Trước khi Nga thiết lập hệ thống pḥng không ở Ukraine, các máy bay không người lái đă thực hiện các cuộc tấn công thành công ngoài mong đợi trong giai đoạn đầu của cuộc xung đột giữa Ukraine với Nga, sau khi hoạt động hiệu quả của máy bay không người lái Bayraktar của Thổ Nhĩ Kỳ ở Ukraine khiến các chuyên gia quân sự phương Tây phải ngạc nhiên.

Máy bay không người lái Bayraktar TB2. Ảnh: AFP
Theo tờ SCMP, phương tiện bay trên không không người lái Bayraktar TB2 có thể mang bom dẫn đường bằng laser hạng nhẹ, thường hoạt động xuất sắc trong các cuộc xung đột sử dụng công nghệ thấp. Thổ Nhĩ Kỳ đă bán TB2 cho hơn chục quốc gia, trong đó có Azerbaijan, Libya, Maroc và Ethiopia.
Chuyên gia Jack Watling tại Viện Quân chủng Thống nhất Hoàng gia (London, Anh) nhận định: Trước khi Nga thiết lập hệ thống pḥng không ở Ukraine, các máy bay không người lái đă thực hiện các cuộc tấn công thành công ngoài mong đợi trong giai đoạn đầu của cuộc xung đột giữa Ukraine với Nga.
Ông Watling cho rằng về lư thuyết, TB2 sẽ không gây ra tác động đáng kể v́ chúng là máy bay có độ cao trung b́nh, bay chậm với tín hiệu điện từ lớn và mặt cắt ngang radar lớn. Nga có các hệ thống pḥng không rất có năng lực, v́ vậy lẽ ra TB2 sẽ bị bắn hạ. Địa h́nh rất thoáng và có khả năng phủ sóng radar tốt. Các lực lượng Ukraine về cơ bản đă bay TB2 ở tầm thấp và sau đó tiến đến và đột kích cùng chúng.
Dần dần, khi phía Nga có tổ chức hơn và đẩy mạnh hệ thống pḥng không, quyền tự do sử dụng các máy bay không người lái đó đang giảm dần. Ukraine phải cẩn thận hơn khi sử dụng máy bay không người lái này.
Trong một cuộc họp báo trước Quốc hội vào ngày 9/3, Bộ trưởng Quốc pḥng Anh Ben Wallace đă ca ngợi các máy bay không người lái của Thổ Nhĩ Kỳ cùng với các vũ khí khác mà phương Tây viện trợ cho Ukraine.
Máy bay không người lái của Thổ Nhĩ Kỳ cũng đă thành công trên mạng xă hội. Đoạn video trên không ghi lại cảnh máy bay này phá hủy các phương tiện bọc thép đă gây chú ư.

Ảnh: AP
Ông Vasyl Bodnar, Đại sứ Ukraine tại Thổ Nhĩ Kỳ, đă chia sẻ video về các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái Bayraktar trên Twitter và ca ngợi chúng.
Một video sử dụng bài hát có tựa đề Bayraktar đă xuất hiện trên YouTube và đài phát thanh Ukraine.
Thổ Nhĩ Kỳ bắt đầu bán máy bay không người lái TB2 cho Ukraine vào năm 2019 và Ukraine đă sử dụng để chống lại phe đ̣i độc lập ở khu vực Donbass - một động thái mà Nga gọi là gây bất ổn.
Các máy bay không người lái này có giá dưới 2 triệu USD mỗi chiếc. Công ty sản xuất là công ty quốc pḥng Baykar thuộc gia đ́nh Selcuk Bayraktar - con rể của Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan. Bayraktar là giám đốc kỹ thuật của Baykar.
TB2 đă góp phần giúp cân bằng các cuộc xung đột ở Libya, cũng như giúp đồng minh Azerbaijan của Thổ Nhĩ Kỳ chiến đấu với các lực lượng do Armenia hậu thuẫn ở khu vực tranh chấp Nagorno-Karabakh vào năm 2020.
Thổ Nhĩ Kỳ cũng đă sử dụng máy bay không người lái nhằm vào người Kurd ở Thổ Nhĩ Kỳ, miền bắc Iraq và ở Syria.
Theo các chuyên gia, những chiếc máy bay không người lái rẻ tiền như vậy có thể có tác động lâu dài đến chiến tranh, trở thành công cụ tiêu hao hữu ích, cũng như có thể gây chú ư từ các máy bay đắt tiền hơn của đối phương.
Ông Aaron Stein, Giám đốc nghiên cứu của Viện Nghiên cứu Chính sách Đối ngoại tại Mỹ, nói: “Tôi gọi đó là một chiếc Toyota Corolla trong thế giới máy bay không người lái… Nó không làm được mọi thứ như chiếc xe thể thao cao cấp, nhưng nó làm được 80%. V́ vậy, ngay cả đối với quân đội Mỹ, sử dụng một thiết bị rẻ tiền để tấn công một lực lượng vượt trội vẫn có giá trị”.
Trong khoản viện trợ quân sự 800 triệu USD cho Ukraine, Mỹ gửi cả các máy bay không người lái do Mỹ sản xuất, cùng với 800 hệ thống pḥng không Stinger, 100 súng phóng lựu, 20 triệu viên đạn dành cho vũ khí nhỏ, súng phóng lựu và đạn cối.
Ngoài ra, Nhà Trắng đă cân nhắc cho phép Ukraine tiếp cận máy bay không người lái Switchblade do Mỹ sản xuất. Máy bay không người lái Switchblade do công ty quốc pḥng AeroVironment của Mỹ sản xuất. Loại này được gọi là Switchblade (dao gấp) v́ có những chiếc cánh giống như lưỡi dao có thể bật ra khi được phóng lên.
Dù có khả năng vượt trội nhưng loại máy bay không người lái này có chi phí rẻ hơn đáng kể so với các loại vũ khí lớn và phức tạp hơn. Đồng thời, Switchblade cũng có giá thấp hơn so với các loại vũ khí sử dụng một lần khác mà Mỹ đă cung cấp cho Ukraine trong những tuần gần đây. Hệ thống tên lửa chống tăng vác vai Javelin có giá 178.000 USD, trong khi một chiếc máy bay không người lái Switchblade chỉ có giá 6.000 USD.