Trong cuộc thượng đỉnh với tổng thống Joe Biden, chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã tuyên bố : "Nhà cầm quyền Đài Loan đã nhiều lần muốn dựa vào Hoa Kỳ để đòi độc lập và một số người ở Mỹ muốn dùng Đài Loan để kềm chế Trung Quốc". Theo lãnh đạo họ Tập, "đây là một xu hướng rất nguy hiểm, chẳng khác gì đùa với lửa."
Hai nhà lãnh đạo hội đàm với nhau qua video
Đây là cuộc hội đàm quan trọng nhất kể từ khi ông Biden lên nhậm chức vào tháng Giêng.
Cả hai đều nhấn mạnh mối quan hệ cá nhân và cuộc gặp thượng đỉnh là nỗ lực nhằm xoa dịu căng thẳng.
Nhưng cả hai đều không thể tránh khỏi một trong những chủ đề nhạy cảm nhất: vấn đề tự trị của Đài Loan.
Trung Quốc luôn coi Đài Loan là một tỉnh ly khai sẽ được thống nhất với đại lục vào một ngày không xa.
Hoa Kỳ công nhận và có quan hệ chính thức với Trung Quốc. Nhưng Mỹ cũng cam kết sẽ giúp Đài Loan tự vệ trong trường hợp bị tấn công.
Thời báo Hoàn Cầu của Trung Quốc nói rằng ông Tập đổ lỗi cho những căng thẳng gần đây là do "các nỗ lực lặp đi lặp lại của chính quyền Đài Loan nhằm tìm kiếm sự hỗ trợ của Mỹ cho vấn đề độc lập của họ cũng như ý định của một số người Mỹ sử dụng Đài Loan để kiềm chế Trung Quốc".
"Những hành động như vậy là cực kỳ nguy hiểm, giống như đùa với lửa. Bất kể ai chơi với lửa đều sẽ bị bỏng," thời báo này viết.
Nhà Trắng cho biết ông Biden "phản đối mạnh mẽ các nỗ lực đơn phương nhằm thay đổi hiện trạng hoặc phá hoại hòa bình và ổn định trên toàn eo biển Đài Loan".
Bất chấp những lời lẽ mạnh mẽ về Đài Loan, cuộc hội đàm bắt đầu bằng những lời chào đón nồng nhiệt và ông Tập nói rằng ông rất vui gặp lại "người bạn cũ" của mình là ông Biden.
Ông Biden cho biết cả hai đã "luôn trao đổi với nhau một cách rất trung thực và thẳng thắn," và nói thêm rằng "chúng tôi không bao giờ bỏ qua việc thắc mắc người kia đang nghĩ gì".
Ông Tập nói rằng hai nước cần cải thiện "giao tiếp" và "cùng nhau" đối mặt với những thách thức.
"Nhân loại sống trong một ngôi làng toàn cầu, và chúng ta cùng nhau đối mặt với nhiều thách thức. Trung Quốc và Mỹ cần tăng cường giao tiếp và hợp tác," ông Tập nói.
Những gì khác được thảo luận?
Biden nêu lên những lo ngại của Hoa Kỳ về tình trạng vi phạm nhân quyền ở Hong Kong và chống lại người Duy Ngô Nhĩ ở khu vực Tân Cương. Trong khi Trung Quốc cáo buộc Mỹ can thiệp vào các vấn đề đối nội của nước này.
Về thương mại, ông Biden nhấn mạnh "sự cần thiết phải bảo vệ người lao động và các ngành công nghiệp Mỹ khỏi các hành vi kinh tế và thương mại không công bằng của CHND Trung Hoa".
Ông Tập dường như cũng đáp trả mạnh mẽ về vấn đề này, ông nói với ông Biden rằng Mỹ cần ngừng "lạm dụng khái niệm an ninh quốc gia để đàn áp các công ty Trung Quốc", theo Reuters.
Vấn đề biến đổi khí hậu cũng được thảo luận. Tuần trước, hai siêu cường đã gây bất ngờ khi đưa ra một tuyên bố chung nhằm giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu, tại các cuộc hội đàm ở Glasgow, Scotland.
Đây là lần thứ ba hai nhà lãnh đạo điện đàm kể từ khi ông Biden nhậm chức vào tháng Giêng. Cuộc hội đàm kéo dài 3 tiếng rưỡi, lâu hơn dự kiến.
Ông Tập đã không ra khỏi Trung Quốc trong gần hai năm, kể từ khi đại dịch Covid-19 bùng phát.
Quan hệ Trung - Mỹ rất quan trọng đối với cả hai nước nói riêng và thế giới nói chung, với việc Bắc Kinh liên tục kêu gọi chính quyền mới của Washington cải thiện mối quan hệ vốn đã xấu đi dưới thời người tiền nhiệm của ông Biden, Donald Trump.
Hai nhà lãnh đạo đang phải đối mặt với những lo ngại trong nước, với số lượng bỏ phiếu cho ông Biden giảm xuống do lạm phát, Covid-19 và cuộc rút lui hỗn loạn khỏi Afghanistan.
Trong khi đó, ông Tập đang phải giải quyết tình trạng thiếu năng lượng và khủng hoảng bất động sản.
Trưởng đoàn đàm phán về biến đổi khí hậu của Trung Quốc Xie Zhenhua tại COP26 cho biết Mỹ và Trung Quốc đã tổ chức hơn 30 cuộc họp video
Presentational grey line
Cuộc hội đàm giữa hai nhà lãnh đạo quyền lực nhất thế giới cho bạn biết rằng cả hai bên đều tin rằng sự thù địch công khai trước đây giữa Bắc Kinh và Washington không có lợi cho cả hai và là nguy hiểm tiềm tàng.
Mối quan hệ hai nước đã trở nên xấu đi và rối loạn đến mức các cuộc hội đàm video như này, là một phần nỗ lực để đảm bảo rằng sự cạnh tranh giữa Trung Quốc và Mỹ không dẫn đến xung đột vũ trang do sự hiểu lầm tại một thời điểm nóng mang tính toàn cầu.
Một mặt, chúng ta có lẽ nên khá vui vì họ đã tránh được chiến tranh trước khi nó có thể xảy ra, mặt khác, đó là điều mà họ cảm thấy cần phải làm như vậy.
Trên thực tế, nếu bạn nhìn thấy điểm sáng tại cuộc hội đàm này thì đấy là điều đáng mừng nhất sau một thời gian dài với các nhà lãnh đạo Trung Quốc và Hoa Kỳ.
Những nỗ lực làm cho các cuộc thảo luận trở nên thân mật với những cái vẫy tay, nói chuyện về "ngôi làng toàn cầu" và "những thách thức của nhân loại" khác xa với cuộc khủng hoảng ở Alaska vào tháng 3 năm nay khi đại diện cấp cao của cả hai chính quyền kết thúc bằng màn đối đáp gay gắt trước truyền thông.
Đây có vẻ là một nỗ lực thực sự nhằm thiết lập lại và chúng ta nên mong đợi điều này sẽ thay đổi các mối quan hệ địa chính trị toàn cầu theo một cách cụ thể.
