Cách thành phố Phan Thiết (Bình Thuận) hơn 10 cây số về phía nam, sự sống của một vùng quê chài lưới hiền hòa, bình yên và còn mang chút gì đó của nét hoang sơ, đìu hiu đã bắt đầu quyến rũ các du khách như một “cô gái đang tuổi dậy thì” hút hồn các chàng trai. Nếu như đến làng chài Mũi Né đặc trưng với hàng dừa nghiêng nghiêng in bóng bên bờ cát thì đến với những xóm chài ở Hàm Thuận Nam ta dễ ấn tượng bởi những rặng dương chạy dọc bờ biển, xanh ngút ngàn.
Những xóm chài Tiến Thành, Tiến Hòa, Tiến An, Tiến Bình, Tiến Hải được lập từ những năm 1970 qua phong trào kinh tế mới và cũng từ những chuyến di dân lập ấp do ngư dân ở đảo Phú Quý vào bờ (thôn Tiến Phú, còn gọi là xóm Hòn). Không nhiều ghe thuyền tấp nập cập bến như những làng chài khác, song ở nơi đây đậm chất dân dã và chút đìu hiu biển dã, mang vẻ đẹp mộc mạc của chốn bình yên.
Những xóm chài nơi đây như bức tranh đa sắc mang vẻ đẹp kỳ ảo từ thiên nhiên, từ buổi sáng bình minh cho đến khi mặt trời khuất dạng.
Buổi sớm lặng lẽ với những chiếc thuyền thúng nhỏ và mái chèo như đang say ngủ cùng một bầu trời đẫm sắc xanh lam kỳ ảo. Phía trên đường chân trời hướng đông, du khách sẽ thấy vầng dương màu cam sáng rực một góc biển khơi.
Mặt trời hửng nắng khi lúc ngư dân kéo xong mẻ lưới cuối cùng mà họ đã đi giăng từ 4 giờ chiều ngày hôm trước, là những phiên chợ nhỏ bắt đầu. Với nhiều loại cá ngon, có những mẻ lưới còn “bắt” được cả tôm, cua, sò, ốc, mực, ghẹ, tạo nên những phiên chợ mua bán hải sản khá nhộn nhịp. Cùng với bà con nơi đây cũng có khá nhiều du khách đến những xóm chài này để có thể dễ dàng chọn mua hải sản vừa tươi ngon, vừa rẻ.
Ban trưa, màu nắng vàng nhạt hòa quyện cùng với nước biển trong xanh, thoang thoảng mùi mằn mặn của biển cả. Bên bờ cát trắng, du khách sẽ nghe tiếng sóng biển rì rầm, ngọt ngào tâm sự bên những rặng dương xanh ngút ngàn. Một vùng biển êm ả, yên lành đến lạ.
Khi hoàng hôn buông xuống, biển lung linh bàng bạc sóng. Du khách sẽ thấy những cánh chim chiều bay tìm tổ ấm, những mái chèo lướt vội về chiều,và bắt đầu có những đốm sáng chênh vênh trên mặt biển đêm từ đèn thuyền của những ngư dân.
Đặc biệt hơn, những con người nơi đây thực sự chất phác, nhiệt tình. Về những xóm chài này, du khách có thể ngồi rỉ rả trên mui thuyền, nghe ngư dân kể chuyện biển cả, có khi được ăn những món hải sản như cá, tôm, mực tươi rói. Du khách cũng có thể theo các nhóm thanh niên vác cuốc lên đồi cát đỏ để đào dông. Loài dông ở đây không lớn, thường đào hang trong những cồn cát sâu dưới rừng dương nên thịt săn chắc. Món ăn được chế biến từ dông biển ở đây cũng lạ miệng và ngon, đặc biệt đối với những người quanh năm quen với nét ẩm thực đô thị.
Với sự tận tình của ngư dân nơi đây, có thể kể cho du khách nghe đủ thứ chuyện tích kỳ diệu của xứ sở này, như sự tích hang Ba Cô ở Bãi Đá. Chuyện kể rằng, thời ông Nguyễn Thông vâng lệnh nhà Nguyễn vào trấn vùng Bình Thuận (khoảng giữa thế kỷ 19), đưa dân mới kéo về nơi đây còn là xứ hùm thiêng, có cả thảo khấu. Một hôm, có ba cô gái xóm chài ra biển đợi người yêu đi ghe về thì bị cọp trên núi cát xuống ăn thịt. Ba chàng trở về đã đi tìm diệt cọp và lập am Ba Cô thờ cúng. Người dân tin rằng am Ba Cô rất thiêng, là nơi ký gởi những nguyện cầu của ngư dân trước mỗi mùa sóng to gió lớn.
Lòng mến khách của người dân cùng nhịp sống chậm rãi, yên bình. Tất cả đã tạo nên một nét đặc trưng về văn hóa của xóm chài Hàm Thuận Nam mà chẳng nơi đâu có được.
Theo Trần Nguyên
(Bình Thuận Online)