Giới quan sát xác định có 5 nhân vật quyền lực đứng sau chương trình nghị sự kinh tế của Tổng thống Mỹ Donald Trump, dù thường xuyên có quan điểm khác nhau nhưng đều nhận được sự tin tưởng của ông Trump.
Tổng thống Mỹ Donald Trump đang dựa vào một nhóm cố vấn kinh tế có quan điểm và xuất thân khác nhau để đưa ra các chính sách kinh tế lớn, bao gồm chính sách thuế đối ứng đã gây rúng động toàn cầu thời gian qua. Trong quá trình đó, sự khác biệt trong quan điểm của các cố vấn đôi khi gây ra những thông điệp không nhất quán.
Các nguồn tin thân cận với Nhà Trắng nói với tờ The Hill rằng việc có những quan chức với các góc nhìn khác nhau không phải là điều mới với ông Trump, và người đưa ra quyết định cuối cùng về thuế quan, thương mại và kinh tế vẫn luôn là tổng thống.
“Họ có những cách khác nhau để đi từ điểm A đến điểm B. Thẳng thắn mà nói, đó là điều ông Trump muốn. Ông ấy muốn thấy cuộc tranh luận diễn ra trước mặt để rồi ông ấy sẽ là người quyết định ai thắng” - một cựu quan chức Nhà Trắng nói.
Dưới đây là năm quan chức cấp cao đứng sau chương trình nghị sự kinh tế của Tổng thống Trump, theo The Hill.
Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent
Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent đang dần khẳng định vị thế trong chính quyền ông Trump trong những ngày gần đây, và có dấu hiệu cho thấy các lập luận của ông đang dần thuyết phục được tổng thống. Chính ông Bessent là người mà Nhà Trắng cử ra gặp báo chí để thông báo về việc Mỹ tạm hoãn áp dụng thuế đối ứng trong 90 ngày.
Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent. Ảnh: THE HILL
Ông Bessent đã dẫn đầu các cuộc đàm phán với Nhật và với các quốc gia khác nhằm tìm cách ký kết các thỏa thuận thương mại. Trong cuộc gặp với Thủ tướng Ý Giorgia Meloni tại Phòng Bầu dục hôm 17-4, ông Bessent được Tổng thống Trump nhường lời để phát biểu về những nỗ lực đang diễn ra nhằm hoàn tất các thỏa thuận.
Bộ trưởng Bessent cũng được cho là đã cảnh báo ông Trump không nên tìm cách sa thải Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang (Fed) Jerome Powell vì lo ngại tác động tiêu cực đến thị trường. Ông Bessent được nhiều người cả trong và ngoài chính quyền đánh giá là người có khả năng truyền đạt chương trình nghị sự của tổng thống theo cách có sức thuyết phục với cả tầng lớp bình dân lẫn giới tài chính.
“Điều quan trọng là ai là người truyền đạt tốt nhất cho cả nhóm. Và đó chính là ông Bessent” - một đồng minh (không nêu tên) của ông Trump nhận định với The Hill.
Theo giới quan sát, đây là một bước tiến đáng chú ý đối với một nhân vật từng không phải là trung tâm trong giới thân cận của ông Trump ở nhiệm kỳ đầu.
Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick
Khi ông Trump đề cử ông Howard Lutnick - Giám đốc điều hành của ngân hàng đầu tư Cantor Fitzgerald - làm bộ trưởng thương mại, nhà lãnh đạo Mỹ tuyên bố rằng ông Lutnick sẽ “dẫn dắt chính sách thuế quan và thương mại”. Đây được coi là một dấu hiệu sớm cho thấy ông Lutnick sẽ đóng vai trò trung tâm trong các chính sách quyết liệt mà ông Trump muốn theo đuổi.
Thật vậy, Bộ trưởng Lutnick đã là một nhân vật chủ chốt trong nhiều đợt triển khai thuế quan của chính quyền và thường xuyên xuất hiện bên cạnh Tổng thống Trump. Tuy nhiên, những lần xuất hiện trước truyền thông của ông lại gây khó chịu cho một số người trong Nhà Trắng, làm dấy lên nghi ngờ về mức độ ảnh hưởng thực sự của quan chức này.
Ông Lutnick từng kêu gọi người dân Mỹ đầu tư vào cổ phiếu Tesla trong một cuộc phỏng vấn với Fox News hồi tháng 3. Ông Lutnick khẳng định chắc chắn rằng ông Trump sẽ không lùi bước trước các mức thuế quan, chỉ vài ngày trước khi ông Trump chính thức công bố thuế đối ứng. Ông Lutnick cũng khiến nhiều người sửng sốt khi tuyên bố rằng chính sách thương mại của ông Trump sẽ tạo ra hàng triệu việc làm cho người Mỹ trong việc “vặn những con ốc rất nhỏ để lắp iPhone”.
Một số đồng minh của ông Trump và quan chức giới tài chính đã thúc giục để ông Lutnick chịu trách nhiệm nếu chính sách thuế quan của Nhà Trắng thất bại và kéo nền kinh tế rơi vào suy thoái. “Rõ ràng ông Lutnick đang khiến một số người bực tức” - một chiến lược gia đảng Cộng hòa nhận định.
Tuy nhiên, các nguồn tin nói với The Hill rằng ông Lutnick khó có khả năng bị thay thế trong thời gian tới, và ông vẫn nhận được sự lắng nghe từ ông Trump.
Ông Lutnick là bạn thân lâu năm của ông Trump và đã quyên góp hàng triệu USD cho chiến dịch tranh cử của ông Trump. Ông Lutnick thường xuyên được nhìn thấy bay cùng ông Trump trên chuyên cơ Air Force One. Hôm 17-4, bộ trưởng này cũng có mặt tại Phòng Bầu dục trong buổi ký sắc lệnh quảng bá các nỗ lực mở rộng xuất khẩu hải sản của Mỹ.
Cố vấn Peter Navarro
Chức danh chính thức của ông Peter Navarro là cố vấn cấp cao về thương mại và sản xuất. Ông Navarro và Tổng thống Trump có cùng quan điểm trong việc sử dụng thuế quan như một công cụ để đưa hoạt động sản xuất trở lại Mỹ.
Ông Navarro là người tiên phong thúc đẩy chính sách thuế quan của ông Trump, ủng hộ từng đợt áp thuế mới đối với hàng nhập khẩu. Vị cố vấn lập luận rằng các mức thuế đã được áp dụng với thép và nhôm, cũng như với ô tô, là vô cùng quan trọng.
Ông Navarro kiên quyết bảo vệ các mức thuế đối ứng, coi đây là một “tình trạng khẩn cấp quốc gia” nhằm phục hồi ngành sản xuất trong nước.
Tuy nhiên, theo The Hill, lập trường cứng rắn của ông Navarro ngày càng trở nên lạc lõng trong nội bộ Nhà Trắng khi ông Trump bắt đầu mở cửa cho các cuộc đàm phán. Vị trí của ông Navarro trong thứ bậc quyền lực càng bị soi xét sau khi tỉ phú Elon Musk - cũng là cố vấn của Tổng thống Trump - công khai chỉ trích ông Navarro trên mạng xã hội.
Ông Navarro cũng không được nhiều người ủng hộ tại quốc hội Mỹ.
Nhà Trắng xem nhẹ những bất đồng nội bộ này. “Đàn ông mà, chuyện tranh cãi là bình thường thôi” - thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt nói với phóng viên về tranh cãi giữa ông Musk và ông Navarro.
Dù vậy, ông Trump vẫn đánh giá cao lòng trung thành của ông Navarro. Trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump, ông Navarro từng là trung tâm của nhiều mâu thuẫn nội bộ nhưng vẫn được giữ lại trong nội các nhiệm kỳ hai.
Chủ tịch Hội đồng Kinh tế Quốc gia Kevin Hassett
Với tư cách là Chủ tịch Hội đồng Kinh tế Quốc gia, ông Kevin Hassett về cơ bản là cố vấn kinh tế hàng đầu của Tổng thống Trump.
Ông Hassett từng được cử đi vận động tranh cử để bảo vệ các đề xuất kinh tế của ông Trump. Hiện tại trong chính quyền, ông Hassett cũng đảm nhiệm vai trò tương tự, đó là xuất hiện trước truyền thông để phản bác các chỉ trích về chính sách thuế quan.
Các nguồn tin thân cận Nhà Trắng nói với The Hill rằng đằng sau hậu trường, ông Hassett không phải lúc nào cũng đồng tình với Tổng thống Trump. Tuy nhiên, trước công chúng, ông Hassett được xem là tiếng nói nhất quán, luôn bám sát thông điệp và không phát biểu vượt quyền hay đi trước những quyết định của tổng thống.
Chẳng hạn, trong hồi ký năm 2021, ông Hassett kể rằng ông cùng một số cố vấn khác từng cảnh báo Tổng thống Trump rằng việc sa thải chủ tịch Fed có thể là điều không khả thi và cho dù có hợp pháp thì cũng sẽ khiến thị trường tài chính sụp đổ.
Hôm thứ 18-4, ông Hassett đưa ra phát biểu cẩn trọng với báo giới rằng ông Trump và nhóm của ông “sẽ tiếp tục nghiên cứu” khả năng sa thải Chủ tịch Fed Powell, đồng thời chỉ trích các chính sách của Fed.
Trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump, ông Hassett từng giữ chức Chủ tịch Hội đồng Cố vấn Kinh tế (CEA). Ông Hassett cũng là người tư vấn cho Nhà Trắng về chính sách kinh tế trong đại dịch COVID-19.
Đại diện Thương mại Mỹ Jamieson Greer
Một nhân vật ít được biết đến hơn nhưng có vai trò quan trọng không kém trong các cuộc đàm phán thương mại là ông Jamieson Greer - người hiện giữ chức Đại diện Thương mại Mỹ (USTR).
Ông Greer từng là Chánh văn phòng cho ông Robert Lighthizer - Đại diện Thương mại trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump. Ông Greer cũng tham gia vào quá trình đàm phán lại Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ (NAFTA), dẫn đến ký kết Hiệp định Mỹ - Mexico - Canada (USMCA) năm 2020.
Ông Greer thường bị “bỏ sót” khi người ta nói đến những người thuộc vòng tròn thân cận của Tổng thống Trump về vấn đề thương mại. Dù theo quy định pháp lý, Greer là nhà đàm phán thương mại hàng đầu của Nhà Trắng nhưng ông Trump trước nay thường ưu ái giao các cuộc đàm phán kinh tế lớn cho bộ trưởng tài chính.
Tuy vậy, trong giới thân tín của ông Trump, ông Greer vẫn được đánh giá cao là người có kinh nghiệm triển khai chương trình nghị sự của tổng thống. Trong phiên điều trần xác nhận chức vụ, ông Greer nhấn mạnh rằng việc giảm thâm hụt thương mại và thúc đẩy sản xuất trong nước sẽ là ưu tiên hàng đầu.
“Tôi tin rằng chúng ta chỉ còn một khoảng thời gian ngắn để tái cấu trúc hệ thống thương mại quốc tế theo hướng phục vụ lợi ích của Mỹ tốt hơn” - ông Greer nói trước các thượng nghị sĩ Mỹ vào tháng 2.
VietBF@ sưu tập
