đoán cho bệnh nhân trẻ tuổi bị đột quỵ thường bị tŕ hoăn có thể do chẩn đoán nhầm là đau nửa đầu. Một số chuyên gia y tế vẫn chủ quan cho rằng đột quỵ đa số xảy ra ở người già và bệnh nhân trẻ tuổi có thể không có những yếu tố gây ra các bệnh tim mạch để dễ chuẩn đoán đột quỵ.
Bên cạnh đó, tỷ lệ mắc bệnh béo ph́ ở người trẻ gia tăng, dẫn đến tỷ lệ người trẻ mắc bệnh tiểu đường nhiều hơn, và tiểu đường làm tăng nguy cơ đột quỵ thiếu máu ở trẻ.
Tỷ lệ thanh niên không có bảo hiểm y tế cao gần gấp đôi so với người lớn tuổi thể hiện xu hướng không quá quan tâm, chăm sóc và có các biện pháp pḥng ngừa thích hợp với bệnh đột quỵ ở người trẻ.
Phụ nữ trẻ có xu hướng bị đột quỵ nhiều hơn những người đàn ông trẻ tuổi. Nguy cơ đột quỵ tăng lên nếu phụ nữ sử dụng nhiều thuốc tránh thai. Nguy cơ đột quỵ cũng tăng lên với tỷ lệ phụ nữ hút thuốc lá, các cô gái tuổi mới lớn là nhóm bắt đầu hút thuốc lá nhiều nhất. Đau nửa đầu thoáng qua cũng làm tăng nguy cơ đột quỵ, đặc biệt là ở phụ nữ dưới 45 tuổi, những người hút thuốc lá và những người sử dụng phương pháp tránh thai bằng hormone.
Đặc biệt là những người có tiền sử gia đ́nh bị cao huyết cao, khi bị đau nửa đầu cũng nên được theo dơi và phát hiện kịp thời bệnh. Nếu trong gia đ́nh của bạn có người bị huyết áp cao, bạn cần phải theo dơi huyết áp của bạn thường xuyên, đủ để chú ư đến các dấu hiệu lạ và có cách pḥng ngừa thích hợp. Nếu mẹ của bạn bị huyết áp cao khi mang thai, bạn nên theo dơi huyết áp của bạn nếu bạn có thai. Phụ nữ trẻ, những người có huyết áp cao trong thời kỳ mang thai được khuyến cáo nên khám và tư vấn chặt chẽ với bác sĩ để kiểm soát huyết áp.
Làm thế nào để pḥng ngừa đột quỵ cho người trẻ tuổi?
Các yếu tố gây nguy cơ đột quỵ phổ biến có thể xuất hiện nhiều hơn ở người lớn tuổi, nhưng hiện nay ngày càng có nhiều người trẻ đang có lối sống ít vận động, dẫn đến việc bị béo ph́, tiểu đường, sử dụng ma túy bất hợp pháp, uống rượu và hút thuốc lá, tất cả đều làm tăng nguy cơ đột quỵ ở những người trẻ tuổi. Thay đổi các thói quen này có thể làm giảm nguy cơ đột quỵ.
Ngoài ra, bạn không nên hút thuốc, nên vận động và hoạt động thể chất thường xuyên. Bên cạnh đó, đừng quên cố gắng duy tŕ một cân nặng phù hợp, ăn một chế độ ăn ít muối với ít thịt đỏ cùng các loại thực phẩm ít béo, ăn nhiều trái cây và rau quả, kiểm soát mức cholesterol và đường trong máu của bạn thường xuyên.
Các bài tập điều trị chứng liệt một bên do đột quỵ
Mạch máu bị tắc hay chấn thương năo có thể gây đột quỵ và dẫn tới bán thân bất toại hay gặp khó khăn khi nói, nhận thức, nuốt và di chuyển.
Năo phải điều khiển phần thân bên trái và năo phải điều khiển phần thân c̣n lại nên vị trí và độ nặng của cơn đột quỵ sẽ quyết định bên nào của cơ thể bị liệt. Mỗi năm, trên thế giới có hơn 700.000 người bị đột quỵ. Vậy làm thế nào để hồi phục sau đột quỵ?
Tập aerobic
Luyện tập thể dục thể thao giúp cơ thể thúc đẩy quá tŕnh trao đổi oxy đến các cơ. Thể dục thẩm mỹ rất phù hợp cho các bệnh nhân đột quỵ, ngay cả với những người bị liệt một hay cả hai bên cơ thể.
Mục đích của bài tập này là cải thiện chức năng giác quan vận động và khả năng linh hoạt của cơ thể. Bệnh nhân cần dùng các dây đai hỗ trợ hay các phương pháp vật lư trị liệu khác để đứng vững và giữ thăng bằng. Tay vịn cũng sẽ giúp người bệnh bước đi phụ thuộc vào lực phần thân trên và mức độ mất chức năng của họ.
Rèn luyện thể lực
Kỹ năng giữ thăng bằng là nền tảng để bắt đầu chương tŕnh luyện tập cho bệnh nhân liệt một phần cơ thể, giúp họ cải thiện dáng đi và khả năng chuyển động. Các bài tập vận động chủ động hay bị động sẽ ngăn quá tŕnh teo cơ dù bệnh nhân có hồi phục chức năng tứ chi hay không.
Rèn luyện thể lực qua các chuyển động sẽ giúp bạn cải thiện sức lực, làm quen và tận dụng được các chi của bạn tốt nhất dù chúng đă bị tổn thương. Các bài tập chuyển động cho vai sẽ cần một bác sĩ vật lư trị liệu hay người thân để giúp bạn tập dễ dàng hơn như tập xoay vai.
Xoay chân
Bạn có thể duy tŕ các cơ phần thân dưới với các bài tập chuyển động các khớp ở vùng này.
Bạn có thể áp dụng bài tập cho khớp hông theo các bước sau:
•Bệnh nhân nằm trên thảm hoặc giường, chân duỗi thẳng, người giúp đỡ giữ mắt cá và khớp gối;
•Kéo chân phải của bệnh nhân ra ngoài rồi vào trong, nhấc chân phải lên để vắt qua chân trái;
•Trở về vị trí ban đầu và lập lại với chân bên kia.
Làm sao để cải thiện khả năng di chuyển toàn thân hiệu quả nhất?
Khi bạn bắt đầu tập, bạn nên nhớ 3 điều quan trọng sau để có kết quả tốt nhất nhé:
1.Khả năng hồi phục sau đột quỵ = khả biến thần kinh + tập lại nhiều lần + kiên định;
2.Khả biến thần kinh là khả năng năo tái cấu trúc và chữa lành sau đột quỵ;
3.Khi năo bị tổn thương th́ khả năng này cho phép năo tạo ra các kết nối mới quanh vùng bị thương.
Cách tốt nhất để kích hoạt khả biến thần kinh là tập lại các bài tập trên thường xuyên. Mỗi khi bạn tập đi tập lại một bài tập th́ năo bạn bắt đầu tự tái cấu trúc bằng khả biến thần kinh.
Đây là một chuỗi phản ứng như sau:
•Càng tập nhiều một động tác th́ bạn càng kích hoạt khả biến thần kinh;
•Càng kích hoạt khả biến thần kinh nhiều, các liên kết trong năo càng mạnh;
•Năo càng khỏe th́ bạn càng khỏe.
Tuy việc tập đi tập lại rất quan trọng cho quá tŕnh hồi phục, nhưng đa số các bệnh nhân chỉ hoàn thành trung b́nh 30–40 lần tập trong mỗi lần tập.
Tập vật lư trị liệu để hồi phục chức năng sau đột quỵ không phải việc dễ dàng và cần rất nhiều sự hỗ trợ. Nhưng hăy thật kiên nhẫn để giúp năo bạn hồi phục từng chút một nhé.
Diễn Đàn Người Việt Hải Ngoại. Tự do ngôn luận, an toàn và uy tín. V́ một tương lai tươi đẹp cho các thế hệ Việt Nam hăy ghé thăm chúng tôi, hăy tâm sự với chúng tôi mỗi ngày, mỗi giờ và mỗi giây phút có thể. VietBF.Com Xin cám ơn các bạn, chúc tất cả các bạn vui vẻ và gặp nhiều may mắn.
Welcome to Vietnamese American Community, Vietnamese European, Canadian, Australian Forum, Vietnamese Overseas Forum. Freedom of speech, safety and prestige. For a beautiful future for Vietnamese generations, please visit us, talk to us every day, every hour and every moment possible. VietBF.Com Thank you all and good luck.
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
