
(Minh họa)
Tổng thống Pháp ông Emmanuel Macron mong muốn các nước EU ngưng không mua vũ khí do Hoa Kỳ sản xuất.
Ông Macron cũng muốn các quốc gia EU chuyển sang mua hàng hóa của Pháp và Âu Châu. Khi đưa ra lời kêu gọi đó, hẳn vị đứng đầu của nước Pháp muốn Âu Châu phải tự chủ hơn, thay v́ tiếp tục phụ thuộc vào Mỹ, đặc biệt v́ lập trường gần đây của Washington đối với NATO.
Mặt khác, với tuyên bố của Tổng thống Macron rằng các điều kiện mà Tổng thống Nga Putin đưa ra để đạt được lệnh ngừng bắn ở Ukraine là
"không thể chấp nhận được", có thể nói việc ông Macron kêu gọi EU đừng nên mua vũ khí Mỹ c̣n có ư muốn cảnh cáo Mỹ chớ nên nghiêng về phía Nga trong vấn đề giải quyết cuộc chiến ở Ukraine, nghĩa là không được áp đặt đ̣i hỏi Ukraine phải nhượng bộ Nga quá nhiều để có thể mau chóng chấm dứt chiến sự.
Về phần ḿnh, Kyiv đă vạch ra một số lằn ranh đỏ để đạt được ḥa b́nh với Nga, bao gồm việc không từ bỏ và nhượng bộ thêm lănh thổ, bất chấp Nga đă lớn tiếng tuyên bố sáp nhập trái phép một phần. Tổng cộng phía Nga đang kiểm soát gần 20% lănh thổ của Ukraine và đang t́m cách chiếm ưu thế trên chiến trường. Kyiv cũng yêu cầu Nga phải giao trả cho Ukraine hàng ngàn trẻ em và dân thường bị quân Nga bắt cóc trước đây.
Trong khi đó, nhiều chuyên gia quân sự ở Âu Châu đang bày tỏ lo ngại khả năng về phi đội F-16 kèm theo
"công tắc ẩn", cho phép Hoa Kỳ vô hiệu hóa chúng từ xa. Điều này giống như điện thoại Iphone, Mỹ có thể lock từ xa khi các điều kiện tỏ ra không thuận lợi cho Mỹ. Lo ngại này xuất phát từ thông tin phi đội F-16 của Ukraine đă bị ngừng hoạt động v́ Mỹ chấm dứt hỗ trợ.
Trước nghi vấn về
"công tắc ẩn" này hiện Washington và hăng sản xuất F-16 là Lockheed Martin vẫn chưa lên tiếng. Phải chăng
"công tắc ẩn" này là có thật? Nếu đúng như vậy, th́ có thể nói Mỹ là người bạn không tử tế và khó lường.
Bồ Đào Nha vừa lên tiếng sẽ hủy kế hoạch mua loại tiêm kích F-35, do các hạn chế vận hành và sự thay đổi chính sách của Washington. Tiêm kích tàng h́nh F-35 có giá khoảng 80–100 triệu USD một chiếc tùy theo phiên bản. Chẳng có hay ho ǵ khi phải bỏ ra cả đống tiền để có trong tay một chiếc F-35 nhưng người ta lại không có toàn quyền vận hành với nó. Canada cũng đang xem xét lại hợp đồng mua F-35 với hăng sản xuất Lockheed Martin và t́m các phương án thay thế khác cho F-35.
Việc Âu Châu cho ngừng mua F-35 hẳn sẽ không chỉ dừng ở loại chiến đấu cơ này, mà c̣n ở nhiều loại vũ khí khác của Mỹ. Nói rộng ra, Âu Châu nên làm theo lời kêu gọi của Tổng thống Macron là sử dụng vũ khí do chính Âu Châu sản xuất. Chỉ có như vậy, Âu Châu mới có thể tự lập tự cường, đặc biệt trước việc người bạn Mỹ, được lèo lái bởi chính phủ Donald Trump, đang tỏ ra ngày càng không đáng tin cậy.
Bước ngoặt lớn: Kyiv vừa tuyên bố chế tạo được hỏa tiển tầm xa Long Neptune có cự ly bắn xa đến 1,000 km. Đây là phiên bản dài hơn của hỏa tiển chống chiến hạm Neptune dài 5 m của Ukraine, loại vũ khí phóng từ xe tải đă cho đánh ch́m tàu chiến Moskva của Hạm đội Hắc Hải của Nga vào tháng Tư năm 2022. Tổng Thống Zelensky cam kết gần đây rằng Ukraine sẽ cho sản xuất 100 ngàn loại vũ khí tầm xa trong năm 2025. Rất có thể ngành kỹ nghệ quốc pḥng tiên tiến của các nước đứng đầu Âu Châu là Anh, Pháp, Đức… sẽ cùng hợp tác với Ukraine trong việc đưa Âu Châu thoát khỏi sự lệ thuộc vào nguồn vũ khí do Mỹ chế tạo.
Nếu khách hàng lớn của vũ khí Mỹ là Âu Châu ngừng giao dịch với Mỹ th́ hẳn đó sẽ là một cái tát nẩy lửa vào mặt ông Trump. Cái tát đó xem ra rất cần thiết để chính phủ Trump hiểu rằng họ không nên giữ cái bộ mặt kênh kiệu với bạn bè, chẳng coi ai ra ǵ. Và rằng nếu Âu Châu cần Mỹ th́ Mỹ cũng cần đến Âu Châu. Chỉ riêng về mặt vũ khí, nếu Âu Châu ngừng mua hàng Mỹ th́ chắc chắn nền kỹ nghệ quốc pḥng của Mỹ sẽ lâm vào cảnh đ́u hiu, méo mó mặt mày. Một điều mỉa mai là bản thân ông Trump luôn kêu gọi Âu Châu đừng nên quá dựa dẫm vào Mỹ mà hăy biết tự lập tự cường.
Vậy trước việc Tổng thống Macron kêu gọi EU ngừng mua vũ khí của Mỹ, liệu ông Trump sẽ vỗ tay hay bị ....méo mặt?!