Cuộc chiến chống virus kỳ lạ của cộng đồng Do Thái giáo chính thống. Họ sống khép kín ở Israel đă phải nhờ đến đối tượng mà họ luôn nh́n với con mắt dè chừng và xem là kẻ thù để chống Covid-19.
Trước khi thị trưởng thành phố Bnei Brak biết được mức độ nghiêm trọng của đại dịch Covid-19, thành phố của ông đă trở thành tâm dịch tại Israel.
Bnei Brak là thành phố tập trung người theo Do Thái giáo chính thống ở quận Tel Aviv. Cứ 7 ca nhiễm virus corona ở Israel th́ có 1 ca ở Bnei Brak. 1/3 trong số 210.000 dân của thành phố này có nguy cơ nhiễm bệnh.
Chính những phong tục họ đặt ra để bảo vệ truyền thống như giới hạn việc sử dụng công nghệ hiện đại, ác cảm với truyền thông phi tôn giáo và nghi ngờ các tổ chức nhà nước đă khiến cư dân Bnei Brak không tiếp cận được những cảnh báo về dịch bệnh.
Người dân ở đây sống trong các căn hộ chật hẹp san sát nhau. Cuộc sống của họ chỉ có việc cầu nguyện và học tập, những hoạt động có sự tiếp xúc giữa người với người cao. Do đó, nơi đây nhanh chóng trở thành mảnh đất màu mỡ để Covid-19 lây lan.
Người dân ở Bnei Brak sống sát nhau trong các căn hộ. Ảnh: New York Times.
Trong tuyệt vọng, Thị trưởng Avraham Rubinstein đă t́m đến sự giúp đỡ từ đối tượng mà người theo Do Thái giáo chính thống từ lâu xem là mối đe dọa đối với cách sống của họ: lực lượng quân đội.
Quân đội vào cuộc
Hai tuần sau, Bnei Brak vẫn có nhiều ca nhiễm nhất Israel, nhưng t́nh h́nh đang nhanh chóng được kiểm soát. Số ca nhiễm mới giảm hơn một nửa, số người được xét nghiệm mỗi tuần đă tăng gấp ba và chỉ có 2.109 người dương tính với virus. Giáo đường và chủng viện Do Thái (yeshiva) đóng cửa.
Đường phố gần như vắng tanh. Vẫn có thể nghe thấy lời cầu nguyện đều đặn, nhưng âm thanh phát ra từ ban công và mái nhà.
Câu chuyện về t́nh h́nh ở Bnei Brak là về sự kết nối giữa hai chủ thể mâu thuẫn tàn khốc nhất của Israel: một cộng đồng xem người ngoài là kẻ thù, đặc biệt là quân đội do quân đội là nơi tập trung nhiều người thế tục và những người Israel coi Do Thái giáo chính thống là lạc hậu và là một gánh nặng một phần v́ hầu hết họ đều từ chối nghĩa vụ quân sự.
Thị trưởng Rubinstein đă gọi cho thiếu tướng Ronny Numa, cựu lănh đạo Bộ Tư lệnh Trung ương Israel, vào buổi tối cách đây vài tuần. Sáng hôm sau, ông Numa đă đến quản lư Ṭa thị chính.
Các giáo sĩ ở Bnei Brak cuối cùng cũng nhận ra sự nguy hiểm của virus. Các tờ báo của họ bắt đầu đưa tin về cái chết của hàng chục người theo Do Thái Chính thống ở New York, New Jersey và London.
Ông Numa, 53 tuổi, nói với New York Times ông đă cố gắng thể hiện sự b́nh tĩnh và lư trí giữa những cảm xúc thuẫn. Ông Numa cho chuẩn tướng Ronen Manelis, người từng là phát ngôn viên của quân đội, thăm ḍ hiểu biết của người dân về t́nh h́nh dịch bệnh.
Đại tá Avi Cohen, người chuyên về tác chiến điện tử, đă lắp hệ thống bản đồ theo dơi người nhiễm bệnh, người già, yeshiva, giáo đường và các thông tin khác trên màn h́nh lớn. Ông Cohen đă biến ṭa thị chính thành trung tâm chỉ huy chống Covid-19.
Họ nhanh chóng nhận ra rằng chiến lược Israel dùng đối phó với virus sẽ không hoạt động ở Bnei Brak.
“Ở nơi khác, người bệnh có thể ở trong pḥng riêng và những người khác mang đến cho bệnh nhân những thứ họ cần”, ông Manelis nói với New York Times. “Ở đây, mọi người sống cùng nhau. Bạn không thể tách người bệnh ra”.
Để giữ cho những người nhiễm virus không rời khỏi nhà, ông Numa đă thuyết phục quân đội gửi hai lữ đoàn cùng với hàng trăm t́nh nguyện viên để đưa vật dụng cần thiết, thực phẩm và thuốc cho những nhà có người phải cách ly.
Chỉ riêng hôm 13/4, các binh sĩ giúp t́nh nguyện viên đưa 2.800 phần ăn lên xe cứu thương và vận chuyển khắp thành phố. Tại một địa điểm xét nghiệm được xây dựng vội vă trong một băi đậu xe thương mại, xe cứu thương và ôtô đưa những người nghi nhiễm đến gần các nhân viên y tế mặc đồ bảo hộ để lấy bệnh phẩm.
Nỗ lực ngăn virus ở đây khá tốn kém. Các bữa ăn phân phát trong hai tuần đầu tiên tốn hơn 8 triệu USD từ công quỹ và tiền quyên góp. Tuy nhiên, thách thức lớn hơn là làm thế nào truyền đi thông điệp tại nơi người dân chủ yếu đọc tin tức trên báo giấy.
Ông Manelis cho một chiếc xe hơi đi ṿng quanh phát loa cảnh báo và đặt quảng cáo trên các tờ báo chính thống. Hàng trăm người dân được tuyển vào để đến từng nhà phát tờ rơi và thu thập thông tin về người bị bệnh hoặc cần giúp đỡ.
Một trung tâm tiếp nhận cuộc gọi đă được thiết lập để xử lư một loạt các câu hỏi và yêu cầu. Hệ thống gọi tự động thường được sử dụng cho các chiến dịch chính trị thực hiện hơn 40.000 cuộc gọi mỗi ngày.
Thay đổi nhận thức
Người Israel cho rằng người theo Do Thái giáo chính thống vi phạm các quy tắc cách ly xă hội bằng việc tiếp tục cầu nguyện và tập trung đông người. Các quan chức chính phủ đă phong tỏa toàn bộ cộng đồng này, bắt đầu ở Bnei Brak.
Thị trấn bên cạnh Bnei Brak, Ramat Gan cũng dựng lên hàng rào với thành phố này vào tuần trước.
“Bnei Brak bắt đầu cảm thấy mọi người ghét họ”, ông Manelis nói.
Trái với suy nghĩ của công chúng rằng người dân Bnei Brak không tuân theo quy tắc cách ly xă hội, họ đơn giản là biết về các quy tắc này”, ông Numa cho biết. “Hầu hết họ không biết về dịch bệnh”.
Ông Manelis, 41 tuổi, cho biết ông cũng lo lắng về cái nh́n của những người bên ngoài không theo đạo Do Thái. “Tôi sợ những ǵ xảy ra ở Bnei Brak và ở Brooklyn có dẫn đến sự căm ghét người Do Thái trên toàn thế giới”, ông chia sẻ.
Trong khi ông Numa và nhóm của ông cố gắng thích nghi với sự nhạy cảm của người địa phương, các giáo sĩ cũng điều chỉnh hoạt động tôn giáo để phù hợp với t́nh h́nh chống dịch.
Thông thường, trong Lễ Vượt qua, người dân sẽ tụ tập quanh các đống lửa và đốt chometz, những món ăn lên men như bánh ḿ bị coi là không sạch sẽ trong lễ này. Năm nay, chometz của mỗi ṭa nhà được thu thập và công nhân vệ sinh mang chúng đến băi rác của thị trấn để các giáo sĩ làm lễ.
Xă hội Israel vốn luôn mâu thuẫn gay gắt về việc miễn nghĩa vụ quân sự cho những người Do Thái cống hiến cuộc đời cho nghiên cứu tôn giáo. Các chính trị gia thường miêu tả Do Thái giáo chính thống như một gánh nặng tài chính c̣n những người theo Do Thái giáo chính thống xem quân đội là nơi tập trung các thành phần thế tục, chống tôn giáo.
Tuy nhiên, trong hai tuần qua, cư dân Bnei Brak cơ hội tiếp xúc gần với những người lính và họ rất ấn tượng.
“Bỗng dưng một ngày, những chiếc xe quân sự này xuất hiện. Họ đến giúp người già và những người cần sự giúp đỡ đặc biệt”, ông Avshalom Amar, người dân ở Bnei Brak, nói.
“Điều này sẽ khắc sâu vào trái tim tôi. Họ không chỉ bảo vệ biên giới, họ c̣n đến giúp chúng tôi trong cuộc khủng hoảng này”.
Đại úy Oriel Bibi, chỉ huy huấn luyện lính nhảy dù, cho biết trẻ em tươi cười chỉ vào ông và hét “lính ḱa, lính ḱa”. Trong khi đó, người lớn tặng ông bánh kẹo.
“Mọi người thật thân thiện và ấm cúng. Và rơ ràng sự hiện diện của tôi không phải điều b́nh thường ở đây”, ông Bibi nói.
VietBF@ sưu tầm.