HƯỚNG DẪN SƠ CỨU (FIRST AID)
KHI BỊ CÔN TRÙNG, ĐỘNG VẬT VÀ NGƯỜI CẮN TRONG LÚC SINH HOẠT NGOÀI TRỜI Lynn Ly phỏng dịch theo "The Everything First Aid"
Những hoạt động ngoài trời như làm việc, vui chơi, giải trí, du ngoạn ở trong một số hoàn cảnh , khí hậu , và thời tiết . Khí hậu nóng và lạnh đều có thể gây ra những hệ quả đối lập (adverse consequences), và những sinh vật (critters) sống bên ngoài thỉnh thoảng gây dị ứng (ngứa ngáy khó chịu) hoặc tổn thương . Cơ thể bị thiếu nước hoặc ở cao độ (thí dụ lên đỉnh núi) và ở trong một số điều kiện ngoài trời khác cũng có thể làm bạn cảm thấy suy yếu đi .
Cho dù không có vấn đề ǵ khi bạn hoạt động ngoài trời, nhưng thật quan trọng bạn biết làm ǵ để chăm sóc hoặc trợ giúp những người bị chấn thương, bị bệnh tật bất ngờ .
I) BỊ CÔN TRÙNG, LOÀI VẬT VÀ NGƯỜI CẮN
Nhiều loại côn trùng và các sinh vật khác, bao gồm cả con người, gây ra các vết cắn và vết châm chích có thể cho cảm giác không thoải mái hoặc đe dọa tính mạng từ nhẹ nhẹ đến trung b́nh. Điều quan trọng là biết làm ǵ, làm thế nào để trị liệu, và khi nào th́ cần t́m kiếm đến trợ giúp từ chuyên gia y tế để trị liệu bất kỳ thương tổn tàng ẩn bên trong.
1) B̉ CẠP CẮN (SCORPION BITES)
Ḅ cạp là loại côn trùng nhiều chân có h́nh dạng giống tôm hùm (lobster-like arthoropods) nằm trong xếp loại côn trùng có nọc độc (arcahnid class, cùng loài nhền nhện = spider class), có một ng̣i / kim xoăn ở phần cuối nơi đuôi, và chúng thường được t́m thấy ở vùng sa mạc phía Tây Nam của Mexico (nước Mễ Tây Cơ). Những vết chích / đốt của bọ cạp dường như không có khả năng gây tử vong và dễ dàng điều trị, nhưng lại nguy hiểm cho trẻ nhỏ và người già hơn . Những triệu chứng bao gồm đau nhức ngay lập tức (immediate pain), nóng rát (burning), sưng tấy chút chút (minor swelling) và cảm giác tê (numb) hoặc ngứa ran (tingling sensation).
Những buớc sau đây cần nên thực hiện để trị liệu vết ḅ cạp cắn:
1. Rửa vùng bị ḅ cạp cắn bằng xà pḥng / xà bông và nước
2. Dùng túi trườm lạnh đặt lên vùng bị ḅ cạp cắn trong ṿng 10 phút , nếu cần thiết th́ lập đi lập lại việc trườm lạnh vùng bị cắn với khoảng cách giữa các lần trườm lạnh là 10 phút .
3. Gọi điện thoại đến trung tâm kiểm soát chất độc (the Poison Control Center), hay đi bệnh viện khi có bất kỳ triệu chứng nghiêm trọng ǵ
2) BỌ VE CẮN (TICK BITES)
Những người sống vùng rừng cây hay đồng cỏ, hay những người dành thời gian vui chơi giải trí ở những khu vực này th́ dễ bị bọ ve cắn . Loài côn trùng nho nhỏ này sống bằng cách hút máu các loài động vật có vú (mammals) thí dụ như hươu nai (deer), loài gậm nhấm (rodents), thỏ (rabbits) và có thể truyền bệnh từ động vật sang người .
Việc sơ cứu (first aid) những vết bọ ve cắn bao gồm loại bỏ con bọ ve đang bu bám ngay lập tức để tránh những phản ứng từ vết cắn và giảm thiểu tối đa các loại bệnh nhiễm trùng do bọ ve gây ra thí dụ bệnh Lyme, bệnh nóng sốt Colorado bọ ve (Colorado tick fever), bệnh nóng sốt được phát hiện ở núi đá (Rocky Mountain Spotted fever)
Để tháo bỏ con bọ ve bu bám trên người , hăy làm như sau:
1. Dùng cây nhíp (tweezers) hay cây kẹp nhỏ nhỏ cong cong hay thẳng thẳng (small curl or flat forcepts) kẹp lấy đầu con bọ ve và càng cận sát nơi da đang bị con bọ ve cắn càng tốt, rồi nhẹ nhàng kéo ra, đừng bóp nát hay xoay vặn con bọ ve
2. Rửa vùng bị bọ ve cắn bằng xà pḥng / xà bông và nước.
3. Bôi thuốc Antihistamine hoặc loại 1% hydrocortisone cream (loại kem chứa 1% chất hydrocortisone)
Cần phải có sự chăm sóc y tế chuyên nghiệp , nếu con bọ ve cắn quá sâu và bạn không thể tháo gỡ nó ra được, hoặc bạn đang ở trong khu vực được thông báo là có nhiều nguy cơ bị bệnh lyme, hoặc bạn có triệu chứng nóng sốt hay triệu chứng cảm cúm , hoặc bạn có trải nghiệm bắp thịt trở lên suy nhược, tê liệt (paralysis) , hoặc nổi vết tṛn đỏ trên da gọi là "phát ban mắt ḅ" (the bull's eye rash) là đặc chưng của bệnh Lyme .
CẢNH BÁO !!!
Đừng bao giờ bôi petroleum jelly (vaseline), rượu cồn ( alcohol ) ahy ammonia lên con bọ ve - chúng sẽ cắn chặt sâu vào da hơn. Nếu bạn đang ở trong vùng cảnh báo có nhiều nguy cơ bệnh Lyme mà bị bọ ve cắn, bạn nhất định phải phone báo bác sĩ để được tư vấn và ngay lập tức được chăm sóc và điều tri bao gồm việc sử dụng thuốc kháng sinh
Mức độ chấn thương của cột sống tùy thuộc vào vị trí đốt sống. Điều này có nghĩa là khi các đốt sống cao nhất bị chấn thương, th́ mức độ nghiêm trọng nặng hơn.
Điều này có thể lư giải v́ sao các bệnh nhân bị chấn thương sốt sống cổ thường không tránh khỏi t́nh trạng bị liệt cả 4 chi.
Trong khi đó nếu bị chấn thương những đốt sống phần dưới thường sẽ bị liệt vùng chân và ngực.
23. Những nguyên nhân thường thấy dẫn đến chấn thương cột sống
Tai nạn xe cộ là một trong những nguyên nhân thường thấy nhất đối với các ca bị chấn thương cột sống ở khu vực châu Á.
Tuy nhiên, có những nghiên cứu c̣n chỉ ra được tại một số nước châu Á th́ những chấn thương trong chiến tranh cũng được xem là một trong những nguyên nhân dẫn đến chấn thương cột sống.
24. Cột sống linh hoạt có lợi lẫn hại
Mặc dù sự linh hoạt của cột sống giúp chúng ta xoay trở dễ dàng trong mọi hoạt động, nhưng cũng chính nó gây ra nhiều vấn đề.
Nếu chúng ta quá ỷ y vào độ ‘dẻo dai’ của cột sống mà gập người, xoay người quá trớn, sai tư thế, th́ nó sẽ gây ra những tác hại khôn lường.
25. Chúng ta cần tăng cường sức khỏe các bắp cơ hỗ trợ vùng cột sống
Việc luyện tập bằng cách chạy bộ hoặc đạp xe có thể giúp tăng cường sức khỏe của cơ thể, nhưng nó chỉ giúp rèn luyện các bó cơ ở tầng ngoài cùng. Trong khi đó, các bó cơ ở tầng sâu hơn trong cơ thể th́ không thực sự được rèn luyện.
Quư vị có thể xem xét việc tập Pilates – một dạng bài tập sử dụng các hệ thống máy móc đặc biệt, được thiết kế để cải thiện sức mạnh thể chất, tính linh hoạt và cải thiện tư thế của cơ thể.
26. Khi ngủ với tư thế nằm ngửa cũng là khi quư vị dồn áp lực lên xương sống
Dĩ nhiên, có những bệnh chỉ xảy ra cho phụ nữ mà thôi, thí dụ như các bệnh liên quan đến hệ thống sinh dục của phụ nữ. Phạm vi của bài viết nầy sẽ đề cập đến các bệnh có thể xảy ra cho tất cả mọi người nhưng nhiều hơn ở bên phía phụ nữ. So với đàn ông, cơ thể của người phụ nữ tuy nhỏ nhắn nhưng thật ra bền bỉ hơn, từ chuyện mang nặng đẻ đau, cho đến tuổi thọ trung b́nh dài hơn. Tuy nhiên, người phụ nữ cũng dễ có những bệnh, so ra ít khi xảy ra cho đàn ông.
Sau đây là một số bệnh tiêu biểu:
1. Bệnh lo âu, sợ hăi (anxiety)
Là con người, ai cũng lo âu. Lo âu là điều không thể tránh khỏi, nhưng khi sự lo âu trở thành thường xuyên, quá độ, có khi vô cớ, làm ảnh hưởng đến đời sống b́nh thường, t́nh trạng này gọi là bệnh hay rối loạn sợ hăi.
Theo Bộ Y Tế Hoa Kỳ, khả năng bị rối loạn về lo âu tăng gấp đôi so với đàn ông. Đây là một căn bệnh có thật. Người bị rối loạn về lo âu cần được giúp đỡ để nhận biết căn nguyên và cách đối phó. Tập thiền định là một trong những phương pháp đáp ứng tốt cho vấn đề.
2.Bệnh phiền muộn (depression)
Tương tự như bệnh lo âu, phụ nữ dễ bị phiền muộn gấp hai lần so với đàn ông. Có nhiều lư do dẫn đến phiền muộn kinh niên, nhưng v́ sự thay đổi về hormone sinh lư của người phụ nữ khiến cho họ dễ bị phiền muộn hơn. Ví dụ như khi hành kinh, lúc mang thai, sau khi sanh, và thời kỳ măn kinh, nguy cơ bị phiền muộn thường tăng cao hơn. Ngoài ra, stress, tiền sử bệnh trong gia đ́nh, đau đớn kinh niên, bệnh tật kinh niên cũng là những yếu tố nguy cơ. Cũng như bệnh lo âu, bệnh phiền muộn có thể chữa trị được..
3. Bệnh xốp xương (osteoporosis)
Trong t́nh trạng xương bị xốp, xương trở nên yếu hơn và dễ bị găy. Cao tuổi là nguy cơ chính, càng lớn tuổi càng dễ bị xốp xương, nhưng đàn bà bị nhiều hơn. Ở Mỹ có khoảng 10 triệu người bị bệnh xốp xương và 80% là đàn bà.
Có ba lư do phụ nữ dễ bị xốp xương. Thứ nhất, xương của đàn bà thường nhỏ hơn và mỏng hơn của đàn ông. Thứ hai, mức độ xương bị mất, hao ṃn tăng cao sau khi nghỉ kinh do mất hormone estrogen. Thứ ba, đàn bà sống lâu hơn đàn ông, v́ thọ hơn nên dễ bị xốp xương hơn.
Để giảm nguy cơ bị xốp xương, nên tránh hút thuốc lá hay uống rượu quá độ, tập thể dục thể thao, và ăn thức ăn có nhiều calcium với vitamin D.
4. Ung thư vú
Đàn ông cũng bị ung thư vú nhưng chỉ chiếm 1/100 so với phụ nữ. Hiện nay nguy cơ bị ung thư vú trung b́nh của phụ nữ vào khoảng 12%.
Một số yếu tố nguy cơ không thể tránh khỏi gồm có tuổi tác và có gene ung thư trong gia đ́nh, nhưng thay đổi nề nếp sống hàng ngày như tăng cường vận động, ăn uống cẩn thận cũng giảm bớt nguy cơ.
5.Tai biến năo (stroke)
Bệnh tai biến đột quỵ năo xảy ra khi mạch máu tiếp tế cho năo bị nghẽn cấp thời, gây tử vong cho đàn bà nhiều hơn là đàn ông.
Một số yếu tố nguy cơ xảy ra cho mọi người, như bị cao huyết áp, cao cholesterol, hút thuốc lá, và có tiền sử bị bệnh tai biến năo trong gia đ́nh.
Nhưng một số nguy cơ khác chỉ có trong phụ nữ. Ví dụ như uống thuốc ngừa thai, có thai, dùng hormone sau khi nghỉ kinh, hay thường xuyên bị nhức đầu nửa bên (migraines headache
Migraines, chứng nhức đầu một bên, là t́nh trạng nhức đầu dữ dội đi kèm với nôn mửa, dễ bị kích động v́ ánh sáng, âm thanh, và làm cho thị giác bị rối loạn. Có khoảng 30 triệu người Mỹ bị bệnh, nhưng đàn bà bị bệnh nhiều hơn.
Nguyên nhân của bệnh nhức đầu này chưa được biết hoàn toàn, nhưng trong phụ nữ, thay đổi về hormone estrogen trong chu kỳ kinh nguyệt có thể châm ng̣i cho bệnh phát tác.
7. Bệnh tuyến giáp (thyroid diseases)
Tuyến giáp trạng là một tuyến nhỏ xíu nhưng nhiệm vụ th́ to. Tuyến giáp có h́nh thù như con bướm nằm phía trước cần cổ, tiết ra các hormone kiểm soát dự điều ḥa năng lượng và tiêu hóa thực phẩm (metabolism). Đôi khi tuyến giáp sản xuất ra quá nhiều hay quá ít hormone.
Trong trường hợp suy tuyến giáp, hormone sản xuất ra không đủ, gây ra triệu chứng như tăng cân, người lúc nào cũng lạnh, và nhịp tim chậm lại. Ngược lại, bệnh cường tuyến giáp, hormone tăng cao làm cho sụt cân, tim đập nhanh và tay chân run rẩy.
Đàn bà thường dễ bị bệnh về tuyến giáp, trung b́nh cứ tám phụ nữ th́ có một người bị suy hay cường tuyến giáp.
8. Bệnh nhiễm trùng đường tiết niệu
Do cấu trúc của hệ thống tiết niệu, phụ nữ dễ bị nhiễm trùng tiết niệu gấp 30 lần so với đàn ông. Lư do v́ ống dẫn tiểu ngắn hơn, dễ cho vi trùng xâm nhập. Vi khuẩn gây ra nhiễm trùng nhiều nhất đến từ âm đạo và hậu môn. V́ thế sau khi đi vệ sinh, nên chùi từ trước ra sau thay v́ từ sau ra trước.
Ngoài ra, phụ nữ cũng dễ bị són tiểu gấp hai lần so với đàn ông.
9. Hội chứng mệt mỏi kinh niên (chronic fatigue syndrome)
Hội chứng mệt mỏi kinh niên là t́nh trạng kéo dài gây ra khó ngủ, khó tập trung tư tưởng, nhức mỏi, chóng mặt, và lúc nào cũng mệt cho dù đă thường xuyên nghỉ ngơi.
Khả năng bị mệt mỏi kinh niên cao gấp bốn lần so với đàn ông. Người ta vẫn không biết nguyên do nào gây ra bệnh nầy, cho dù nhiều phụ nữ dễ bị triệu chứng sau khi hành kinh hay khi bị stress.
10. Bệnh vỡ tim “broken heart syndrome”
Takotsubo cardiomyopathy, c̣n được gọi là bệnh vỡ tim, xảy ra khi hormone stress làm cho bắp thịt cơ tim bị nhăo ra, ngừng co thắt, v́ thế tim không bơm máu được.
Hội chứng vỡ tim thường xảy ra khi bị stress đột ngột quá độ, ví dụ như cái chết của người thân yêu, tan vỡ cuộc t́nh, và có thể xảy ra cho người hoàn toàn mạnh khỏe. Theo Hội Tim Mạch Hoa Kỳ, bệnh này xảy ra cho đàn bà nhiều hơn là đàn ông.
Bệnh tim vỡ có thể gây ra tử vong, nhưng hầu hết bệnh nhân sẽ phục hồi. Triệu chứng của bệnh vỡ tim hơi giống như bị đột quỵ tim. V́ thế nếu có triệu chứng đau ngực, cần phải liên lạc bác sĩ ngay.
Chứng này thường đến với bạn vào mùa đông và tại những nơi thời tiết lạnh. Khi phải ra ngoài trời lạnh, bạn thường bắt đầu có cảm giác tê cóng các đầu ngón tay và ngón chân trước tiên. Cảm giác tê cóng này đôi khi trở thành đau buốt, nguy hiểm. T́nh trạng trên cũng có thể đến với bạn ngay trong khi bạn nằm ngủ và có cảm giác hai bàn chân lạnh buốt, hoặc khi bạn chơi đàn dương cầm, đánh máy chữ nhiều.
Sau cảm giác lạnh buốt này, đột nhiên bạn cảm thấy gân tay hay chân co rút lại, không theo sự điều khiển của bạn nữa, đầu ngón tay, chân tái xanh lại v́ máu lưu thông không kịp; bạn bị chuột rút. Chứng này tuy chỉ gây đau đớn chút ít nhưng sẽ trở thành nghiêm trọng nếu bạn không chữa trị kịp thời. Dần dà, các ngón tay, chân hay bị tê lạnh sẽ mất cảm giác, và sẽ trở nên yếu ớt hơn.
Chứng tê lạnh hay chuột rút chủ yếu do khí hậu gây ra, cũng có thể do sử dụng các dụng cụ, máy móc rung động nhiều như máy cưa, máy khoan, máy đào bê tông, do hay sử dụng các ngón tay và ở các vị trí hay bị mỏi như đánh dương cầm, đánh máy chữ; hoặc do các tư thế làm việc phải đưa tay lên cao trong thời gian dài... Chứng chuột rút cũng có thể do sự mất quân b́nh của hệ thần kinh gây ra.
Dù v́ lư do nào, dù chứng chuột rút hay tê cóng này xảy ra ở tay hay chân, những phương pháp dưới đây cũng cung cấp cho bạn những nên tảng y học hữu hiệu trong việc chữa trị và ngăn ngừa.
Ăn nhiều thực phẩm có chất sắt
Chất sắt đầy đủ sẽ giúp cho thân thể chống lạnh hữu hiệu hơn. Thực phẩm có nhiều chất sắt bao gồm các loại thịt đỏ (nhớ bỏ hết mỡ), gà vịt, cá, và các rau cải có màu xanh đậm.
Đừng dùng nhiều cà phê, thuốc lá
Thuốc lá làm máu lưu thông chậm hơn v́ chúng tạo nên một lớp màng tích tụ trong hệ thống động mạch. Chất nicotine trong thuốc lá cũng như cafein trong cà phê có khả năng làm mạch máu bị co nhỏ lại và khiến cho máu giảm tốc độ lưu thông. Khi máu lưu thông chậm hơn, những nơi xa xôi như đầu ngón tay, chân thường trở nên lạnh v́ không tiếp nhận đủ nhiệt lượng cần thiết.
Cẩn thận khi "sưởi ấm" bằng rượu mạnh
Bạn từng uống một ngụm rượu mạnh giữa trời lạnh? Ấm làm sao cái cảm giác đó. Chất alcohol trong rượu có tác dụng ngược với nicotine hay cafein. Nó này làm các mạch máu trương căng lên và máu lưu thông dễ dàng hơn. Các triệu chứng lạnh bàn chân hay bàn tay thường giảm ngay sau một vài ngụm rượu.
Tuy nhiên, chỉ nên dùng phương pháp này khi bạn không ở cách qúa xa nhà hoặc những chỗ có thể sưởi ấm. Nếu bạn đang bị lạc một ḿnh trong rừng và phải đi bộ nhiều cây số mới t́m được chỗ sưởi, rượu có thể làm bạn cạn nguồn thân nhiệt (v́ nhiệt lượng đă theo máu tràn ra hết tứ chi rồi). Khi nguồn thân nhiệt bị cạn hết, một người đi bộ giữa rừng có thể bị chết cóng trước khi t́m được làng mạc để sưởi ấm.
Mẹo vặt:
- Khi bị chuột rút, hăy bấm mạnh môi trên bằng ngón tay trỏ và ngón cái độ nửa phút, sẽ hết.
- Bột phấn trị hôi chân sẽ giúp bạn bớt bị cóng bàn chân. Các tuyến mồ hôi tập trung nhiều nhất ở bàn tay, bàn chân và dưới nách. Khi mồ hôi tiết ra nhiều, nó sẽ bay hơi và làm làn da nơi đó trở nên lạnh hơn. Việc dùng bột phấn rắc vào để hút mồ hôi chân trước khi mang tất sẽ làm chân bớt bị cóng hơn rất nhiều.
- Với nhiệt độ ấm áp vừa phải trong pḥng, bạn cho bàn tay (hoặc bàn chân) vào một chậu nước thật ấm, ngâm độ phút. Kế đó, bước ra một nơi thật lạnh và lại ngâm tay trong một chậu nước thật ấm trong 10 phút. Làm như vậy mỗi ngày từ 3 đến 6 lần, cách ngày lại tiếp tục như vậy.
Trong một thí nghiệm với 150 quân nhân, sau khi tập như vậy được 54 lần, nhiệt độ đo được khi bàn tay họ ở trong thời tiết lạnh ấm hơn 7 độ so với trước khi tập... Nếu bàn tay, bàn chân bạn cũng được tập luyện để ấm hơn 7 độ như vậy, bạn sẽ không bị chuột rút và tê lạnh tay nữa.
Bộ phận giúp bạn phát ra tiếng nói nằm ở cổ họng, chúng ta thường gọi đùa là trái táo của ông Adam. Ở cổ họng đàn bà, bộ phận này không lồi ra như với đàn ông, v́ vậy tiếng nói của họ thanh hơn. Phía dưới bộ phận phát âm này có hai màng rung giống như lưỡi gà của một cây kèn, giúp chúng ta phát ra tiếng nói khi hơi được đẩy từ phổi lên miệng.
Chỉ cần một thay đổi rất nhỏ ở màng rung này là tiếng nói nghe khác hẳn. Thay đổi này có thể tạo ra do một lần la hét quá to, do nhiễm trùng của bộ máy hô hấp, do chứng dị ứng khi thời tiết thay đổi, hoặc chỉ đơn giản v́ không khí quá khô khan. Tất cả các lư do này đều có thể tạo sự thay đổi từ nhẹ (như khan tiếng), đến nặng (như tắt tiếng), thậm chí đến mức nguy hiểm khi sự khan tiếng hay tắt tiếng này đi kèm theo cảm giác đau đớn ở cổ họng mỗi khi bạn nuốt nước miếng.
Bạn nên khám bác sĩ khi triệu chứng tắt tiếng kéo dài hơn 5 ngày, hoặc nghe có tiếng kḥ khè trong cổ họng khi hít thở, hoặc khạc ra máu... Đó là dấu hiệu chứng tỏ t́nh trạng nhiễm trùng cổ họng đă rất nặng, hoặc có thể bạn bị nổi mụn trong cổ họng. Sự nhiễm trùng hay nổi mụt này có thể làm phần trên của bộ phát âm sưng to, dẫn đến sự tắc nghẽn của đường không khí vào phổi.
Trước khi bệnh kéo dài đến 5 ngày, bạn có thể dùng những phương pháp dưới đây (trong đa số trường hợp, các phương pháp này có thể giúp bạn lấy lại tiếng nói không mấy khó khăn).
Bộ phận giúp bạn phát ra tiếng nói nằm ở cổ họng, chúng ta thường gọi đùa là trái táo của ông Adam. Ở cổ họng đàn bà, bộ phận này không lồi ra như với đàn ông, v́ vậy tiếng nói của họ thanh hơn. Phía dưới bộ phận phát âm này có hai màng rung giống như lưỡi gà của một cây kèn, giúp chúng ta phát ra tiếng nói khi hơi được đẩy từ phổi lên miệng.
Chỉ cần một thay đổi rất nhỏ ở màng rung này là tiếng nói nghe khác hẳn. Thay đổi này có thể tạo ra do một lần la hét quá to, do nhiễm trùng của bộ máy hô hấp, do chứng dị ứng khi thời tiết thay đổi, hoặc chỉ đơn giản v́ không khí quá khô khan. Tất cả các lư do này đều có thể tạo sự thay đổi từ nhẹ (như khan tiếng), đến nặng (như tắt tiếng), thậm chí đến mức nguy hiểm khi sự khan tiếng hay tắt tiếng này đi kèm theo cảm giác đau đớn ở cổ họng mỗi khi bạn nuốt nước miếng.
Bạn nên khám bác sĩ khi triệu chứng tắt tiếng kéo dài hơn 5 ngày, hoặc nghe có tiếng kḥ khè trong cổ họng khi hít thở, hoặc khạc ra máu... Đó là dấu hiệu chứng tỏ t́nh trạng nhiễm trùng cổ họng đă rất nặng, hoặc có thể bạn bị nổi mụn trong cổ họng. Sự nhiễm trùng hay nổi mụt này có thể làm phần trên của bộ phát âm sưng to, dẫn đến sự tắc nghẽn của đường không khí vào phổi.
Trước khi bệnh kéo dài đến 5 ngày, bạn có thể dùng những phương pháp dưới đây (trong đa số trường hợp, các phương pháp này có thể giúp bạn lấy lại tiếng nói không mấy khó khăn).
Đừng nói chuyện
Việc nói chuyện, hơn bất cứ lư do nào khác, làm triệu chứng tắt tiếng lâu khỏi hơn, v́ các màng rung trong cổ họng cứ phải hoạt động nhiều mà không có dịp nghỉ ngơi để b́nh phục.
Ngay cả việc th́ thầm rất nhỏ cũng gây hại. Theo bác sĩ George tại bệnh viện Boston (Mỹ), khi chúng ta th́ thầm bằng tiếng gió, các màng rung trong cổ họng lại dao động mănh liệt không kém ǵ khi chúng ta hét thật to.
Giữ cho cổ họng không bị khô
Không khí quá khô thường là nguyên nhân của đa số trường hợp mất tiếng. Bạn có để ư rằng tiếng nói của ḿnh hơi bị khàn đi sau một buổi đi picnic ngoài trời không, nhất là khi bạn đi về miền núi trong khi thời tiết khô?
Không khí khô thường làm khô màng rung trong cổ họng cũng như lớp đờm bảo vệ quanh nó. Khi bị khô, lớp đờm này lại trở thành một chất rất dính, càng làm sự phát âm bị cản trở nhiều hơn.
Để tránh làm cổ họng bị khô, bạn có thể dùng những cách sau đây:
- Hăy thở bằng mũi: Không khí đi vào bằng đường mũi sẽ phải qua nhiều ngơ ngách ẩm ướt trước khi vào đến cổ họng, và những ngơ ngách ẩm ướt này làm cho không khí bớt khô đi.
- Đừng hút thuốc trong lúc bị tắt tiếng: Khói thuốc là nguyên nhân đứng đầu trong các nguyên nhân làm cổ họng bị khô.
- Uống nhiều nước (chừng 10 ly mỗi ngày): Việc này có thể giúp cho cổ họng giữ ẩm nhiều hơn. Nên uống nước lạnh hoặc nước trái cây. Nước trà quá đậm và các loại rượu có thể làm cổ họng có cảm giác khô hơn.
- Ngậm kẹo ho: Các loại kẹo này thường có thể giúp giữ ẩm ướt trong cổ họng. Nên dùng loại có mùi trái cây, tránh loại the có bạc hà hay mùi cay (mint).
- Đừng uống thuốc aspirin: Nếu bạn v́ hét quá lớn mà bị khan tiếng, thuốc này có thể gây phản ứng phụ cho cổ họng và làm bệnh lâu lành hơn. Các thuốc làm dịu đau có chất acetaminophen (như thuốc Tylenol) đỡ hại hơn aspirin.
Nh́n chung, chỉ với 2 việc là nói ít và giữ cho cổ họng đừng bị khô, bạn đă có thể chữa bệnh tắt tiếng của ḿnh trong vài ngày. Nên khám bác sĩ khi những phương pháp trên không làm giảm được bệnh tắt tiếng của bạn.
Bệnh này không lạ lùng ǵ với bất cứ ai. Tuy nó không được liệt kê vào một trong những bệnh nguy hiểm nhưng việc đi đại tiện, hậu môn rách và chảy máu... thường làm người bệnh cảm thấy đau đớn. Nghiêm trọng hơn, những động tác rặn của hậu môn để cố sức tống phân ra c̣n có thể dẫn đến các chứng bệnh đau đớn hơn, khó trị liệu hơn như trĩ và cao huyết áp.
Thật ra, muốn tránh bệnh này không có ǵ khó khăn cả. Thông thường, căn nguyên của nó không ngoài những yếu tố sau: ăn quá ít chất xơ (fiber), uống quá ít nước, ảnh hưởng t́nh cảm như buồn, lo lắng..., thiếu vận động, có ảnh hưởng phụ của một số thuốc trị bệnh khác.
Qua những nguyên nhân trên, hẳn bạn đă thấy được phần nào cách chữa trị căn bệnh tuy thông thường nhưng quái ác này.
Uống nhiều nước
Trung b́nh một người lớn cần uống từ một lít rưỡi đến hai lít rưỡi mỗi ngày. Nếu bạn uống ít nước và đang bị táo bón, đây là vấn đề chính của bạn. Hăy uống nhiều nước hoặc các chất như trà, nước trái cây, nước ngọt...
Ăn nhiều chất xơ
Thiếu chất xơ (fiber) là nguyên nhân thông thường của bệnh này. Người bị táo bón thường là những người có thói quen ăn nhiều thịt, ăn ít đậu, trái cây, rau cải... Những chất này là nguồn cung cấp chất xơ cần thiết trong cơ thể. Chẳng hạn như một trái táo sẽ cung cấp khoảng một phần mười tổng số chất xơ cần dùng mỗi ngày. Một chén đậu cung cấp một phần ba nhu cầu chất xơ. Trong các loại đậu nấu chín, bắp rang, lạc, hạt điều... cũng có rất nhiều chất xơ.
Ăn bớt dầu lại
Theo kinh nghiệm của bác sĩ Grady, chuyên khoa về trị liệu dinh dưỡng, th́ mọi thứ dầu ăn như dầu salad, dầu đậu nành... đều không tốt cho việc tiêu hóa. Chúng có khuynh hướng tạo thành một lớp màng bọc chung quanh thành dạ dày, làm cho sự tiêu hóa và hấp thụ chất bổ dưỡng tại dạ dày và ruột non trở nên khó khăn hơn, đồng thời cũng làm tiến tŕnh tiêu hóa bị đ́nh trệ (có khi đến hai mươi giờ đồng hồ). Sự đ́nh trệ này làm các thực phẩm bị lên men thối, tạo chứng śnh bụng, và có thể sinh ra một số chất độc có hại cho cơ thể.
Bác sĩ này cũng nới thêm rằng các loại dầu ăn này chỉ không tốt cho bộ máy tiêu hóa nếu tiêu thụ dưới dạng dầu ăn. Với dạng nguyên thủy của nó như salad, đậu nành... th́ hoàn toàn không có hại v́ chất dầu tiết ra rất ít, không đủ tạo thành lớp màng che dạ dày và thành ruột.
Tập thói quen đi đại tiện mỗi ngày
Chúng ta nhiều lúc chạy theo thời giờ đến nỗi ăn uống không đều, không đúng bữa. Việc bài tiết cũng v́ thế mà trở nên thất thường. Nhiều lúc bạn có nhu cầu đi đại tiện, nhưng v́ không phải lúc, hoặc v́ bận rộn, đành nhịn lại chờ khi khác. Đó là một trong những nguyên nhân chính tạo ra bệnh táo bón.
Để tránh rơi vào t́nh trạng này, bạn nên tự do tập cho ḿnh một thói quen đi toilet vào một giờ giấc nhất định trong ngày, lúc mà bạn có đủ th́ giờ. Thường sau một bữa ăn là tốt nhất. Chẳng hạn, bạn hăy tập vào ngồi trong toilet chừng mười phút sau bữa ăn tối. Sau vài ba ngày, bạn sẽ có thói quen đại tiện vào buổi tối, và sẽ không cảm thấy có nhu cầu cũng như phải "nán lại" trong những lúc bận rộn nữa. Nhận định này được bác sĩ Marvin, Trưởng khoa Trị liệu dạ dày tại Bệnh viện Baltimore, đưa ra.
Thuốc trị táo bón loại uống
Có hai loại thuốc trị táo bón được bán trên thị trường, đều gọi chung là laxative. Loại hóa học có công hiệu nhanh nhưng không nên dùng nhiều, v́ thuốc này dễ gây lệ thuộc thuốc, bệnh nhân phải dùng nó mỗi lần muốn đi đại tiện, nếu bỏ thuốc sẽ bị táo bón.
Loại thứ hai cũng gọi là laxative, nhưng thường có thêm chữ "natural" (thiên nhiên) hoặc "vegetable" (làm từ thực vật). Những thuốc này thường được bào chế từ những loại thực vật có nhiều chất xơ. Khi dùng thuốc này, bệnh nhân phải uống với nhiều nước để làm cho chất xơ này nở ra, như vậy mới có công hiệu. Nh́n chung, loại này tốt hơn loại hóa học nhiều và không gây lệ thuộc thuốc. Tuy nhiên, bệnh nhân cần nhớ là nếu không uống nhiều nước theo chỉ dẫn trên nhăn thuốc, chất xơ có thể tích tụ lại trong dạ dày hoặc đường ruột, gây đầy bụng, khó tiêu.
Thuốc trị táo bón loại nhét qua hậu môn.
Nếu bạn thật sự đau khổ v́ chứng táo bón của ḿnh và muốn giải quyết thật nhanh th́ đây là giải pháp tốt. Thuốc được bán trên thị trường dưới 2 tên gọi là "enema" và "suppository". Tuy nhiên, loại thuốc nhét hậu môn này là lựa chọn cuối cùng và không nên dùng thường xuyên, v́ nó có thể gây lệ thuộc thuốc và ăn ṃn ruột già.
Những thực phẩm, thuốc men có hại
Những thực phẩm có khuynh hướng làm đầy bụng, no hơi như đậu, bắp cải, bông cải trắng... đều không tốt nếu bạn bị táo bón.
Một số thuốc có chứa chất canxi cũng không tốt (như thuốc chữa bệnh dạ dày). Các thuốc trị dị ứng (antihistamine), thuốc lợi tiểu diuretic, thuốc ngủ narcotic, thuốc làm dịu đau sedative... cũng là nguyên nhân trực tiếp hay gián tiếp gây nên chứng táo bón.
Mẹo vặt:
- Uống từ 1 đến 3 th́a canh dầu mineral trước khi đi ngủ để làm trơn hậu môn và hết táo bón vào sáng hôm sau. Dầu này có màu trắng trong suốt, bán tại các tiệm thuốc Tây.
- Giống lươn nước ngọt cũng giúp bớt táo bón. Sau bữa ăn có món lươn, bạn sẽ thấy việc đại tiện dễ dàng hơn vào hôm sau.
Khổ qua Nguyên liệu: Khổ qua (100 gr), dầu, muối mỗi thứ với lượng vừa đủ.
Cách chế biến: Khổ qua rửa sạch, bỏ ruột, xắt thẳng dạng miếng. Cho dầu vào chảo đun sôi, cho khổ qua vào xào đến chín, nêm muối.
Cách dùng: Mỗi ngày dùng 3 lần, liên tục dùng 10 ngày, sẽ có tác dụng giảm lượng đường huyết.
* Bài thuốc cháo bó xôi - kê nội kim
Nguyên liệu: Bó xôi (250 gr), kê nội kim (màng mề gà - 10 gr), gạo (50 gr).
Cách chế biến: Bó xôi rửa sạch, xắt nhuyễn, nướng chín kê nội kim rồi tán thành bột, thêm nước nấu khoảng 30 phút, bỏ bă lấy nước. Gạo nấu thành cháo, lúc chín cho bó xôi vào cùng với nước thuốc kê nội kim. Món này có công dụng dưỡng huyết, kiện tỳ, tư âm, thích hợp cho người bệnh tiểu đường có triệu chứng hay khát nước, gầy ốm, mất sức, tiểu nhiều...
* Bài thuốc thịt ḅ nấu khoai tây
Nguyên liệu: Thịt ḅ (250 gr), gốc hành (2 cọng), khoai tây (300 gr), muối, dầu hào, bột năng mỗi thứ lượng vừa đủ.
Cách chế biến: Ướp thịt ḅ với gia vị độ 10 phút, sau đó cho vào chảo dầu xào chín. Khoai tây gọt vỏ, xắt dạng hạt lựu, cho vào nước sôi nấu chín. Sau đó, thịt ḅ và khoai tây hạt lựu cùng cho vào nồi thêm nước nấu, dầu hào và các gia vị trộn lẫn, cho bột năng vào, đánh sệt, hành băm nhuyễn cho vào, đến khi thịt ḅ nấu chín th́ có thể múc ra bát.
* Bài thuốc thịt thỏ tiềm với câu kỷ tử
Nguyên liệu: câu kỷ tử (15 gr), thịt thỏ (250 gr), dầu, muối lượng vừa đủ.
Cách chế biến: câu kỷ tử và thịt thỏ cùng cho vào thố để tiềm, sau cùng nêm muối và dầu. Hai ngày dùng 1 lần, dùng thường xuyên, thích hợp cho người bệnh tiểu đường cơ thể suy nhược.
* Bài thuốc lá mía heo nấu với hoàng kỳ
Nguyên liệu: Lá mía heo 1 cái, hoàng kỳ (100 gr), muối lượng vừa.
Cách chế biến: Cho hoàng kỳ vào nước nấu để lấy nước, rồi lại nấu cùng với lá mía heo, sau khi chín, nêm gia vị. Mỗi ngày dùng 1 liều, liên tục dùng trong 7 ngày, thích hợp dùng cho người bệnh tiểu đường hay tiểu nhiều.
* Bài thuốc bo bo xào bí đao
Nguyên liệu: bo bo (120 gr), bí đao 1 kg, nấm rơm (30 gr), bột năng (25 gr), 50ml nước, muối vừa đủ.
Cách chế biến: Bí đao xắt thành từng miếng lớn, rồi luộc qua nước sôi, lấy ra để ráo nước. Cho bí đao, bo bo đă nấu chín, nước vào nồi. Đưa nồi vào ḷ hấp, hấp 30 phút lấy ra. Đặt chảo nóng, cho dầu vào phi thơm, cho nấm rơm vào, thêm chút gia vị, đánh sệt, sau đó tất cả rải trên mặt bí đao.
Tiểu són là sự không kiểm soát được khiến cho nước tiểu cứ rỉ hoặc chảy ra trước khi ta kịp “chạy” đến nơi (có thể) tiểu. Có khi nước tiểu cứ rỉ ra mà ta không biết.
Chứng này có thể xảy ra trong khi có thai, khi ho hoặc ách x́, hoặc khi thực hiện một động tác nào đó làm tăng sức ép vào bọng đái (bàng quang). Nó cũng có thể liên quan đến nhiễm trùng đường tiểu, tổn thương của vùng chậu, xạ trị, hoặc gây ra do một số bệnh của hệ thần kinh hoặc các hệ thống khác của cơ thể. Rượu, cà phê, và một số thuốc cũng có thể là nguyên nhân hoặc góp phần gây ra tiểu són. Trong một số trường hợp, có người chỉ cần nghe tiếng nước chảy là són tiểu. Trong trường hợp quá sợ hăi, “sợ đến... “tè” ra quần” là chuyện không phải hiếm gặp.
Tiểu són thường gặp ở phụ nữ nhiều hơn ở nam giới, v́ đường tiểu của phụ nữ ngắn hơn của nam giới nhiều. Ở phụ nữ trẻ, nguyên nhân thường gặp nhất là do thiếu sự nâng đỡ ở cổ bọng đái (nơi tiếp giáp của bọng đái với niệu đạo). Ở phụ nữ lớn tuổi, nguyên nhân thường gặp là do bọng đái bị yếu hoặc quá... “hăng hái” (overactive).
Những người bị tiểu són thường ít khai bệnh với bác sĩ v́ mắc cỡ. Một số thống kê cho thấy ở Hoa Kỳ chỉ có khoảng 50 phần trăm những người bị són tiểu khai bệnh với bác sĩ để được điều trị. Tuy nhiên, đây là một chứng không phải hiếm gặp. Khoảng 13 triệu người ở Hoa Kỳ bị tiểu són. Tỉ lệ bị tiểu són ở phụ nữ trẻ hơn 65 tuổi là 10 đến 25 phần trăm. Tỉ lệ này ở phụ nữ trên 60 tuổi không sống trong các viện điều dưỡng (nursing home) là 15 đến 30 phần trăm. Tỉ lệ này ở các bệnh nhân sống trong các nursing home là hơn 50 phần trăm.
Triệu chứng chính của tiểu són, dĩ nhiên là... són tiểu. Sự són nước tiểu này có thể thường xuyên và nhiều, hoặc không thường xuyên và ít. Đối với những người c̣n hoạt động (đi làm, dự tiệc tùng nhiều), hoặc những người bị són nhiều nước tiểu, ngay cả một lần mỗi tuần (nhất là vào lúc không thích hợp) cũng có thể đă là quá nhiều.
Các triệu chứng có thể đi kèm là:
- Tiểu lắt nhắt hơn một lần mỗi hai tiếng đồng hồ, hoặc trên bảy lần một ngày.
- Phải thức dậy để đi tiểu ít nhất hai lần một đêm.
- Tiểu gắt.
- Đái dầm.
Để chữa trị thích hợp, bác sĩ sẽ phải hỏi bệnh tỉ mỉ, làm các xét nghiệm thích hợp. Đầu tiên, là bệnh sử của bệnh nhân, ví dụ như:
- Những thuốc ǵ đang dùng.
- Số lần có thai.
- Có những bệnh ǵ khác ngoài chứng són tiểu.
- Số lần bị són tiểu và số lượng nước tiểu són mỗi lần, trong ṿng 24 đến 72 giờ.
- Số lượng nước và chất lỏng (canh, phở...) Dùng trong thời gian đó.
- Các hoạt động, cười, ho... Trong hay trước khi bị són tiểu.
- Số lượng cà phê, rượu đă dùng cũng có thể giúp bác sĩ trong việc chẩn đoán són tiểu.
Sau khi hỏi bệnh, bác sĩ sẽ phải khám xem có bệnh tổng quát ǵ không, khám vùng đi tiểu (vùng chậu - pelvic examination), và làm một số thử nghiệm để đo số lượng nước tiểu mỗi lần đi tiểu và số nước tiểu c̣n trong bàng quang sau khi đi tiểu.
Xét nghiệm nước tiểu xem có bị nhiễm trùng không, xét nghiệm xem thận có vấn đề ǵ không, cũng nằm trong số những điều cần phải làm để có chẩn đoán chính xác.
Một số thử nghiệm để xem nước tiểu có bị són ra (khi bọng đái đang đầy) trong lúc ho, đeo tả để xem nước tiểu ra nhiều hay ít, đo áp lực và thể tích của bọng đái khi đầy nước, vân vân là các cách để phân loại tiểu són và có cách trị thích hợp.
Khi đă có chẩn đoán chính xác, sẽ có nhiều cách hiệu quả để điều trị tiểu són.
Đầu tiên, việc đơn giản nhất là trị hoặc tránh các yếu tố có thể góp phần vào việc tiểu són, đái dầm. Ví dụ, như tránh không uống nhiều nước vào buổi tối, giảm bớt rượu, cà phê nếu đó có thể là nguyên nhân. Sau khi kiểm tra các thuốc đang dùng, bác sĩ có thể ngưng hoặc thay các thuốc có thể góp phần vào việc tiểu són.
Tập đi tiểu thường xuyên dù chưa mắc tiểu cũng là một cách để giảm tiểu són. Trong trường hợp tiểu són v́ cơ kiểm soát đường tiểu bị yếu, một phương pháp tập luyện các cơ ở vùng chậu (được gọi là Kegel exercises) tương đối đơn giản sẽ được hướng dẫn cho bệnh nhân để làm cho đường tiểu được kiểm soát tốt hơn.
Nếu ho, ách x́... gây ra són tiểu, trị các triệu chứng này cũng sẽ giúp rất nhiều. Một số bệnh khác, tổng quát hay thần kinh, có thể là nguyên nhân, và trị nguyên nhân, nếu được thường là cách tốt để tiệt nguồn gốc của triệu chứng.
Có nhiều thuốc để trị triệu chứng són tiểu. Các thuốc này có thể là thuốc điều khiển sự co bóp của bọng đái; thuốc tăng cường cơ kiểm soát niệu đạo (ống tiểu).
Nếu bị nhiễm trùng, bác sĩ sẽ kê toa kháng sinh. Đôi khi estrogen cần thiết để làm tăng độ đàn hồi của các cơ bắp ở vùng chậu ở phụ nữ đă măn kinh. Tuy nhiên, bác sĩ sẽ chỉ dùng khi thật cần thiết và với liều thấp nhất có thể được. Các loại kem estrogen có thể giúp giảm triệu chứng nhiều hơn trong khi ít bị hấp thu vào cơ thể hơn so với các loại estrogen dán hoặc uống.
Một số dụng cụ có thể được dùng để giúp tập cho các bắp thịt ở đường tiểu co bóp hiệu quả hơn.
Cuối cùng, thường th́ khi các phương pháp khác đă thất bại, phẫu thuật có thể giúp ích. Phẫu thuật cũng có nhiều phương pháp khác nhau.
Trong nhiều trường hợp, phụ nữ có thể pḥng ngừa (hoặc chữa) chứng són tiểu bằng các thể dục đơn giản làm tăng độ dẻo dai và sức mạnh của các bắp thịt xung quanh ống dẫn tiểu, âm đạo và hậu môn (kegel exercises). Bác sĩ và y tá có thể hướng dẫn để tập các thể dục này một cách hiệu quả.
Giảm cân, tập thể dục bụng, giảm ho, tránh nâng vật nặng quá, bỏ hút thuốc, trị bón cũng có thể giúp pḥng són tiểu.
Đi tiểu đều đặn dù chưa cảm thấy “mắc tiểu” cũng có thể giúp pḥng chứng són tiểu.
Tóm lại, són tiểu là một chứng thường gặp, cũng là một loại bệnh tật như các loại bệnh tật khác. Ta không nên quá mắc cỡ đến nỗi dấu cả bác sĩ, khiến cho bệnh không được chữa trị đúng mức và vào lúc c̣n nhẹ. Tùy theo nguyên nhân, có nhiều cách từ (thường là) đơn giản đến phức tạp để trị và pḥng són tiểu có hiệu quả. Khi có triệu chứng, nên gặp bác sĩ sớm để được chẩn đoán và điều trị thích hợp.
Đa số chúng ta đều bị gầu, chỉ khác nhau ở mức độ nhiều hay ít mà thôi. Những người thợ cắt tóc nói rằng hầu hết thân chủ của họ đều than phiền về bệnh này, các bác sĩ cũng đồng ư như vậy.
Gầu tuy không có ǵ đáng quan tâm ngoài việc đôi lúc tạo cảm giác hơi ngứa ngáy, nhưng đừng xem thường hoặc quên lăng nó... Khi những vảy này bám quá nhiều trên da đầu, cảm giác ngứa ngáy sẽ nhiều hơn. Khi bạn găi, da đầu có thể bị trầy, tạo cơ hội cho vi trùng xâm nhập. Ngoài ra, bệnh gầu ở mức độ nặng c̣n có những ảnh hưởng không tốt cho tóc của bạn nữa.Thật ra, đây chỉ là một vấn đề không mấy phức tạp. Nếu để ư, bạn có thể kiểm soát nó tương đối dễ dàng.
Thường xuyên gội đầu
Bác sĩ Patricia nhận định rằng, ở một người gội đầu thường xuyên, bệnh gầu khó có thể phát triển trên da đầu họ. Thường gầu hay xuất hiện ở những người có da đầu nhờn; v́ thế việc gội đầu thường xuyên với các loại dầu gội không chứa chất nhờn sẽ cho kết quả tốt. Các loại dầu gội chứa chất nhờn lại rất tốt cho những người bị khô da đầu, thường được quảng cao dưới các h́nh thức như "moisturized" hoặc "for-dry-hair", "for-dry-scalp"... Bạn không nên chọn loại này; loại chích hợp với da nhờn là "for-oily-hair", hoặc "deep-clean-ning"...).
Đa số chúng ta đều bị gầu, chỉ khác nhau ở mức độ nhiều hay ít mà thôi. Những người thợ cắt tóc nói rằng hầu hết thân chủ của họ đều than phiền về bệnh này, các bác sĩ cũng đồng ư như vậy.
Gầu tuy không có ǵ đáng quan tâm ngoài việc đôi lúc tạo cảm giác hơi ngứa ngáy, nhưng đừng xem thường hoặc quên lăng nó... Khi những vảy này bám quá nhiều trên da đầu, cảm giác ngứa ngáy sẽ nhiều hơn. Khi bạn găi, da đầu có thể bị trầy, tạo cơ hội cho vi trùng xâm nhập. Ngoài ra, bệnh gầu ở mức độ nặng c̣n có những ảnh hưởng không tốt cho tóc của bạn nữa.Thật ra, đây chỉ là một vấn đề không mấy phức tạp. Nếu để ư, bạn có thể kiểm soát nó tương đối dễ dàng.
Thường xuyên gội đầu
Bác sĩ Patricia nhận định rằng, ở một người gội đầu thường xuyên, bệnh gầu khó có thể phát triển trên da đầu họ. Thường gầu hay xuất hiện ở những người có da đầu nhờn; v́ thế việc gội đầu thường xuyên với các loại dầu gội không chứa chất nhờn sẽ cho kết quả tốt. Các loại dầu gội chứa chất nhờn lại rất tốt cho những người bị khô da đầu, thường được quảng cao dưới các h́nh thức như "moisturized" hoặc "for-dry-hair", "for-dry-scalp"... Bạn không nên chọn loại này; loại chích hợp với da nhờn là "for-oily-hair", hoặc "deep-clean-ning"...).
Để Cho Người Già Có Trí Nhớ Tốt
Một phương pháp tập luyện trí nhớ mới có thể giúp cho những người lớn tuổi nhớ lại các sự kiện và thông tin gần đây tốt hơn. Theo phương pháp này, những người tập luyện phải có sự tập trung tăng dần và tạm ngưng tất cả mọi hoạt động khác của trí óc trong suốt buổi tập luyện.
Phương pháp mới này đă được thử nghiệm trên một nhóm người lớn tuổi. Sau 7 ngày tập luyện, mỗi buổi thực hành 14 lần trong khoảng 45 phút cho trí óc nhớ về một việc nào đó
Trong suốt buổi tập luyện, họ được chỉ ra một danh sách các từ trong cùng một lúc. Một số từ này đă được lặp lại và gia tăng dần khoảng thời gian lên và những người tham gia tập luyện phải cố gắng để nhớ lại những từ đă được liệt kê trong danh sách. Kết quả cho thấy, cách tập luyện trí nhớ này làm cải thiện chức năng phục hồi trí nhớ tốt hơn.
"Chúng tôi có nhiều cố gắng để phục hồi chức năng trí nhớ cho người lớn tuổi, và những phương pháp này dựa trên nhiều kế hoạch nghiên cứu hơn là dựa trên kinh nghiệm" nhà tâm lư học Janine Jennings đă phát biểu.
"Trong hướng nghiên cứu này, chúng tôi đă làm kiểm tra tính hiểu quả của cách tập luyện trí óc với những người lớn tuổi dựa trên lí thuyết gồm hai qui tŕnh: cách nhớ vô ư thức được hiểu là biết quá rơ về một vấn đề nào đó và qui tŕnh điều khiển có ư thức như là sự hồi tưởng kí ức" Jennings nói thêm.
Hơ nóng vào ngày hôm sau
Sau khi đă đắp nước đá trên vết bầm, bạn có thể yên tâm rằng chỗ bầm sẽ không hiện lên xanh hay tím trong ngày hôm sau đối với trường hợp nhẹ. Với trường hợp nặng, bạn vẫn có thể thấy vết bầm này xuất hiện, nhưng thường nhạt và nhỏ. Đây là lúc bạn có thể dùng hơi nóng hơ lên để làm vết này tan biến nhanh chóng.
Dùng khăn nhúng nước thật nóng, vắt khô rồi đắp lên chỗ bầm; xả lại khi khăn nguội; cứ thế liên tục từ 1 đến 2 tiếng đồng hồ tùy theo vết bầm lớn hay nhỏ. Bác sĩ Sheldon P. (Đại học Y khoa Duke) giải thích rằng hơi nóng có tác dụng làm máu lưu thông qua chỗ bầm nhanh hơn, và v́ thế sẽ làm vết bầm tan nhanh hơn.
Lư luận này có lẽ không xa lạ ǵ lắm. Tại Việt Nam, bạn đă từng thấy người ta xoa dầu nóng lên vết bầm. Hành động này không ngoài mục đích giúp máu lưu thông nhanh hơn... Dù sao, chắc chắn sự kết hợp của lạnh và nóng sẽ tốt hơn trường hợp chỉ dùng dầu nóng mà thôi.
Trừ phi cả ngày quấn người trong một lớp bông dày; bằng không, bạn khó mà tránh được việc lâu lâu lại có một vết bầm trên đầu gối, mắt cá chân, cùi chỏ... Nhiều vết bầm không biết v́ đâu mà có. Che bằng cái ǵ đây? Một chiếc khăn quàng vào mùa hè, hay một lớp phấn thật dày? Biện pháp cuối cùng vẫn là làm sao cho vết bầm này tan càng nhanh càng tốt.
Làm sao để vết bầm tan đi trong thời gian ngắn nhất? Hăy áp dụng những phương pháp dưới đây.
Đắp nước đá
Khi vừa đụng phải cạnh bàn, cảm thấy đau điếng, bạn biết chắc rằng nơi đó sẽ xuất hiện một vết bầm xanh, tím hoặc đen trong 1-2 ngày sau. Đừng thử chờ xem vết bầm có hiện lên hay không, v́ lúc đó có lẽ đă hơi trễ.
Hăy dùng một bao nylon chứa nước đá đắp lên ngay chỗ đau hoặc dùng các bao giữ lạnh chứa chất lỏng màu xanh bán tại các tiệm thuốc Tây, bỏ vào ngăn đá vài tiếng rồi đắp lên vết thương (loại này dễ dùng và ít chảy nước hơn là dùng bao nylon đựng nước đá, công hiệu như nhau, nhưng dĩ nhiên đắt tiền hơn). Đắp nước đá trên chỗ đau chừng 15 phút, lấy ra 15 phút, và đắp lại 15 phút... tiếp tục như vậy trong vài tiếng đồng hồ ngay sau khi bị thương.
Theo bác sĩ Hugh M. (pḥng Cứu thương Bệnh viện Aspen, Colorado), nước đá có công dụng làm co các mao quản dẫn đến vết thương, khiến máu không dẫn nhiều đến đó. Vết bầm h́nh thành do máu bầm tụ lại chung quanh chỗ bị thương. Càng ít máu đến vết thương, vết bầm sẽ càng nhỏ hơn. Ngoài ra, hơi lạnh cũng làm vết thương bị tê, làm giảm sự đau đớn nơi đó.
Diễn Đàn Người Việt Hải Ngoại. Tự do ngôn luận, an toàn và uy tín. V́ một tương lai tươi đẹp cho các thế hệ Việt Nam hăy ghé thăm chúng tôi, hăy tâm sự với chúng tôi mỗi ngày, mỗi giờ và mỗi giây phút có thể. VietBF.Com Xin cám ơn các bạn, chúc tất cả các bạn vui vẻ và gặp nhiều may mắn.
Welcome to Vietnamese American Community, Vietnamese European, Canadian, Australian Forum, Vietnamese Overseas Forum. Freedom of speech, safety and prestige. For a beautiful future for Vietnamese generations, please visit us, talk to us every day, every hour and every moment possible. VietBF.Com Thank you all and good luck.
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
