Tổng thống trở về, Yemen nguy cơ nội chiến

Binh sĩ chính phủ Yemen hôm qua bắn vào khu vực tập trung người biểu tình ở thủ đô Sanaa, đúng thời điểm tổng thống bị phản đối Abdullah Saleh vừa bất ngờ hồi hương sau thời gian dài chữa thương ở nước ngoài.

Một người đàn ông thể hiện thái độ giận dữ trong cuộc biểu tình chống chính phủ. Ảnh: AFP

Vụ nổ súng khiến ít nhất 5 người biểu tình chống chính phủ thiệt mạng tại Quảng trường Đổi thay rạng sáng nay theo giờ địa phương, tức là chỉ vài giờ sau khi ông Saleh kêu gọi hòa bình tại Yemen, AFP đưa tin. Các tay súng bắt đầu tấn công từ nửa đêm, với những đợt nã đạn súng máy và cả đạn pháo vào quảng trường được coi là biểu tượng của phong trào chống chính phủ.

Những người nổ súng là thành viên của lực lượng Vệ binh Cộng hòa, được chỉ huy bởi con trai cả Ahmed của ông Saleh. Sự kiện này đánh dấu ngày đụng độ đẫm máu thứ sáu giữa lực lượng ủng hộ Tổng thống Saleh và những người biểu tình.

Các nhân chứng tại hiện trường cho hay nhiều tay súng bắn tỉa còn được bố trí tại các tòa nhà quanh quảng trường, và bắn vào những người biểu tình. Trên những con phố gần đó, quân đội chính phủ Yemen đụng độ với những binh sĩ đào ngũ sang lực lượng chống chính phủ, được chỉ huy bởi tướng đào tẩu Ali Mohsen al-Ahmar.

Tại khu vực phía bắc của thủ đô Sanaa, đặc biệt là quận Hasaba, giao tranh tiếp tục xảy ra giữa phe trung thành với Tổng thống Saleh và những người ủng hộ thủ lĩnh bộ tộc có tư tưởng chống chính phủ, Sheikh Sadiq al-Ahmar. Người dân ở đây cho hay họ nghe thấy nhiều tiếng súng máy và tiếng nổ lớn.

Trong những ngày qua, ít nhất 25 người chết trong các cuộc đọ súng ở Yemen. Trong khi đó, số người thiệt mạng kể từ khi làn sóng bạo lực mới tràn vào thủ đô Sanaa hôm 17/9 đã lên tới 120 người.

Tổng thống Saleh trước (trái) và sau khi bị thương vì cuộc tấn công nhằm vào dinh thự của ông. Ảnh: AFP

Ông Saleh trở lại Yemen hôm qua, sau gần 3 tháng sang Ảrập Xêút điều trị những vết thương do cuộc tấn công nhằm vào dinh thự của ông hôm 3/6. Một quan chức cấp cao của Ảrập Xêút cho biết ông Saleh về lại Yemen để "chuẩn bị cho những cuộc bầu cử". Tổng thống Yemen sẽ "rút lui" sau đó, vị quan chức kia cho biết thêm, nhưng không nói cụ thể rằng Saleh sẽ vừa rời quê hương vừa từ bỏ quyền lực, hay chỉ để lại chiếc ghế tổng thống và vẫn ở lại Yemen.


Nhà lãnh đạo 69 tuổi tuyên bố mang về Yemen "cánh chim bồ câu và cành ô liu", hai biểu tượng của hòa bình. Tổng thống Yemen còn kêu gọi người dân "vượt qua nỗi đau và những vết thương vì lợi ích của dân tộc".

Khoảng 10.000 người ủng hộ Tổng thống Saleh hôm qua tụ tập tại Quảng trường Sabiin của thủ đô Sanaa, gần cung điện của ông, để chào đón sự trở về của nhà lãnh đạo này đúng buổi cầu nguyện chính hàng tuần của người theo đạo Hồi. Quan tài của 24 binh sĩ trung thành với ông Saleh được xếp thành hàng tại quảng trường.

Tuy nhiên, ở phía bắc của thủ đô, 10.000 người khác với tư tưởng chống Saleh lại tham gia vào một đám tang tập thể của 40 người thiệt mạng trong các cuộc đụng độ gần đây. Họ thề sẽ đưa ông Saleh ra tòa. "Chúng tôi cảm ơn Ảrập Xêút đã để Saleh trở về, nhờ thế mà chúng tôi có thể đưa ông ta ra xét xử ngay tại đất nước này", nhà hoạt động Mohammed al-Asal nói.

Người phát ngôn của đảng Đại hội Nhân dân toàn quốc (GPC) cầm quyền tại Yemen, Tariq al-Shami cho biết Tổng thống Saleh vẫn chưa có kế hoạch xuất hiện trước công chúng hoặc hoạt động chính trị nào. Trong khi đó, hãng tin nhà nước Saba của Yemen cho hay ông Saleh sẽ có một bài phát biểu quan trọng nhân dịp kỷ niệm 49 năm cuộc cách mạng 26/9/1962, sự kiện đánh dấu Yemen trở thành một nước cộng hòa.

Bản đồ thủ đô Sanaa cho thấy các khu vực xảy ra giao tranh trong những ngày gần đây. Ảnh: Microsoft

Theo thông lệ từ khi lên nắm quyền vào năm 1978, Tổng thống Saleh thường có bài phát biểu vào đêm trước của ngày kỷ niệm 26/9. Tuy nhiên, hiện chưa có thông tin cụ thể về thời điểm ông đưa ra bài phát biểu năm nay.

Trong khi đó, bất chấp việc Saleh kêu gọi ngừng bắn và đàm phán, Mỹ vẫn thúc giục ông từ chức, với lời kêu gọi về việc bắt đầu "một cuộc chuyển giao quyền lực toàn diện", trong bối cảnh nguy cơ một cuộc nội chiến tại Yemen đã cận kề.

Những người hàng xóm giàu có của Yemen trong vùng Vịnh từ nhiều tháng nay cố gắng thuyết phục ông Saleh chấp nhận kế hoạch rời bỏ quyền lực, để đổi lại lời hứa miễn trừ truy tố. Tuy nhiên, sứ mệnh hòa giải mới nhất của người đứng đầu Hội đồng Hợp tác vùng Vịnh (GCC), ông Abdullatif al-Zayani, hoàn toàn chìm nghỉm trong những giao tranh tại Sanaa.

Nhật Nam - VNE