Giải mã chiến lược 'tuyên bố chủ quyền' của TQ

Sau thất bại của đàm phán cấp chuyên viên về vấn đề biên giới Ấn Độ - Trung Quốc vừa qua, trước thềm hội nghị ASEAN với các nước đối tác tổ chức tại Campuchia, chuyên gia S. D. Prahan, nguyên phó cố vấn an ninh quốc gia Ấn Độ, đã phân tích chiến lược của Trung Quốc đối với các khu vực biên giới. Đất Việt xin giới thiệu bài viết của chuyên gia S. D. Prahan về vấn đề này.

Một diễn biến đáng lo ngại hiện nay là Trung Quốc gia tăng tuyên truyền về tuyên bố chủ quyền tại các vùng biên giới trên bộ và trên biển. Gần đây, có thông tin cho rằng Trung Quốc đã thành lập một Tiểu ban chỉ đạo để hướng dẫn, phối hợp, giám sát, giáo dục và tuyên truyền nhận thức về bản đồ quốc gia và kiểm soát toàn bộ thị trường thị trường bản đồ quốc gia có sự phối hợp của 13 bộ trong đó có Cơ quan Quốc gia về thông tin địa lý và sản xuất bản đồ, Ủy ban Tuyên truyền và Hướng dẫn của Đảng Cộng sản Trung Quốc, Bộ Ngoại giao, Bộ Giáo dục, Bộ Công nghiệp, Bộ Công an...

Mục đích chính của ủy ban này là hướng dẫn và chỉ đạo nhiệm vụ tái in, tái xuất bản bản đồ quốc gia và tuyên truyền có tổ chức. Điều này cho thấy Trung Quốc sẽ gia tăng các hành động gây hấn về bản đồ và tỏ rõ lập trường cứng rắn bằng “sự điều chỉnh mới” đối với các khu vực tranh chấp.

Đáng chú ý, phụ trách giải quyết tranh chấp hai khu vực quan trọng là biên giới Trung-Ấn và Biển Đông đều do một quan chức cấp cao của Trung Quốc phụ trách. Quan chức này vừa là đặc phái viên về vấn đề đàm phán biên giới Trung-Ấn và cũng là người phối hợp công việc của các bộ ban ngành khác của Trung Quốc liên quan đến tranh chấp tại biển Đông. Điều này cho thấy Trung Quốc đều sử dụng cùng một chiến lược cho hai khu vực này.

Giới chuyên gia khuyến cáo Ấn Độ phải thay đổi chiến lược. (AP)

Mặc dù đã trải qua một số vòng đàm phán nhưng không có tiến triển đáng kể nào cho một giải pháp về vấn đề biên giới Trung-Ấn. Trung Quốc gần đây nhắc lại vài lần tuyên bố của họ về bang Arunachal Pradesh. Cùng với điều này, các vụ xâm nhập trái phép của Quân đội Trung Quốc tiếp tục gia tăng ở mức độ cao.

Trong vòng hai năm qua, các vụ xâm nhập đã tăng lên hơn 200 vụ. Hơn nữa, Người Trung Quốc đã chiếm một phần khu vực Jamu và Kashmir của Ấn Độ, vốn do Pakistan nhượng cho năm 1963. Quân đội Trung Quốc cũng hiện diện ở khu vực này.

Ở Biển Đông, Trung Quốc đang né tránh đàm phán ở diễn đàn đa phương và chỉ khăng khăng tuyên bố chủ quyền. Họ không chỉ ban hành lệnh đánh bắt cá ở những khu vực tại Biển Đông vốn thuộc lãnh thổ các nước khác mà còn phản đối các hoạt động thương mại ở khu vực nằm trong vùng đặc quyền kinh tế của các nước này. Họ đã phản đối các công ty của Ấn Độ và Nga tham gia khai thác dầu khí tại Biển Đông.

Để hiểu được chiến lược của Trung Quốc tại khu vực biên giới, thì hoạt động của họ tại Biển Đông cần được xem xét kỹ lưỡng. Tại Biển Đông, Trung Quốc trước tiên sử dụng chiến lược Chống tiếp cận và Phong tỏa khu vực (A2AD) đối với chuỗi đảo thứ nhất và mở rộng nó tới chuỗi đảo thứ hai.

Chiến lược này dựa trên việc trang bị các loại tên lửa chống hạm, các loại vũ khí khác và tàu sân bay. Nổi bật trong cho các hành động hiếu chiến của Trung Quốc sự kiện gần đây liên quan đến vụ đụng độ gữa Tàu Trung Quốc và Philippines tại bãi đá ngầm Scarborough.

Năm ngoái, Trung Quốc đã cắt cáp tàu thăm dò khoa học của Việt Nam. Đường lưỡi bò mà họ đưa ra cho thấy rằng gần 90% Biển Đông thuộc về Trung Quốc. Nỗ lực giải quyết tranh chấp không mang lại hiệu quả nào đáng kể. Tuyên bố của Trung Quốc là dựa trên lịch sử có lựa chọn. Trong vụ bãi đá ngầm Scarborough, tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc dựa trên bản đồ thế kỉ 13 khi Trung Quốc bị cai trị bởi đế chế Mông Cổ.

Tuy nhiên, một nhà buôn và là nhà địa lý A rập ở thế kỷ 10 Al-Masudi đã đề cập đến Biển Chăm và thương mại giữa đế chế Champa và Luzon (Philippines). Hơn nữa, trong khi Trung Quốc phản đối các hiệp định bất bình đẳng mà các đề quốc thực dân áp đặt, thì họ chỉ ra rằng hiệp định Paris năm 1896 không trao Scarborough cho Philippines.

Với Ấn Độ, một nỗ lực tương tự đang được tiến hành. Các phương tiện thông tin chính thống của Trung Quốc đã bắt đầu coi Arunachal Pradesh là Nam Tây Tạng. Bản đồ của Trung Quốc thường coi Sikkim là một quốc gia độc lập. Sự gây hấn về đồ bản sẽ tiếp diễn và với với phối hợp tuyên truyền của 13 bộ ngành, vấn đề này có thể sẽ gia tăng. Việc đưa ra có lựa chọn những chứng cứ lịch sử và đường biên được vạch ra trước đó sẽ tiếp tục.

Bên cạnh đó, Trung Quốc đã làm đường, xây dựng mạng lưới đường sắt dọc biên giới bên phần đất của họ và đã triển khai tên lửa ở khu vực Delinga, có thể tiêu diệt các mục tiêu tại vùng Đông Bắc Ấn Độ. Điều này giúp Trung Quốc thực thi mạnh mẽ chiến lược tương tự A2AD. Với lực lượng quân đội đồn trú tại khu vực Kashmir do Pakistan kiểm soát và mạng lưới quân đội thiết lập tại khu vực biên giới, hiện nay Trung Quốc đang giành ưu thế để thực thi các hành động gây hấn đối với Ấn Độ.

Các ngôn từ chống Ấn Độ đã được sử dụng với mức độ lớn hơn, mạnh mẽ hơn. Các bài viết đăng trên Thời Báo Hoàn Cầu-phản ánh rõ thái độ cứng rắn của Trung Quốc đối với khu vực Arunachal Pradesh.

Phải thừa nhận rằng sự phản ứng của Ấn Độ là nguyên nhân khuyến khích Trung Quốc có thái độ khiêu khích như vậy đối với Ấn Độ. Ấn Độ đang theo đuổi chính sách “kiểm soát Trung Quốc” bằng cách tránh đối đầu và che dấu các vụ xâm nhập của Trung Quốc. Trên thực tế điều này đi ngược lại với lợi ích Ấn Độ.Trung Quốc có thể coi đây là sự thừa nhận ngầm của Ấn Độ đối với tuyên bố chủ quyền của họ.

Ấn Độ đã thực thi chính sách không cử người từ hai khu vực Arunachal Pradesh, Jumu và Kashmir đi công tác tại Trung Quốc. Bất cứ khi nào Trung Quốc phản đối các thành viên trong các đoàn chính thức như vậy, Ấn Độ liền loại bỏ họ ra. Trung Quốc có thể cho rằng Ấn Độ thừa nhận rằng các khu vực trên ít nhất đang bị tranh chấp.

Điều này có thể gửi đi một thông điệp sai đối với Trung Quốc. Trung Quốc đã dự định thành lập một văn phòng ngoại giao tại Bhutan để cho thấy quan hệ đặc biệt giữa Ấn Độ với quốc gia này không được Trung Quốc thừa nhận.

Ấn Độ phải thay đổi chiến lược của mình để đối phó với Trung Quốc. Chính sách cái gọi là “kiểm soát Trung Quốc” trên thực tế càng khuyến khích Trung Quốc có thái độ thù địch với Ấn Độ. Thời cơ đã đến để nói với Trung Quốc rằng Ấn Độ không còn nhường nhịn nữa.

Ấn Độ phải cho thấy rõ rằng các vụ xâm nhập vào lãnh thổ Ấn Độ sẽ không thể chấp nhận được và Ấn Độ sẽ cử người từ bất kỳ vùng nào tham gia vào các phái đoàn chính thức Ấn Độ thăm Trung Quốc. Bên cạnh đó, sự chuẩn bị về quốc phòng phải được tiến hành đồng bộ để có thể tạo thế răn đe đối với Trung Quốc để bảo vệ vững chắc lợi ích của chúng ta.

Đồng thời, Ấn Độ nên duy trì quan hệ gần gũi với các quốc gia tại khu vực Biển Đông để bảo vệ lợi ích hợp pháp của mình. Chúng ta có cả lợi ích chiến lược và thương mại ở khu vực này. Ngài Brijesh Mishra, nguyên Cố vấn An ninh Quốc gia và Đặc phái viên về đàm phán biên giới Ấn-Trung đã kêu gọi thiết lập quan hệ đối tác chiến lược với Mỹ để ngăn chặn Trung Quốc.

Thực tế đã nhìn nhận thấy điều này, do đó theo đề xuất của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Leon Panetta về vấn đề này gần đây là cần phải được khai thác triệt để. Lợi ích địa kinh tế của Ấn Độ đòi hỏi rằng nước này phải chú ý về về lợi ích địa chiến lược tại khu vực Biển Đông. Lợi ích thương mại của Ấn Độ chỉ có được bảo vệ khi họ có ảnh hưởng trong thực sự trong khu vực đó.

Quang Minh (lược dịch)

theo đv