Bài trả lời phỏng vấn “Người Việt rất mạnh khi bị dồn đến chân tường” của Thiếu tướng Lê Mă Lương được một tờ báo điện tử đăng tải đang gây tranh căi trên các diễn đàn. Nhiều người có vẻ không mấy tin vào khẳng định này bởi những ǵ họ đang chứng kiến gần đây. C̣n tôi th́ liên tưởng ngay đến một tin tức khác, rằng có một vụ “huyết chiến” v́ va chạm giao thông ngay giữa thủ đô, chỉ có một phụ nữ can đảm nhảy vào can gián.

Người phụ nữ áo tím dừng lại để can gián đám đánh nhau trên đường. (ảnh cắt từ clip trên mạng)
Bản tin “Huyết chiến” v́ va chạm giao thông ở Hà Nội” cho biết, trên facebook chiều 17/6 xuất hiện một đoạn clip có tiêu đề "Va chạm giao thông, tài xế xe con "huyết chiến" với tài xế taxi" đang gây chú ư trong cộng đồng mạng. Tất nhiên chuyện người Việt ḿnh lao vào đánh nhau khi va chạm giao thông trên đường không phải là chuyện hiếm thời buổi này, điều gây chú ư, theo bản tin cho biết, là v́ trong lúc 2 tài xế “huyết chiến” với nhau ở ngă tư Phan Bội Châu – Hai Bà Trưng (Hà Nội), máu chảy ṛng ṛng nhuộm đỏ cả áo sơ mi, người đi đường nồng nhiệt xúm lại xem, th́ có một phụ nữ áo tím, đi xe máy ngang qua thấy chuyện bất b́nh đă nhảy vào can ngăn, và đám đánh nhau được giải thoát.
Clip do người đi đường quay bằng điện thoại di động, chất lượng không cao nên tôi không thể nh́n rơ mặt người phụ nữ áo tím ấy, chẳng ai biết tên chị, nhưng tôi đoán đó hẳn phải là một người đàn bà có gương mặt vừa nhân hậu vừa cương trực. Chị đă có một ứng xử “người” và dũng cảm hơn tất tật những người đàn ông đang xúm đông xúm đỏ xem đám đánh nhau, đă dám lao vào giữa một chốn bạo lực rất có thể sẽ đem đến tai bay vạ gió cho ḿnh. Tôi thực sự ngưỡng mộ và kính phục chị.
Tất nhiên khi kể lại câu chuyện này, sẽ rất nhiều bạn đọc bĩu môi b́nh phẩm: “Nói th́ dễ lắm, nhưng nhiều khi thấy đánh nhau mà lao vào can ngăn, có khi c̣n bị đánh hội đồng, c̣n bị mắc vạ oan, chẳng phải đầu cũng phải tai, chả dại”. Đó cũng là một phản ứng theo thói thường, bạn hay tôi, rất nhiều người khi gặp chuyện, ư nghĩ đầu tiên ập đến sẽ là như thế.
Nhưng may mà không phải tất cả mọi người đều có những suy nghĩ “thường t́nh” như thế, nên cuối cùng, vụ ẩu đả máu chảy nhuộm đỏ áo của hai người đàn ông giữa phố đông, nhờ một người phụ nữ can đảm tuyệt vời đă dừng lại ở đó, đă không xảy đến những hậu quả nặng nề đau ḷng hơn. Vậy th́ chúng ta, những người luôn mang cái lợi ích cá nhân và sự an nguy của ḿnh đặt lên trước tiên, cũng phải thấy xấu hổ trước người phụ nữ ấy mới phải chứ nhỉ?
Chúng ta phải cảm ơn chị, dù chẳng biết tên chị, chẳng nh́n rơ mặt chị, nhưng rơ ràng, chị là một ví dụ điển h́nh bằng xương bằng thịt cho đức tính nghĩa hiệp của con người, giữa đường thấy chuyện bất b́nh chẳng tha. Chị đă không vô cảm như rất nhiều người đàn ông khỏe mạnh đang đứng xem. Tôi ước ǵ khi họ trông thấy rơ ràng hai người đàn ông đang đánh nhau tay không, không vũ khí th́ sẽ xông vào can ra để tránh những hậu quả đau ḷng.
Nhưng xă hội chúng ta đang quá ít những người đàn ông hành xử như vậy, hay nói đúng hơn là đang tiệt bóng những người đàn ông dũng cảm và ứng xử cho ra mặt đàn ông. Hầu hết họ đều đang co cụm, có thể “chém gió” rất hay trên mạng ảo, nhưng ra ngoài đời thực, thấy một việc tốt, một việc thiện trong tầm tay, họ vẫn ngó lơ. Nếu ai cũng nghĩ rằng, việc đó chẳng liên can đến ḿnh, để cho xă hội giải quyết đi, th́ cuộc sống chúng ta sẽ ra sao nhỉ? Mỗi con người sẽ như những ḥn cuội vo tṛn lăn bên cạnh nhau, không một chút hơi ấm t́nh đồng loại.
Sự việc này lại khiến tôi lẩn thẩn nghĩ lại bài báo mới đây trên Đất Việt, sau vụ đánh chết kẻ trộm chó ở Diễn Châu (Nghệ An), “Phần lớn ủng hộ bỏ mạng người, giữ mạng chó”. Để thấy một điều rằng, dường như tâm tính người Việt đă và đang thay đổi theo một chiều hướng không mấy thiện lành, chúng ta ưa bạo lực hơn, muốn cổ vũ cho bạo lực nhiều hơn, bất chấp cả luật pháp.
Tất nhiên không thể không kể đến hoàn cảnh xă hội- mà nhiều người mạnh miệng cho rằng, đó chính là thủ phạm gây nên sự thay đổi theo chiều hướng ưa bạo lực của người Việt hôm nay. Khi chân lư, lẽ phải lúc mờ lúc tỏ và bị đồng tiền điều khiển, khi những việc thiện nguyện tốt lành, khi nhân tính không c̣n được tôn trọng, cổ vũ, th́ những vụ việc cùng nhau hào hứng hành động bạo lực và một mặt khác lại vô cảm với bạo lực cũng là điều đương nhiên.
Quay trở về với nhận định của Thiếu tướng Lê Mă Lương, rằng người Việt rất mạnh khi bị dồn đến chân tường, tôi cứ cảm thấy nghi ngại thế nào. Thiếu tướng cho biết: “Thời b́nh có thể người Việt sống thu ḿnh, bằng ḷng với những ǵ đang có nhưng khi bị dồn vào bước đường cùng, đặc biệt mối nguy từ ngoại xâm th́ người Việt Nam có thể gác lại mọi hiềm khích trước đó để cùng nhau đoàn kết tham gia chiến đấu bảo vệ đất nước. Điều này đă trở thành tính cách của người Việt, tồn tại hàng ngh́n năm”.
Tôi không dám tin những con người ngày thường vô cảm, nh́n thấy chết không cứu, nh́n thấy việc tốt th́ thờ ơ, nh́n thấy đồng tiền th́ quỵ lụy tới mức đánh mất nhân cách và quên mất xấu hổ lại có thể bỗng nhiên trở nên “mạnh” và có thể hy sinh xương máu tính mạng v́ nhau. Điều Thiếu tướng nói có khi chỉ là lư thuyết tốt đẹp mà chúng ta mong muốn, có thể xảy ra trong quá khứ, độ khoảng một vài thế kỷ trước, khi đạo đức và nhân tính chưa bị suy thoái và xói ṃn như ở thời điểm hiện tại này.
Trả lời câu hỏi: “Người Việt có mạnh thật không”, dù rất muốn nhưng tôi không dám chọn phương án “có”. Chúng ta hăy nh́n thẳng vào sự thật để thấy rằng, người Việt chúng ta, hơn lúc nào hết đang yếu ớt và nhỏ bé biết bao, khi mà mỗi cá nhân trong xă hội chưa dám khẳng định rằng ḿnh sẽ sống như một con người đúng nghĩa. Sức mạnh của cả dân tộc chỉ có thể có được từ sự dồn góp của những cá nhân mạnh khỏe, theo cả nghĩa vật chất lẫn tinh thần.
Khi nào tất cả chúng ta đều hành xử được như người phụ nữ vô danh trong câu chuyện “huyết chiến” trên kia, dám mạnh mẽ đứng về phía những tốt đẹp và can đảm thi hành nó. Khi nào mỗi chúng ta đều chọn một lối sống hướng thượng, tức là biết nh́n lên chứ không chỉ cắm mặt xuống đất mà kéo lê những ngày đang sống, biết tôn trọng tri thức, lẽ phải, việc thiện, điều nhân, th́ khi ấy người Việt ḿnh mới mạnh.
DanViet