Nỗi ám ảnh Trân Châu Cảng khiến Mỹ cảnh giác cao độ trước mối đe dọa từ Nhật và quyết tâm thực hiện chiến dịch ngụy trang quy mô lớn.
Năm 1941, giữa lúc Thế chiến II đang sôi sục, nước Mỹ vẫn tương đối yên bình, cho đến khi phát xít Nhật tấn công vào Trân Châu Cảng thuộc bang Hawaii. Cuộc tập kích ngày 7/12/1941 ở ngoài khơi bờ biển phía tây Mỹ khiến hơn 2.000 binh sĩ nước này thiệt mạng, buộc Washington tuyên chiến với Tokyo.
Tháng 2/1942, hải quân Mỹ phát hiện một tàu ngầm Nhật ẩn nấp ở vùng ngoại ô San Francisco, bang California. Vài đêm sau đó, một tàu ngầm Nhật khác lại nổi lên gần bờ biển thành phố Santa Barbara, nhắm vào một kho chứa dầu và bắn vài quả đạn pháo. Một số tàu buôn của Mỹ cũng bị đánh chìm ngoài khơi bờ biển phía tây.
Những mối nguy hiểm rình rập từ quân Nhật thúc đẩy Mỹ bắt tay vào thực hiện một kế hoạch kỳ công. Trung tướng John De Witt, chỉ huy Bộ Tư lệnh Phòng thủ Bờ Tây, nhận lệnh tiến hành "những biện pháp phòng thủ bị động" tại tất cả cơ sở quan trọng nằm dọc bờ biển Thái Bình Dương.
Người chịu trách nhiệm thi hành mệnh lệnh là đại tá John Ohmer, khi đó đồn trú tại căn cứ March Field, cách trung tâm thành phố Los Angeles hơn 95 km. Ohmer là một ảo thuật gia nghiệp dư yêu thích nhiếp ảnh, quan tâm đến cả nghệ thuật và khoa học ngụy trang. Năm 1938, ông thành lập Tiểu đoàn Công binh số 604, đóng vai trò là đơn vị ngụy trang thuộc Quân đoàn 4.
Bãi đỗ máy bay được giấu bên dưới một lưới ngụy trang của Mỹ trong Thế chiến II. Ảnh: Exclusivepix Media.
Cuối năm 1940, Ohmer từng chứng kiến thành công của Không quân Hoàng gia Anh nhờ kỹ thuật ngụy trang, khiến Đức lãng phí hàng nghìn quả bom vào những cánh đồng hoang thay vì mục tiêu chính. Ông đã thúc giục không quân Mỹ làm theo, nhưng ý tưởng này khi đó bị chế giễu, bởi hầu hết từng nghĩ rằng chiến tranh không thể chạm tới Mỹ từ trên không, ngân sách của họ cũng eo hẹp.
Cuộc tấn công vào Trân Châu Cảng khiến giới chức quân đội Mỹ nhanh chóng "tỉnh ngộ", thúc đẩy tướng De Witt ra lệnh cho Ohmer phát triển kế hoạch ngụy trang cho Bờ Tây. Nhờ nguồn ngân sách dồi dào, Ohmer đã hiện thực hóa kế hoạch tỉ mỉ "xóa mọi dấu vết" của ngành công nghiệp chế tạo máy bay tại California, nơi chiếm 44% năng suất sản xuất khung máy bay của Mỹ vào năm 1940. Các nhà hoạch định quân sự và công nghiệp Mỹ tại thời điểm đó hiểu rằng phát triển không lực là ưu tiên cao nhất.
Ohmer bắt đầu dự án với căn cứ March Field, nơi ông đang đóng quân, sử dụng địa điểm này để thử nghiệm những kỹ thuật cụ thể. Quan hệ gần gũi với Hollywood giúp Ohmer có được lực lượng nhân sự đầy tài năng, bao gồm những người dựng bối cảnh phim, họa sĩ phong cảnh, thợ mộc, chuyên gia ánh sáng. Tất cả hãng phim lớn cũng sẵn lòng cung cấp dịch vụ vì cuộc chiến.
"Đầu năm 1942, March Field trở nên sống động nhờ tài năng sáng tạo. Một số nhà quan sát quân đội nhận xét rằng nơi đây trông như một phim trường Hollywood", tiến sĩ Dennis Casey thuộc Cơ quan Tình báo, Giám sát và Trinh sát Không quân Mỹ, cho hay.
Theo Casey, Ohmer cùng nhóm của ông đã ngụy trang 34 căn cứ không quân ở bang California, Washington, Oregon, cùng sân bay Mills Field, sau này trở thành sân bay quốc tế San Francisco. Tuy nhiên, đáng chú ý nhất có lẽ là quá trình biến các nhà máy sản xuất máy bay phía nam California, bao gồm Lockheed ở thành phố Burbank, North American Aviation ở Inglewood, Northrop ở Hawthorne và Consolidated Vultee ở Downey, thành những khu ngoại ô bình thường.
"Sân bay và bãi đỗ được sơn màu xanh lá cây, bố trí thêm cây cối để khiến chúng trông như những cánh đồng cỏ đinh lăng. Nhà máy chính được che phủ bằng các tấm lưới và bạt vẽ phong cảnh sao cho hòa quyện với đồng cỏ xung quanh. Cây giả được dựng lên với lá làm từ lông gà, một số sơn màu xanh để thể hiện là cây mới phát triển, trong khi nhiều cây sơn nâu cho giống những cụm héo úa", theo tài liệu của hãng Lockheed.
Hàng chục ngôi nhà giả, cùng các trường học và tòa nhà công cộng, được làm bằng vải. Ống khói và lỗ thông hơi trên mái các nhà máy được để lộ bên trên tấm lưới, sau đó sơn màu trông giống trụ nước cứu hỏa.
Tại Burbank, những ô tô bằng cao su kích thước như thật được bố trí trên "đường phố giả" bao phủ nhà máy của Lockheed. Các công nhân thường xuyên di chuyển vị trí của chúng. Trong một số trường hợp, họ còn phơi và rút quần áo trên những dây phơi mắc phía sau những ngôi nhà giả.
Những bụi cây và nhà cửa được dựng lên không quá cao, trong khi hầu hết tòa nhà cao không quá 2 m, bởi việc ngụy trang chỉ được thiết kế để phi công Nhật nhìn từ trên cao. Trên thực tế, phi công điều khiển máy bay ném bom chỉ có chưa đầy hai phút để quan sát mục tiêu và thường sẽ nhìn thẳng xuống. Trong một bài giảng trước các binh sĩ vào tháng 9/1943, Ohmer mô tả kỹ thuật của ông là "đánh lừa thị giác".
Sau khi hoàn thành những "phim trường" trong chiến dịch ngụy trang, Ohmer quyết định thử nghiệm thành quả bằng cách đưa một viên tướng lên chuyến bay do thám ở độ cao hơn 1.500 m. "Ohmer đề nghị viên tướng xác định vị trí nhà máy, nhưng người này cho biết chỉ có thể nhìn thấy khung cảnh đồng quê", theo hãng Lockheed.
Những địa phương khác ở Mỹ ngay lập tức bị thu hút và tới tấp yêu cầu được ngụy trang tương tự, như Seattle. Thành phố này đề nghị ngụy trang cho khu phức hợp rộng hơn 105.000 m2 của nhà máy Boeing. Toàn bộ khu vực, bao gồm trường học, công viên, nhà dân và các tòa nhà, cuối cùng đã được che phủ.
Tuy nhiên, mối đe dọa từ Nhật Bản trong cuộc chiến giảm dần, đặc biệt sau khi hải quân Mỹ giáng đòn chí mạng vào lực lượng tàu sân bay của Nhật tại khu vực đảo Midway, nên các lớp lưới ngụy trang không có cơ hội được kiểm nghiệm thực tế. Tới cuối năm 1946, những dấu vết cuối cùng của chiến dịch ngụy trang Bờ Tây đã được xóa bỏ.
