Cuộc đối đầu giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và cựu đồng minh Elon Musk chưa có dấu hiệu chấm dứt. Và không ai biết nó có thể kết thúc thế nào, sau khi Musk ngày 5/7 thông báo thành lập đảng Nước Mỹ để đối đầu với cả phe Dân chủ lẫn Cộng hòa.
Kể từ khi công khai tranh cãi với ông Trump, Musk đã đặt ra hai mối đe dọa với phe Cộng hòa trong các cuộc bầu cử tương lai. Đầu tiên, ông tuyên bố sẽ quyên tiền cho chiến dịch tái tranh cử của nghị sĩ Thomas Massie, một trong hai thành viên đảng Cộng hòa chống lại "Đạo luật to đẹp" (OBBBA). Ông cũng đe dọa sẽ tài trợ cho đối thủ của các nghị sĩ Cộng hòa từng bỏ phiếu ủng hộ đạo luật.
America Party mới thành lập của tỷ phú có thể gây rắc rối hơn nhiều cho đảng Cộng hòa khi bầu cử giữa kỳ diễn ra vào tháng 11/2026, trong bối cảnh tỷ lệ cử tri vỡ mộng với cả hai đảng đang tăng.
Trong một cuộc thăm dò công bố hồi tháng 4 trên NBC News, khoảng 38% người trưởng thành ở Mỹ cho rằng cả đảng Dân chủ và Cộng hòa đều "không chiến đấu vì họ".
77% người được hỏi cũng đồng tình rằng "sẽ không có gì thay đổi ở đất nước này cho tới khi chúng ta bầu một thế hệ lãnh đạo mới ở Washington".
Nhiều chiến lược gia chính trị cảnh báo đảng của Musk có thể gây thiệt hại lớn nhất cho đảng Cộng hòa, bởi nhiều người ủng hộ Musk và nỗ lực tinh giản chính phủ của ông đã bỏ phiếu cho ông Trump vào năm ngoái.
Khi mới tham gia chính trường bằng nỗ lực ủng hộ ông Trump, ông Musk đã được ông Trump khen ngợi hết lời. Nhưng về sau, mối quan hệ giữa ông Musk với Tổng thống Mỹ đã xấu đi nhanh chóng. Ngày 6/7/2025, ông Trump gọi việc ông Musk thành lập một đảng chính trị mới là “nực cười” và nói thêm rằng CEO Tesla đã “hoàn toàn đi trệch đường”.
Không chỉ đương đầu với những khó khăn liên quan tới chính trị, ông Musk còn đang đối mặt với những vấn đề lớn khác. Doanh số của Tesla giảm 14% trong quý 2/2025 so với cùng kỳ năm 2024 và không đạt dự báo. Hãng hiện đang ở trong một thị trường có mức độ cạnh tranh ngày càng khốc liệt, nhất là ở Trung Quốc - một thị trường chủ chốt của hãng.
Đáng chú ý, Tesla đang đứng trước khả năng để mất ngôi vị nhà sản xuất ô tô điện lớn nhất thế giới xét về doanh số hàng năm. Đối thủ đang nhăm nhe giành vị trí này là hãng xe điện Trung Quốc BYD, dù hãng này chưa vào thị trường Mỹ. Tuần trước, BYD cho biết hãng đạt doanh số 1 triệu xe điện trong 6 tháng đầu năm 2025, vượt xa doanh số của Tesla trong cùng kỳ. Hai quý đầu năm, Tesla bán được khoảng 721.000 xe.
Giá cổ phiếu hãng xe điện Mỹ Tesla giảm gần 7% trong phiên giao dịch ngày 7/7/2025 sau khi CEO Elon Musk công bố kế hoạch thành lập một đảng chính trị mới. Cùng với đó, khối tài sản ròng của ông Musk cũng giảm chóng mặt.
Lúc đóng cửa, cổ phiếu Tesla còn dưới 294 USD/cổ phiếu, khiến công ty mất hơn 68 tỷ USD vốn hóa thị trường. Khối tài sản ròng cá nhân của ông Musk giảm 15,3 tỷ USD, nâng tổng mức giảm từ đầu năm lên 86,7 tỷ USD - theo dữ liệu từ xếp hạng tỷ phủ Bloomberg Billionaires Index. Dù vậy, ông Musk vẫn là chủ nhân của khối tài sản 346 tỷ USD và giữ vững vị trí người giàu nhất thế giới.
Đỗ Thành Công
8-7-2025
Như vậy là Hợp Chủng Quốc Đảng (The America Party) do Elon Musk thành lập đã ra đời. Không phải nói miệng mà là đã chính thức nộp hồ sơ đàng hoàng, có email để liên lạc. Hồ sơ cho thấy điạ chỉ (America Party) khai thuộc tiểu bang CA, trong khi hồ sơ tài chính thì ở Tiểu bang Texas.
Không riêng gì đảng mới America Party của Elon Musk. Nước Mỹ từng có nhiều đảng nhỏ khác như đảng xanh (Green Party), đảng Cộng sản (từng bị cấm nhưng vẫn hoạt động) v.v… ngoài hai đảng chính Cộng Hòa và Dân Chủ. Cũng như Tea Party từng làm mưa làm gió, hay Reform Party của tỷ phú Ross Perot đã có mặt trên chính trường nước Mỹ. America Party của Elon Musk cũng có thể chết yểu về mặt chính trị. Tuy nhiên, khác với hai đảng trên, Elon Musk có hàng triệu dollars để khuynh đảo chính trường nước Mỹ nếu Elon Musk không “đánh trống bỏ dùi”. Khi còn cơm lành, canh ngọt, Elon đã từng bỏ ra $250 triệu dollars để giúp Trump thắng cử Tổng thống năm 2024.
Tôi hy vọng là nó không ba phải như lúc Elon Musk tuyên bố tùm lum về tổng thống. Trump rồi sau đó xin lỗi. Lần này thì có thể Elon chơi thiệt, chơi tới bến, không vừa đánh vừa run, cho dù tổng thống. Trump có đe doạ phản công lại, thí dụ như đang xem xét có tống cổ, trục xuất Elon về lại Phi châu được không? Vậy thì về nguyên tắc, liệu Tổng thống Trump có thể trục xuất Elon Musk không?
Một người có nguyên quán ở nước Phi, nhập cư vô Mỹ, trở thành công dân nước Mỹ như Elon Musk. Chuyện này cũng giống như hàng triệu người Việt Nam hiện định cư ở Mỹ. Có người là tỵ nạn được vô quốc tịch Mỹ, người di dân qua diện HO, ODP, và nhiều hình thức khác sau đó đã trở thành công dân nước Mỹ. Những người này, liệu họ có thể bị chính quyền Mỹ trục xuất ra khỏi nước Mỹ không, cho dù đã có quốc tịch Mỹ rồi?
Tờ báo Time có đăng một bài phân tích về tình hình này. Tức là giải thích về mặt luật lệ dựa theo Hiến Pháp của nước Mỹ, liệu chính quyền Trump có thể trục xuất Elon Musk một cách hợp hiến hay không? Nói cách khác, không riêng gì Elon một di dân giàu nhất thế giới, mà những người Việt tỵ nạn, Việt di dân, nhưng có quốc tịch Mỹ. Những người như chúng ta có thể bị trục xuất ra khỏi nước Mỹ không? Câu trả lời trên tờ báo Time là có thể (yes or no), và tùy theo từng trường hợp.
Giới chuyên gia luật cho biết, theo Hiến pháp Mỹ, trục xuất một công dân Mỹ là vi hiến. Tuy nhiên, bằng cách đi vòng theo kẻ hở của luật pháp, chính quyền Trump cũng có thể trục xuất một công dân Mỹ. Điều này qua thủ thuật, tước bỏ quyền công dân Mỹ trước, sau đó thì trục xuất. Như vậy, Tổng thống Trump không vi phạm luật là trục xuất một người có quốc tịch Mỹ.
Nói cách khác, chính quyền Mỹ phải tìm ra Elon Musk vi phạm một luật lệ nào đó trong tiến trình khai giấy tờ hồ sơ xin nhập quốc tịch Mỹ, tức là khai man. Sau đó, thì tước quốc tịch vì vi phạm luật, khai man hồ sơ v.v… Khi Elon Musk đã không còn quốc tịch Mỹ nữa, thì chuyện bị trục xuất ra khỏi nước Mỹ của chính phủ Trump là khả thi, không vi phạm luật.
Việc này, cũng áp dụng tương tự với những người Mỹ gốc Việt, bất kể đến Mỹ bằng phương cách gì, tỵ nạn, di dân v.v… nếu sau khi trở thành công dân Mỹ rồi, nhưng sau đó hồ sơ xin vào quốc tịch có vấn đề, khai man, gian dối v.v… Trước nhất sẽ qua thủ tục, bị truất bỏ quốc tịch “denaturalization”, sau đó thì tùy theo trường hợp mà trục xuất “deportation” ra khỏi nước Mỹ. Trục xuất về lại nước nào đó, thì hậu xét. Vấn đề trước mắt là có khả thi không? Có hợp lệ không? (1)
Thời tổng thống Obama, qua chiến dịch “Operation Janus”, Bộ Nội Vụ cũng đã xét lại các hồ sơ những người đã trở thành công dân Mỹ nhưng trong quá trình khai hồ sơ gian dối. Nhiều người đã khai man hồ sơ, và đã bị nằm trong danh sách của chiến dịch này. Thí dụ khai là không phải đảng viên đảng cộng sản Nga, Trung Cộng, Bắc Hàn hay Việt Nam v.v… Thí dụ như hồ sơ đến Mỹ là gian lận, lấy chồng giả mạo sau đó xin vô quốc tịch. Hồ sơ từng là điệp viên cho nước ngoài, từng phạm tội ác diệt chủng, có tiền án như giết người, hiếp dâm v.v… nhưng không khai báo lúc trở thành công dân Mỹ. Những hồ sơ này, chính quyền Mỹ có thể qua một tiến trình là tước bỏ quốc tịch trước, sau đó thì bị trục xuất về nguyên quán (2). Như vậy, về mặt luật pháp, người bị trục xuất, đã không còn là công dân Mỹ.
Từ năm 1990-2017, đã có 305 hồ sơ bị tước bỏ quốc tịch trước khi trục xuất ra khỏi nước Mỹ. Đa số là phạm các trọng tội nhưng đã giấu, không khai khi xin vào quốc tịch Mỹ. Thí dụ như khám phá ra từng có tiền án, vi phạm quyền con người, từng là đảng viên Đức Quốc Xã, giết người, hay gian lận hồ sơ, khai man khi xin thành công dân Mỹ.
Tóm lại, chuyện còn dài. Tổng thống Trump và Chủ tịch Hợp Chủng Quốc Đảng đang kèn cựa, không biết sắp tới sẽ ra sao? Có thể lúc này hồ sơ xin nhập quốc tịch Mỹ của Elon Musk đang được các luật sư gạo cội của Sở Di Trú nghiên cứu cặn kẻ để tìm ra sơ hở. Có thể Tổng thống Trump hay đảng Cộng Hòa đang đứng ra điều đình để giải hoà. Có thể Elon Musk cũng “vừa đánh vừa run”.
Tương lai của The America Party cũng rất bấp bênh như cá tính sớm đánh chiều lui của Elon. Nhưng nếu nó đứng vững qua cơn sóng gió, nếu Elon Musk dám chơi tới bến thì chuyến này đảng Cộng Hòa có thể đối diện với áp lực chưa bao giờ có trong lịch sử chính trị. Còn đảng Dân Chủ, thì dĩ nhiên họ sẽ tìm cách chế dầu vô lửa, ngư ông thủ lợi.
Chú thích:
https://time.com/7300082/trump-denat...gal-explainer/
(1) “Legal experts have said that deporting U.S. citizens for any reason is unconstitutional, but the Trump Administration appears to be circumventing that restriction by pushing to strip citizenship from certain people, through a process known as denaturalization”.
“If a naturalized citizen was Asian, spoke out against war, was a Socialist, a Communist, or a fascist, or lived abroad, she risked the loss of her American citizenship,” Weil writes, though he noted that: “from 1906 until the end of the 1930s, denaturalizations for political or racial reasons numbered fewer than one hundred. The majority of cases continued to revolve—at a pace of hundreds some years—around foreign-born Americans residing abroad.”
(2) “Former President Barack Obama ramped up denaturalization efforts with a Department of Homeland Security program called Operation Janus, mined data, including fingerprint records, to identify people who obtained citizenship through false pretenses”.
