Vị hoàng đế Trung Hoa đầy tham vọng bị người thân làm cho chết cay đắng? Chi đến nay cũng không xác định được thời điểm mà ông qua đời. Ông là hoàng đế từng được Minh Thái Tổ Chu Nguyên Chương “chọn mặt gửi vàng”.
Hoàng đế thứ hai nhà Minh chỉ nắm quyền vỏn vẹn trong 4 năm.
Minh Huệ Đế (1377-?), tự Doăn Văn, là vị hoàng đế thứ hai của nhà Minh trong lịch sử Trung Quốc. Ông là con trai thứ hai của thái tử Chu Tiêu. Do cha và anh trai mất sớm nên Minh Huệ Đế được ông nội Minh Thái Tổ Chu Nguyên Chương chọn làm người kế vị.
Tháng 5 nhuận năm 1398, Thái Tổ bệnh mất, Doăn Văn lên ngôi, đóng đô ở Nam Kinh. Ông thay đổi chính sách của ông ḿnh, giảm bớt h́nh phạt nghiêm khắc, tha nhiều tù nhân và thâu tóm quyền lực về tay ḿnh.
Một năm sau, người chú thứ tư của Minh Huệ Đế là Yên vương Chu Đệ khởi binh. Sau 3 năm giao tranh, cuối cùng, Chu Đệ chiếm được Nam Kinh, nhưng số phận Minh Huệ Đế ra sao th́ cho đến nay vẫn c̣n là bí ẩn.
Nắm quyền không lâu th́ biến loạn
Theo Minh sử - cuốn sử kư chép lại chi tiết lịch sử nhà Minh, thời kỳ Minh Thái Tổ trị v́, để củng cố hoàng thất, ông đă phong cho con cháu làm phiên vương, nắm giữ binh quyền tại đất phong và đều có quân đội riêng để tự vệ.
Sau khi lên ngôi, Huệ Đế cho triệu các phiên vương về kinh để tiến hành băi bỏ phiên vương. Chỉ tin dùng 3 người thân cận và từng bước làm suy yếu quyền lực của các phiên vương khác.
Năm 1398, Huệ Đế giam lỏng và ép gia tộc Tương vương Bách phải tự thiêu, c̣n Tề vương Phù, Đại vương Quế bị giáng làm thứ dân..
Minh Huệ Tông muốn thâu tóm quyền lực, dẫn đến kết cục bị hoàng tộc phế truất (ảnh minh họa từ phim truyền h́nh Trung Quốc).
'Khi binh mă phụng mệnh hoàng đế đến bắt Yên vương Chu Đệ ở Bắc Kinh th́ Chu Đệ đă công khai ư đồ làm phản. Điều này dẫn đến cuộc nội chiến nhà Minh kéo dài gần 4 năm.
Quân đội triều đ́nh đông đảo gấp nhiều lần, nhưng Yên vương Chu Đệ chiến dấu như thể mỗi trận đánh là một trận quyết tử. Đội quân của Yên vương chủ yếu là kỵ binh nên ít phụ thuộc vào quân lương tiếp tế.
Tháng 4 năm 1402, quân triều đ́nh thua to tại Hoài Bắc, quân của Chu Đệ thừa thắng tiến thẳng đến kinh đô Nam Kinh.
Theo Qulishi, số quan lại đầu hàng Chu Đệ chỉ 4 người. Những người khác bỏ trốn hoặc tự sát trong phủ. Số người chết khi quân Chu Đệ tiến vào kinh thành ước tính lên tới hàng ngàn người.
Minh sử chép rằng, khi Yên vương Chu Đệ đến nơi th́ hoàng cung đă bốc cháy ngùn ngụt. Dập tắt hỏa hoạn, Chu Đệ t́m thấy 3 thi thể bị bỏng nặng đến mức không nhận dạng được, cho đó là xác của Huệ Đế, Hoàng hậu và thái tử.
Yên vương Chu đệ sau đó trở thành người nối ngôi nhà Minh, gọi là Minh Thành Tổ.
Bí ẩn cái chết của hoàng đế nối nghiệp Chu Nguyên Chương
Dưới thời Minh Thành Tổ, giai đoạn trị v́ của Huệ Đế không bao giờ được nhắc đến. Măi đến năm 1595, Minh Huệ Đế mới được công nhận trở lại là hoàng đế thứ hai của nhà Minh.
Suốt một thế kỷ sau đó, những câu chuyện về Minh Huệ Đế bắt đầu được lan truyền, rằng Huệ Đế là một vị minh quân nhân từ và chính trực, bị người chú Chu Đệ khởi binh lật đổ.
Minh Huệ Đế có thực sự chết cháy ở Nam Kinh năm 1402 hay không th́ cho đến nay không ai dám chắc. Cuốn Minh Sử ghi chép theo sự giám sát của Chu Đệ nên dĩ nhiên chỉ nhắc đến chuyện có thi thể chết cháy trong cung.
Tử Cấm Thành là nơi ở của hoàng đế nhà Minh và nhà Thanh ở Trung Quốc.
Đến thời nhà Thanh, các học giả thời kỳ này để lại nhiều tài liệu, cuốn sách coi Minh Huệ Đế tự thiêu trong cung là quan niệm chính thống.
Theo Qulishi, những người không tin rằng hoàng đế nhà Minh tự thiêu th́ đặt ra hàng loạt câu hỏi. Ở thời điểm đó, có lư do nào nói hoàng đế tự thiêu? Làm sao xác định thi thể trong đám cháy đó là Minh Huệ Đế? Rất có thể v́ không xác định được danh tính Minh Huệ Đế nên Chu Đệ đă chọn bừa xác chết để lấy cớ lên ngôi.
Giả thuyết cho rằng Minh Huệ Đế đă trở thành nhà sư cũng được truyền bá rộng răi. Có sách chép rằng, khi kinh thành Nam Kinh bị công phá, Minh Huệ Đế đă giả thành ḥa thượng bỏ trốn.
Minh Huệ Đế trở thành nhà sư rồi lưu lạc, măi tới khi Chu Đệ chết mới trở về. Chuyện Minh Huệ Đế tới khi Chu Đệ chết mới trở về c̣n được ghi chép trong nhiều sách vở khác và đều thống nhất chi tiết sau khi chết, ông được chôn cất ở Bắc Kinh.
Có thể nói, được Minh Thái Tổ Chu Nguyên Chương - người lănh đạo cuộc khởi nghĩa nông dân, chọn làm người kế vị nhưng Minh Huệ Đế tỏ ra c̣n quá non nớt.
Lên ngôi ở tuổi 21, Huệ Đế đă quá vội vàng thanh trừng hoàng tộc, lại không biết trọng dụng người tài, thể hiện quyền sinh sát quá mức. Đó là lư do hoàng đế thứ hai nhà Minh nhanh chóng thất bại chỉ sau 4 năm cầm quyền.
Cái chết bí ẩn của Minh Huệ Đế khép lại cuộc đời ngắn ngủi của một trong những hoàng đế từng được kỳ vọng nhiều nhất trong lịch sử phong kiến Trung Hoa, theo Qulishi.