Theo như trong khi 12 quốc gia thành viên Liên Hiệp châu Âu (EU) đã bị cắt toàn bộ hoặc một phần khí đốt của Nga, tổng thống Vladimir Putin một lần nữa gia tăng áp lực với Liên Âu hôm 25/07/2022, khiến châu Âu sống sót như thế nào qua mùa đông tới mà không có khí đốt của Nga ? Đây là chủ đề được các tờ báo Pháp chú ý nhiều nhất.
Đường ống dẫn khí Nord Stream 1 (xanh) nối liền Greifswald-Đức với Vyborg-Nga xuyên qua lòng biển Baltic. Wiki Commons
Nhật báo thiên hữu Le Figaro tỏ ra bi quan với tựa trang nhất « Châu Âu khốn khổ trước lời đe dọa của Putin ». Châu Âu có thể sẽ chuẩn bị đối mặt với tình huống xấu nhất. Trong khi 12 quốc gia thành viên Liên Hiệp châu Âu (EU) đã bị cắt toàn bộ hoặc một phần khí đốt của Nga, tổng thống Vladimir Putin một lần nữa gia tăng áp lực với Liên Âu hôm 25/07/2022, khiến cho giả thuyết về một mùa đông không có khí đốt của Nga có thể trở thành hiện thực và điều này sẽ là một thảm kịch đối với lục địa già.
Chưa đầy một tuần sau khi đường ống dẫn khí Nord Stream 1 hoạt động trở lại, tập đoàn Gazprom đã thông báo sẽ giảm năng suất đường ống. Từ hôm nay, lưu lượng của đường ống vốn chỉ hoạt động 40% công suất, sẽ giảm xuống còn 20%. Theo chủ tịch Ủy Ban Châu Âu Ursula von der Leyen, hành động này của Matxcơva càng khiến mọi người nhận thấy rằng Nga không phải là một nhà cung cấp năng lượng đáng tin cậy.
Điện Kremlin đã hành động như vậy vào lúc châu Âu đang phải vật lộn để lấp đầy kho dự trữ khí đốt của mình, vốn phải đạt 80% trước khi mùa đông bắt đầu, so với mức 65% vào thời điểm hiện tại. Theo tính toán của Ủy Ban Châu Âu, 2/3 lượng khí đốt dự trữ sẽ chỉ đủ tiêu thụ trong vòng 46 ngày vào mùa đông. Nhà nghiên cứu tại viện Jacques Delors Nguyễn Phúc Vinh giải thích : « Vladimir Putin đang gia tăng áp lực đối với Liên Âu. Với việc Nga giảm bớt lượng khí đốt cung cấp cho EU, các quốc gia thành viên sẽ không thể lấp đầy kho dự trữ khí đốt của mình lên 80%, cùng lắm lượng khí dự trữ sẽ chỉ đạt 70% và điều này là không đủ. »
Về phần mình, nhật báo thiên tả Libération có bài phỏng vấn chuyên gia năng lượng Thierry Bros, trường Khoa Học Chính Trị Paris (Sciences Po Paris). Ông cho rằng, Nga sẽ không dại gì mà cắt toàn bộ khí đốt cung cấp cho châu Âu, bởi nếu đưa ra quyết định này, tổng thống Putin sẽ tự mình đánh mất thu nhập 100 triệu euro mỗi ngày, một khoản tiền không hề nhỏ. Nhưng quan trọng nhất là điều đó sẽ chứng minh cho dự báo của Liên Âu, vốn đã lường trước một viễn cảnh như vậy.
Kể từ khi bắt đầu cuộc xâm lược Ukraina, tổng thống Nga đã chơi trò mèo vờn chuột với những nguyên tắc bất định. Putin là bậc thầy của trò chơi này và đó là điều mà các nước châu Âu đã thấy, khi ông yêu cầu họ thanh toán khí đốt của Nga bằng đồng rúp. Và nhiều nước do sợ bị cắt khí đốt đã đồng ý làm theo yêu cầu của ông.
Cũng theo chuyên gia Bros, Liên Âu sẽ phải tìm cách giảm lượng tiêu thụ và tìm lượng khí đốt bổ sung. Châu Âu đang chuyển sang mua khí thiên nhiên hóa lỏng (LNG) từ các quốc gia châu Á như Ấn Độ, Bangladesh hay Pakistan. Các nước sản xuất khí đốt khác, như Na Uy, Azerbaijan hoặc Algeri cũng đang được châu Âu để ý và nhiều hợp đồng đã được ký kết trong những tuần gần đây, điển hình là việc bà Ursula von der Leyen đã ký một thỏa thuận ở Baku để tăng gấp đôi lượng khí đốt nhập khẩu từ Azerbaijan. Hoa Kỳ đã phần nào giúp EU vượt qua cuộc khủng hoảng này, cam kết vào cuối tháng 3 sẽ cung cấp thêm 15 tỷ mét khối cho châu Âu vào cuối năm.
« Chính trị thực dụng » của phương Tây
Vẫn về chủ đề khí đốt, xã luận tờ Libération nói về « chính trị thực dụng » của các nhà lãnh đạo phương Tây. Chỉ trong một thời gian rất ngắn, các nhà lãnh đạo vốn bị chỉ trích về các hành động vi phạm nhân quyền hay tham nhũng nay đã trở thành những người bạn yêu quý của các nước phương Tây. Tổng thống Mỹ Joe Biden trong mấy tháng gần đây đã tay bắt mặt mừng với Thái tử Ả Rập Xê Út Mohammed ben Salmane, vốn bị liệt vào danh sách đen kể từ sau vụ sát hại nhà báo Jamal Khashoggi, trong khi cựu thủ tướng Ý Mario Draghi trước khi từ chức đã được tổng thống Algeri Abdelmadjid Tebboune tiếp đón nồng hậu ở Alger.
Về phần mình, nguyên thủ quốc gia Pháp Emmanuel Macron đã tiếp đón « người anh em », đồng nhiệm Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất Mohammed ben Zayed Al Nahyane. Thực ra không phải phương Tây đã thay đổi đường lối chính trị, mà đây chỉ là realpolitik (chính trị thực dụng). Cuộc chiến ở Ukraina đã làm thay đổi hoàn toàn cục diện năng lượng thế giới. Phương Tây và châu Âu đã chợt nhận ra rằng họ đã quá phụ thuộc vào Nga. Do việc các nước thành viên EU không phụ thuộc vào cùng một tỷ lệ khí đốt của Nga, nhiều nước đã quyết định tự đàm phán riêng với các nhà cung cấp khác. Liệu việc EU ký một hợp đồng 30 năm (một điều kiện do các nhà cung cấp yêu cầu) với các quốc gia như Algeri hoặc Ả Rập Xê Út có hợp lý hay không khi mục tiêu cuối cùng là giảm việc sử dụng nhiên liệu hóa thạch ? Vì không lường trước được những gì sẽ xảy ra, châu Âu giờ đây sẽ chỉ có một lựa chọn là đoàn kết và giảm tiêu thụ năng lượng.
Nga tìm kiếm sự ủng hộ của châu Phi
Nhật báo kinh tế Les Echos có bài viết về ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov có chuyến công du 4 nước châu Phi. Điện Kremlin đang cố gắng bù đắp cho châu Phi tất cả hoặc một phần thiệt hại trong quan hệ chính trị và nhất là kinh tế với phương Tây, sau khi Nga tiến hành cuộc chiến tranh xâm lăng Ukraina. Ông Sergei Lavrov thực hiện chuyến công du với mục tiêu « quyến rũ » các đối tác châu Phi, với hai chặng đầu tiên là Ai Cập và Congo. Ông Lavrov sau đó đã tới Uganda họp với tổng thống Yoweri Museveni, và cuối cùng, hôm nay ông sang Ethiopia.
Kremlin đang tìm cách thuyết phục các đối tác châu Phi rằng phương Tây thực sự phải chịu trách nhiệm về việc giá lúa mì, hướng dương hoặc ngô đang tăng ở mức kỷ lục. Phương Tây bị xem là có tội khi trang bị vũ khí cho Ukraina, và do đó kéo dài cuộc xung đột, dẫn đến việc xuất khẩu ngũ cốc từ các cảng của Ukraina trên Biển Đen bị gián đoạn. Các biện pháp trừng phạt của phương Tây trong lĩnh vực hậu cần và tài chính cũng sẽ cản trở việc xuất khẩu ngũ cốc và phân bón của Nga. Matxcơva và Kiev cùng chiếm một phần ba thị trường lúa mì thế giới.
Vẫn về chủ đề lúa mì, tổng thống Putin, tại hội nghị thượng đỉnh với đồng nhiệm Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan và tổng thống Iran Ebrahim Raïssi ở Teheran vào 2 tuần trước hiểu rằng ông cần phải tiếp tục đàm phán về hồ sơ này để không tự cô lập mình. Điều này giải thích tại sao Matxcơva cuối cùng đã đồng ý ký một thỏa thuận tại Istanbul vào 23/07 dưới sự chủ trì của Liên Hiệp Quốc về việc thiết lập các hành lang hàng hải an toàn cho các tàu chở hàng của Ukraina.
Bộ trưởng Cơ sở hạ tầng Ukraina Oleksandr Kubrakov hôm qua cho biết việc xuất khẩu ngũ cốc sẽ được nối lại trong tuần này, mặc dù quân đội Nga đã bắn phá cảng Odessa của Ukraina chỉ vài giờ sau khi thỏa thuận nói trên được ký. Qua vụ oanh kích này, có vẻ như điện Kremlin muốn nhắc nhở rằng họ vẫn bảo lưu khả năng xé bỏ thỏa thuận bất cứ lúc nào.
Anh Quốc: Ngoại trưởng Liz Truss chiếm ưu thế
Nhìn sang Anh Quốc, nhật báo Le Monde dành sự chú ý cho những cuộc thăm dò dư luận sau cuộc tranh luận trên truyền hình giữa 2 ứng viên cuối cùng tranh chức lãnh đạo đảng Bảo thủ. Theo cuộc thăm dò YouGov được công bố vào ngày 21/07, 4 ngày trước cuộc tranh luận, 62% đảng viên được hỏi trả lời ủng hộ ngoại trưởng Liz Truss, so với 38% nói rằng sẽ chọn cựu bộ trưởng tài chính Rishi Sunak. Tuy có khả năng ăn nói lưu loát, ông Sunak đã không thể lật ngược tình thế sau cuộc tranh luận ngày 25/07. Theo một cuộc thăm dò do Opinium thực hiện sau cuộc tranh luận, 50% những người được hỏi cho rằng bà Liz Truss có sức thuyết phục hơn, trong khi chỉ có 39% nói ủng hộ đối thủ của bà.
Thuốc phá thai gây tranh cãi ở Mỹ
Về lĩnh vực y tế, nhật báo Công Giáo La Croix nói về việc thuốc phá thai đang gây tranh cãi ở Hoa Kỳ.Cách đây một tháng, hôm 24/06, phong trào « ủng hộ sự sống » tại Mỹ đã hoan nghênh quyết định của Tối cao Pháp viện. Sau gần 5 thập kỷ, Tòa án Tối cao cuối cùng đã xóa bỏ quyền phá thai. Chỉ sau một tháng, đã có 8 bang ban hành luật cấm phá thai. Đó là những bang ở miền Nam (Texas, Oklahoma, Arkansas, Mississippi, Alabama) và miền Trung Tây (South Dakota, Missouri, Wisconsin). Idaho, Wyoming, North Dakota và Tennessee cũng sẽ chuẩn bị áp dụng luật này nếu như không bị tư pháp địa phương chặn lại, điều đã xảy ra ở các bang Utah, Kentucky, Arizona, Louisiana và West Virginia.
Do đó, trong tương lai gần, việc phá thai có thể sẽ bị cấm ở khoảng 20 bang. Tuy nhiên, đối với những nhà hoạt động ủng hộ sự sống, quyết định này chỉ giải quyết được một phần vấn đề, bởi vì các bác sĩ không thể trực tiếp phá thai được nữa, nhưng các thai phụ vẫn có thể uống thuốc phá thai. Năm 2000, FDA, Cơ quan Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ đã cấp phép cho thuốc phá thai, bán theo đơn và được sử dụng với những thai lớn đến mười tuần tuổi.
Ở Hoa Kỳ, tỷ lệ phụ nữ phá thai bằng thuốc chiếm tới 50%. Và ngay cả ở các bang phản đối việc phá thai, không có luật nào cấm việc nhận những viên thuốc này qua đường bưu điện.
Đối với các bang phản đối việc phá thai, cần phải ngăn chặn điều này càng sớm càng tốt. Nhưng bằng cách nào, khi dịch vụ bưu điện chỉ tuân theo luật liên bang, chứ không phải luật của từng bang một. Đối với bưu điện, việc vận chuyển thuốc phá thai là hợp pháp.
Christine Vestal, nhà báo phụ trách các vấn đề sức khỏe của trang mạng Stateline giải thích : « Xử phạt phụ nữ vì lý do này thực sự rất gây tranh cãi. Phong trào ủng hộ sự sống nhận thức rằng, về mặt chính trị, điều này gần như là không thể. »
Tuy nhiên, các bang phản đối phá thai vẫn không chịu lùi bước. Nhiều đạo luật đang được nghiên cứu hoặc đã được thông qua. Ví dụ ở bang Louisiana, gửi thuốc qua đường bưu điện là bất hợp pháp và người vi phạm có thể bị tuyên án lên đến 5 năm tù. Hoặc là một bác sĩ ở California có thể bị bang Louisiana kiện nếu bác sỹ này tư vấn trực tuyến một phụ nữ có nhu cầu phá thai ở New Orleans.
Còn ở bang Montana, các cơ sở y tế đã ngừng cung cấp thuốc phá thai cho những người không phải là cư dân của bang, vì lo ngại có kiện trong tương lai. Christine Vestal tóm tắt : « Với thuốc phá thai, chúng ta đang ở trong một vùng xám cực kỳ phức tạp. »
