Mỹ triển khai ‘vòng vây’ Trung Quốc như thế nào?

Tuyên bố chính sách “Trở lại châu Á”, tuyên bố điều chuyển 60% lực lượng hải quân đến Thái Bình Dương, thường xuyên tổ chức tập trận, triển khai hàng loạt loại vũ khí mới, căn cứ quân sự mới ở châu Á… Dù luôn miệng phủ nhận nhưng thế giới hiểu rằng, Mỹ rất “nghiêm túc” trong việc triển khai vòng vây nhằm khống chế đối thủ mới nổi: Trung Quốc.

Mỹ dự định triển khai 2.500 quân lính thủy đánh bộ đến Australia trong vòng 5 năm tới.

Trong chiến lược này, ngoài việc củng cố và mở rộng các căn cứ sẵn có ở Thái Bình Dương, Nhật Bản hay Hàn Quốc, Mỹ đang đặc biệt chú trọng hình thành 3 mũi nhọn chủ lực để ngăn cản Trung Quốc “ngọ nguậy” là Australia, Singapore và Philippines.

Tại Australia, Mỹ sẽ coi quốc gia này là cứ điểm mới để bố trí binh lực. Australia nằm giữa Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương nhưng phía Bắc của nước này rất gần Biển Đông và các eo biển quan trọng của Đông Nam Á. Australia vừa là điểm cuối cùng trong chuỗi đảo thứ 2 vươn dài về phía Nam của Mỹ vừa là một trong những đồng minh trung thành nhất của Mỹ. Tuy nhiên, trong quá khứ, do trọng tâm chiến lược của Mỹ tập trung tại Đông Bắc Á nên Mỹ không đóng quân tại Australia mà sử dụng phương thức cùng chia sẻ 2 trạm theo dõi vệ tinh.

Để quán triệt phương châm triển khai quân sự về phía Nam, Hội nghị Bộ trưởng quốc phòng Mỹ - Australia tổ chức hồi tháng 11/2010 đã quyết định đàm phán để tăng cường hợp tác quốc phòng giữa 2 nước trên lãnh thổ Australia. Trong hội nghị tổ chức vào tháng 9/2011, một hiệp định mới đã được ra đời với 3 công việc ưu tiên: Một là, Mỹ sẽ triển khai 2.500 quân lính thủy đánh bộ đến Australia trong vòng 5 năm tới; Hai là, Mỹ sẽ triển khai các máy bay trinh sát và máy bay chiến đấu hiện đại đến vùng lãnh thổ phía Bắc Australia đồng thời mở rộng việc sử dụng các căn cứ hải quân tại Australia; Ba là, tàu sân bay và tàu ngầm Mỹ sẽ nhiều hơn các căn cứ hải quân ở phía Nam để tăng cường các hoạt động trinh sát và tuần tra. Ngày 3/4/2012, hơn 200 lính thủy đánh bộ Mỹ đã rời Hawaii đến khu vực Robertson Barrack nằm ở ngoại ô thành phố cảng Darwin phía Bắc Australia.

Ngoài ra, Mỹ còn có kế hoạch mở rộng xây dựng căn cứ không quân tại quần đảo Cocos mà Australia đang nắm quyền kiểm soát, sử dụng máy bay trinh sát P-8 và máy bay tàng hình không người lái Global Hawk nhằm tăng cường hoạt động giám sát Biển Đông và Ấn Độ Dương.

4 tàu tác chiến gần bờ (LCS) Mỹ đã được triển khai đến Singapore.

Tại Singapore, Mỹ đã bắt đầu triển khai một số tàu chiến loại nhỏ. Singapore tuy không phải là đồng minh của Mỹ nhưng do vị trí địa lý đặc biệt, án ngữ eo biển Malacca và luôn có thái độ tích cực đối với sự hiện diện của quân đội Mỹ tại châu Á – Thái Bình Dương nên lâu nay Mỹ vẫn coi trọng việc đầu tư quân sự vào quốc đảo này.

Ngay từ 10 năm trước, sau khi buộc phải rút quân khỏi Philippines, Mỹ đã chuyển trung tâm chỉ huy của Hạm đội 7 về Singapore, đồng thời Singapore cũng trở thành trung tâm để tàu sân bay, tàu chiến Mỹ neo đậu, tiếp tế, sửa chữa, tập trận chung… Để phối hợp với sự điều chỉnh quân sự, trong năm 2011, Bộ trưởng quốc phòng Mỹ khi đó, ông Robert Gates đã lần đầu tiên công khai tuyên bố sẽ triển khai 4 tàu chiến ven bờ kiểu mới tại căn cứ hải quân Changi ở Singapore. Đây là mẫu tàu chiến có sở trường thực hiện các nhiệm vụ tác chiến đặc biệt tại vùng biển có cấu tạo địa chất phức tạp, nguy hiểm như tại eo biển Malacca và Biển Đông.

Với Philippines, nước này từng là nơi cung cấp 2 căn cứ quân sự lớn nhất tại khu vực châu Á – Thái Bình Dương (căn cứ hải quân Subic và căn cứ không quân Clark) cho quân đội Mỹ. Sau khi Chiến tranh Lạnh kết thúc, Mỹ buộc phải từ bỏ 2 căn cứ này nhưng đến năm 1998, việc 2 nước ký Hiệp định “thăm viếng quân sự” đã tạo điều kiện cho quân đội Mỹ quay trở lại đây.

Quân đội Mỹ và Philippines liên tục có những cuộc tập trận chung.

Sau sự kiện khủng bố ngày 11/9/2001, chính quyền Bush đã coi Philippines là “quốc gia tiền đồn trong cuộc chiến khủng bố toàn cầu”, đồng thời với danh nghĩa hỗ trợ chính phủ Philippines vây quét phần tử khủng bố, Mỹ đã cử khoảng 600 nhân viên quân sự thay nhau đến Philippines để hợp tác trong các lĩnh vực như: cố vấn, huấn luyện, tình báo và trang bị vũ khí… Để tăng cường sự hiện diện quân sự tại Đông Nam Á, hiện nay Mỹ đang có những tiếp xúc dồn dập với Philippines với các nội dung: Mở rộng việc sử dụng cảng biển và sân bay ở Philippines để cung cấp nhiên liệu cho tàu chiến và máy bay hoạt động tại khu vực này; Bố trí tàu chiến và tàu trinh sát của Mỹ tại lãnh thổ Philippines theo phương thức luân chuyển; Tăng cường tần suất hoạt động có liên quan như tập trận chung, huấn luyện chung, tàu chiến và máy bay chiến đấu đến thăm..; Bán hoặc cho Philippines thuê tàu chiến và máy bay chiến đấu của Mỹ.

Lê Trí