Ngoại tình sẽ bị “khấu trừ tài sản” khi ly hôn

Khi xử lý hôn, những hành vi đánh đập, ngược đãi, xúc phạmnân phẩm; ngoại tình; cờ bạc, rượu chè, gây nợ nần… phải coi là những yếu tố để khấu trừ tài sản của bên phạm lỗi để bảo đảm quyền lợi cho người kia... là góp ý của một số cơ quan, đơn vị đối với việc sửa đổi Luật Hôn nhân và Gia đình...

Ảnh minh họa

Phân chia tài sản luôn là một vấn đề cực kỳ phức tạp trong các cuộc ly hôn. Khi yêu nhau, người ta thường không nghĩ đến việc “đề phòng” nhau, nhất là để ý đến những chứng cứ về tài sản. Tuy nhiên, khi ly hôn, điều đó sẽ dẫn đến rất nhiều rắc rối. Trên thực tế đã có nhiều trường hợp phức tạp kéo dài nhiều năm mà chưa được giải quyết một cách dứt điểm; việc xác định tài sản chung, riêng rất phức tạp và tranh chấp kéo dài.

Phụ nữ luôn thiệt thòi trong phân chia tài sản

Chi Loan (Cầu Giấy, Hà Nội) đã rất khổ sở và tuyệt vọng khi có nguy cơ phải ra đi tay trắng sau 20 năm làm vợ hiền, dâu đảm.

Cách đây 20 năm, khi chị về nhà chồng, bố mẹ chồng chị đã cho 2 vợ chồng chị một căn nhà để ở riêng, nhưng không sang tên. Suốt 20 năm qua, chồng chị hầu như chẳng làm ăn gì, có đồng lương nào đều đổ vào rượu chè, trong khi chị oằn lưng kiếm tiền nuôi cả chồng lẫn con. Cũng chính vì thế mà chị chẳng để ra được đồng nào gọi là "phòng thân".

Thế rồi gần đây, chị phát hiện ra chồng mình có người phụ nữ khác. Đó là một cô gái làm nghề "gội đầu thanh nữ". Khi bị vợ phát hiện, chồng chị không những không hối hận mà còn thẳng thừng tuyên bố muốn ly hôn với chị và lấy cô gái kia làm vợ. Quá đau khổ, chỉ cũng chẳng muốn níu kéo. Tuy nhiên, nếu ly hôn, chị sẽ phải ra đi tay trắng, vì căn nhà vẫn là của bố mẹ chồng chị.

"Nếu không phải nuôi cả chồng lẫn con thì trong 20 năm qua, với thu nhập của mình, tôi cũng có thể dành dụm để mua được một căn nhà như căn hộ mà chúng tôi đang ở. Tuy nhiên, giờ thì tôi trắng tay" - chị Loan tuyệt vọng nói.

Trường hợp như của chị Loan không phải là hiếm gặp. Nhận xét sau 12 năm thực hiện Luật Hôn nhân và gia đình năm 2000, nhiều ý kiến cho rằng, Luật quy định chưa rõ ràng về chế độ sở hữu của vợ chồng, thiếu cơ chế công khai minh bạch về tài sản chung, tài sản riêng. Luật chủ yếu đề cập đến vấn đề đất đai, còn các tài sản khác như chứng khoán, tài sản trong doanh nghiệp thì chưa được đề cập tới, gây khó khăn trong quá trình giải quyết tranh chấp.

Cụ thể, tại Điều 27 Luật hôn nhân gia đình hiện hành quy định “Tài sản chung của vợ chồng gồm tài sản do vợ, chồng tạo ra trong thời kỳ hôn nhân; tài sản mà vợ, chồng được thừa kế chung hoặc được tặng cho chung và những tài sản khác mà vợ, chồng có thỏa thuận là tài sản chung”. Về vấn đề này hiện nay đang còn có quan điểm khác nhau và trên thực tế áp dụng còn bất cập.

Để xử lý vấn đề tài sản khi ly hôn, hiện có hai quan điểm. Quan điểm thứ nhất cho rằng, tài sản mà vợ chồng đang quản lý, sử dụng chung (có trước hoặc sau thời kỳ hôn nhân) mặc dù do một người đứng tên nhưng không có văn bản thỏa thuận là tài sản riêng thì đó vẫn là tài sản chung; tài sản riêng của vợ hoặc chồng nhưng đã đưa vào khai thác, sử dụng chung là tài sản chung.

Trong khi đó, quan điểm thứ hai cho rằng, tài sản riêng có trước khi kết hôn hoặc tài sản được thừa kế riêng, được tặng cho riêng (do một người đứng tên) mặc dù được đưa vào khai thác, sử dụng chung nhưng không có văn bản thỏa thuận đưa vào tài sản chung thì vẫn là tài sản riêng. Hiện nay, khi xảy ra tranh chấp tài sản chung, riêng của vợ, chồng các Tòa án hầu như vẫn theo quan điểm thứ hai để áp dụng và phân xử.

Tuy nhiên, theo ý kiến của Sở Tư pháp tỉnh Thanh Hóa thì việc áp dụng quan điểm không phản ảnh đúng thực trạng xã hội, đặc biệt là gây thiệt thòi cho phụ nữ khi họ chung sống với gia đình nhà chồng.

“Thực tế hiện nay có những cặp vợ, chồng sống với nhau hàng chục năm nhưng không để ý gì đến tài sản chung, riêng, đến khi ly hôn thì người vợ chịu nhiều thiệt thòi vì khi kết hôn mục đích là để xây dựng hạnh phúc gia đình, ít ai để ý đến chuyện phải lập văn bản để nhập tài sản riêng vào khối tài sản chung. Mặt khác, có những trường hợp sống chung cùng gia đình nhà chồng nên khi ly hôn người vợ không được xem xét quyền lợi đối với nhà, đất, ngoại trừ công sức đóng góp tôn tạo, sửa chữa. Do đó, việc quy định phải có văn bản thỏa thuận mới được coi là tài sản chung là rất cứng nhắc, chưa phù hợp với thực tiễn. Vì vậy, cần phải có quy định cụ thể để xác định tài sản chung, tài sản riêng cũng như đăng ký quyền sở hữu về tài sản của vợ và chồng.” – Sở Tư pháp tỉnh Thanh Hóa nêu ý kiến.

Cùng quan điểm này, UBND thành phố Cần Thơ cũng cho rằng, Luật Hôn nhân và gia đình cũng như các văn bản hướng dẫn thi hành cần quy định đầy đủ hơn các tiêu chí làm căn cứ (ngoài tiêu chí căn cứ vào công sức đóng góp vợ, chồng) trong việc phân chia khối tài sản chung của vợ chồng.

Theo đó, Luật Hôn nhân và Gia đình nên hoàn thiện theo hướng là khi ly hôn, việc chia tài sản chung của vợ, chồng được tạo lập trong thời kỳ hôn nhân còn tồn tại thì Tòa án không những xem xét vào công sức đóng góp của vợ, chồng vào khối tài sản chung, mà còn phải xem xét chi phí cơ hội về thu nhập cao của một nghề nghiệp và thậm chí là có địa vị xã hội khi gắn bó với nghề nghiệp đó, mà người vợ hoặc người chồng đã từ bỏ để ở nhà chăm sóc gia đình, con cái.

Ngoại tình và bạo lực: Căn cứ khấu trừ tài sản khi ly hôn

Theo UBND thành phố Cần Thơ, Luật Hôn nhân và Gia đình cũng như các văn bản hướng dẫn thi hành nên quy định là khi ly hôn, nếu nguyên nhân ly hôn là do hành vi bạo lực gia đình của người chồng (hoặc vợ) thì cho phép Tòa án xem đó là một trong những tiêu chí làm căn cứ khấu trừ một phần tài sản riêng của người này, sau khi khối tài sản chung của vợ, chồng được phân chia. Phần tài sản bị khấu trừ sẽ được bồi hoàn cho người vợ hoặc chồng hoặc con là nạn nhân của hành vi bạo lực gia đình này.

Trong khi đó, UBND thành phố Đà Nẵng cho rằng, trong thực tế, có không ít trường hợp hạnh phúc gia đình đổ vỡ, vợ chồng mâu thuẫn trầm trọng dẫn đến việc ly hôn xuất phát từ hành động có lỗi của một bên, ví dụ như: một bên có hành vi đánh đập, ngược đãi, hành hạ; xúc phạm uy tín, danh dự, nhân phẩm; ngoại tình; cờ bạc, rượu chè, phá tán tài sản, gây nợ nần… Tuy nhiên, khi ly hôn, bên vi phạm vẫn được tòa án đối xử bình đẳng và họ vẫn được ly hôn, giành quyền nuôi con và còn đòi chia tài sản. Do đó, đơn vị này đề nghị bổ sung yếu tố xem xét lỗi của các bên khi yêu cầu ly hôn để đảm bảo quyền lợi của người kia.

Tuệ Khanh